Makina bat kontu

Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Kontuz printzesen eta maitagarrien ipuinekin
Haurrentzako opariak erruz kontsumitzen diren sasoi honetan, Liz Grauerholz eta Lori Baker-Sperry ikerlariek ipuin batzuk kaltegarriak izan litezkeela ohartarazi dute. Argitaratu berri duten ikerketan printzea maitemintzen duten printzesen ipuinak dira, hain zuzen, daturik esanguratsuenak eman dituztenak, batik bat, edertasunaz ematen diren azalpenengatik.
Izan ere, ipuin mota hauetan ederra izatea da duen baliorik garrantzitsuena eta, emakume modernoen independentzia gero eta handiagoa den arren, edertasunari eta itxurari balio handia emateko joera dago oraindik ere. Gainera, nabarmena denez, gizon-emakume erakargarriak sozialki hobeto ikusita ditugu.
Neskek txiki-txikitandik irakurtzen dituzten maitagarrien ipuinetan azaltzen denez, printzesek sekulako onurak eta ondasunak lortzen dituzte ederrak izateagatik bakarrik. Mezu subliminal honek errepresio handia sor diezaieke neskato gazteei, batez ere, gizarteak definitu duen edertasunera hurbiltzen ez direla iruditzen zaienean.
Liz Grauerholz eta Lori Baker-Sperry ikerlariek, Grimm anaiek XIX. mendean idatzitako 168 ipuin aztertu dituzte. Kontakizun hauen %43 film eta haur ipuin itxuran berriztatu dira eta gaur egun gehien gizarteratuta daudenak Errauskine, Edurne Zuri, Loti Ederra, Txano Gorritxu eta Hansel eta Gretel ditugu.

Tasmaniako Deabrua arrisku bizian
Minbiziaren antzeko gaitz batek erdira murriztu du Australiako ugaztun berezi hauen kopurua, urtebetean 150.000tik 75.000ra jaitsi baita populazioa.
Gaitz honen ondorioz, martsupialio honi lehendabizi zauriak egiten zaizkio aho eta muturrean. Berehala, zauriok tumore bilakatzen dira eta dena desitxuratu ondoren hiltzeraino ahultzen dute animalia. Horretan diharduten ikerlarien ustez, gaitz hau erretrobirus batek eragiten du, ihesa edo neumonia asiarra sortzen duen mikroorganismoaren antzeko batek.

Kutsadura gutxituko duen birus artifiziala sintetizatu nahian
Marilandgo Energia Alternatibo Biologikoen Institutuko ikerlariek bakterioak suntsitzeko gaitasuna duen birus artifiziala sortu dute. Birus sintetikoak ez dira gaurkoak. Enzimetatik abiatuta, birus asko sintetizatu dira orain arte (esaterako, polioa) baina urteak behar izan dira horretarako. Mikroorganismo berriaren prozedura, berriz, egun eskas batzuetakoa izan da.
AEBetako buruzagiek itxaropen handiak ipini dituzte teknologia honetan eta urte gutxi batzuetan funtzio jakin baterako bereziki diseinatutako mikroorganismo koloniak lortuko direla uste dute. Adibidez, planta energetiko bateko kutsadura edo karbono dioxidoa jango duten mikroorganismoak edota ur erradiaktiboetako efektu kutsakorrak garbituko dituztenak.


Azkenak
Mingain urdina

Odolustea uztailaren 10ean hasi zen. Hamar buru hil zaizkigu harrezkero: hazarkume bat, ahari bat eta zortzi ardi. Odol analisiek baieztatu dute mingain urdinaren gaitzaren ondoriozko heriotzak izan direla denak ere.


2025-09-01 | Jakoba Errekondo
Pagatza, bizitza, sutza

Ez naiz aparretsia, orraztearen aparretsia, ezta gutxiagorik ere. Baina ikasturte berriari ekiteko, zer den ez den, lakarra zuzen-zuzen ederki asko eginda nator zuregana.


2025-09-01 | Garazi Zabaleta
Gidari artzain eskola
Artzainen hurrengo belaunaldiaren bila

Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]


2025-09-01 | Irati Diez Virto
Satitsua
Burmuina txikituta bizirauten duen ñimiñoa

Bizitza azkar pasatzen dela entzun eta esaten dugu maiz. Hala ere, gizakiok urte dezenteko bizi-itxaropena daukagu. Hainbat urte izan ohi ditugu ongi garatu, bizi eta ugaltzeko. Badira, ordea, hori guztia denbora askoz ere laburragoan egin behar duten gu bezalako ugaztunak:... [+]


2025-08-30 | Patxi Aznar
Beste urrats oker bat

Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]


2025-08-29 | Egiari Zor
Elkarbizitza demokratikoak begirunea eta neurritasun instituzionala eskatzen ditu

Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]


Caparrosoko Valle de Odieta makroetxaldea epaituko dute lurrak nitratoz kutsatu dituelakoan

Irailaren 2an izango da epaiketa Iruñeko Zigor Arloko 2. epaitegian, ustez 2021ean makroetxaldeak haren inguruko lurrak minden hondakinekin kutsatzeagatik. Sasoi hartan Valle de Odieta makroetxaldeko administrazio kontseiluan ari ziren bost pertsona epaituko dituzte.


Maila altua

Fitxa: Musika Hamabostaldia. Gewandhausorchester Leipzig.
Zuzendaria: Andris Nelsons.
Bakarlaria: Isabelle Faust (biolina).
Egitaraua: Pärt, Dvorak eta Sibeliusen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]


Eskoletako euskalduntzea “arriskuan” ikusita, Aiaraldeko dozena bat ikastetxek konpromisoen dekalogoa adostu dute

Gordin esan dute Aiaraldeko ikastetxeok: euskalduntzea “arriskuan dago” eta ikastetxeek, bakarrik, ezin diote aurre egin “egoera larriari”. Autokritika egin, eta hamar konpromiso hartu dituzte, hezkuntza komunitateek praktikara eramatekoak. Era berean,... [+]


Atlantikoko korronte baten kolapsoa adituek uste baino gertagarriagoa da

Ikerketa batek ondorioztatu du adituek uste baino AMOC korrontearen kolapsoa egoteko aukera handiagoak daudela. Korrontean aldaketa handiek eta azkenengo kolapso batek euri tropikaletan eraldaketa handiak eragingo lituzke, Europan negu oso hotzak eta uda lehorrak izango... [+]


Gutxienez 23 hildako izan dira Errusiak Kieven egin duen aire erasoan

600 misil eta dronetik gora bota ditu Errusiak Ukrainako hiriburuaren aurka. Gerra hasi zenetik egindako aire eraso handienetakoa da. Zelenskik nazioarteari eskatu dio erantzun dezala, Putin Trumpekin bildu eta bi aste eskasera.


2025-08-29 | Joan Mari Beloki
Trump bake bila?

Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]


Poligono eolikoak: oportunismo gutxiago eta plangintza demokratiko gehiago

Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]


Nafarroako informazioaren arloko profesionalek Gazako kazetarien sarraskia salatu dute

Informazioaren arloko dozenaka profesional bildu dira ostegun arratsaldean Iruñeko Gazteluko Plazan, Gazan kazetari lanetan ari direnen aurka Israelgo armada egiten ari den sarraskia salatzeko.


Eguneraketa berriak daude