Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
osteguna 2024ko apirilaren 25an
Nora Palmitano: «Batzuk ez dira konturatzen Zestoan ere euskara arriskuan dagoela»
- Zestoako Udaleko Hizkuntza Normalkuntzarako teknikaria dugu Nora Palmitano. EAEko hainbat herritan bezalaxe, euskararen normalizazio plan bat dute Zestoan. Eta horixe izan dugu hizpide nagusi, baita herritarrak berak ere.
Zertan da normalizazioa Zestoako herrian?
Zestoan euskara da nagusi arlo askotan: ahozko harremanetan, transmisioan, familia giroan... Beste arlo batzuetan, berriz, bestela da kontua: batez ere hizkuntza idatziarekin lotura duten arloetan. Lan munduan ere, gaztelania da nagusi lan harremanetan, nahiz eta lankideen artean euskaraz egin. Arlo formaletan, esan dezagun, gaztelania da lehen hizkuntza. Lan munduaz ari garenean, oraingoan enpresa munduaz ari gara batik bat. Izan ere, merkataritzak -dendak eta beste-, lan munduari loturik dagoen arren, euskara du zerbitzu hizkuntza, baina ez lan hizkuntza, fakturak eta abar gaztelaniaz egiten dituzte eta.
Noiz abiatu zen euskararen normalizazio prozesua Zestoan?
Normalizazio lanak eta euskararen aldeko ekimenak aspalditik datoz. Garai bakoitzean ekimen zenbait izan dira: ikastola dela, herri-eskola dela, herri aldizkaria, euskaltegia, bertso eskola... hainbat ekimen izan dira, garaian garaikoa. Eta administrazioa euskalduntzeko txanda ere iritsi zen halako batean. Aro berri hori aurreko legegintzaldian hasi zen, Euskara Zerbitzua eratu zenean Udalaren babesean. Horrekin batera, herrian, Euskararen Aholku Batzordea sortu zen. Euskara Zerbitzuak Udalaren euskalduntze plana abiaraztea du helburu eta Aholku Batzordeak, berriz, plan horri laguntzeko asmoa du, herri mailan. Herri mailako plana abian da, beraz.
Nola uztartzen da zuen plana Euskara Biziberritze Plan Nagusiarekin?
Normalizazio prozesua abiatu zenean, artean ez zegoen EBPNrik, hasierako txostena ez bada, hau da, ondoko hamar urteetarako helburuak ezartzen zituen txostena. Urrats metodologikorik ez genuen, eta plana gauzatzeko baldintzak zein izango ziren ere ez genekien. Kontu berriak dira. Gu, aldiz, lehendik ari gara lanean: Zestoako Aholku Batzordeak lau urte beteko ditu martxoan. Alde horretatik, aurretik ari gara lanean... Ordurako, zenbait lan eginda zeuden Zestoan lehendik ere, baina loturarik gabekoak. Zestoan egiten den lan handia plangintza baten barruan kokatzen saiatzen ari gara: plan integrala egiten, alegia. Euskararen aldeko lana ez da hasi Euskara Zerbitzuarekin. Lehendik dator.
Elkarteak ala norbanakoak saiatu dira euskararen aldeko lanean?
Bietarik da: elkarte formalak eta ez-formalak ari izan dira lanean -horretan oso herri bizia da Zestoa-. Eskolak zenbait ekimen bideratu ditu. Euskaltegia sortzeko, zenbait lagunek jardun dute lanean. Bai Euskarari izan zenean, taldea osatu zen, eta Egunkaria itxi zutenean ere berehala sortu zen herri batzordea. AEK eguna delarik, batzordea eratzen da. Korrika Zestoatik pasatzekoa dela? Batzordea antolatzen da... Elkarteak eta norbanakoak, denak saiatzen dira, noiz batzuk, noiz beste batzuk.
Zertan zarete oraintxe?
Euskararen Aholku Batzordea osatu genuenean, diagnostikoa egitea genuen lehenbiziko lana, erarik xinpleenean eta zientifikotasunik gabe izan bazen ere, baina hutsuneak non ziren seinalatu, behintzat. Horren arabera, lehentasunak ere agindu genituen eta horiei ekin genien. Bigarren urtea bukatzerako konturatu ginen herri mailako plangintza behar genuela, lanak egitura globala har zezan. Ordurako, Kontseiluak abian zuen Bai Euskarari akordio prozesua eta Jaurlaritza EBPN udaletara hedatzeko ereduak aurkezten ari zen. Guk sakon aztertu genituen biak eta konturatu ginen guk aurretik zehazturik genuen plana oso-osorik sartzen zela beste bien baitan. Eta Zestoak zituen ezaugarriak kontuan harturik, bi planak uztargarri zirela, eta uztartu egin behar zirela. Eta hori ere egin genuen. Plana gauzatzen ari gara orain. Planak hiru urte irauten du eta urtean urteko kudeaketa planak egin behar ditugu... Iaz, herri hizkeraren azterketa egin genuen, argitalpenak ere egin ditugu, irakurtzeko zaletasuna bultzatzeko kanpainak, toponimia normalizatzeko ekimenak, udal administrazioko erabilera plana, Bai Euskarari akordio prozesua...
Nola ekarri zenituzten batera kanpotik zetozkizuen bi plan horiek?
Gure azterketaren arabera, EBPNk arloz arloko helburuak zehazteko tresnak eskaintzen zizkigun, baita jarraipena egiteko ere. Gainera, diru laguntza eta sostengua. Kontseiluak, bestalde, arloz arloko gizarte eragileengana iristeko metodologia zehazturik zuen; adibidez, enpresa munduan sartzen laguntzen zuen, Bai Euskarari kalitate agiria bitarte. Gainera, Bai Euskarari kanpaina egin zenean Zestoako herriak eman zuen erantzuna ere baloratu genuen. Ondorioz, bi planek elkar ongi osatzen dutela iritzi diogu. Eztabaida politikoa zegoela bagenekien, jakin, baina guk zera erabaki genuen: eztabaida politikoa politikariek egin dezatela -hori ez da Euskararen Aholku Batzordearen lan esparrua-, bi planak tresna ezinbesteko ditugu normalizazio bidean.
Jarrera indargune, jarrera ahulgune
Nora Palmitano euskara teknikariaren arabera, bi eratako jendea dago Zestoan. "Batetik, euskararen alde lan egiteko prest dagoen jende multzoa. Horiek prest dira euskara plana aztertu, proposamenak egin eta aurrera egiteko. Bestalde, ekintza puntualetan laguntzeko prest dagoen jendea ere badugu. Eguneroko bizimodua euskaraz egin nahi duen jendea ere bai... Jendeak konpromisoa bizi du, dela euskararen aldeko ekintzak asmatzen, dela etxeko epelean euskara indartzen". Horrekin batera, txanponaren beste aldea. "Beste zenbait lagunek ez du uste euskararen aldeko lanean saiatu beharrra dagoenik. Aurreko batean ere galdetu zidaten: 'Hemen denok euskaraz egiten dugu, zein da zure lana?'. Horiek, euskara Zestoan salbu dagoela uste dute. Ez dira konturatzen lanak dituztela euskaraz irakurtzen, edo ohar txiki bat idazten hasi eta laguntza behar dutela, edo hiztegira jo behar dutela, ziurtasunik batere ez dutelako". Edo gaztelaniaz bizi direla arlo formaletan. Jendearen jarrera indargune da Zestoan, eta ahulgune. "Euskaldun dira baina ez dira konturatzen Zestoan ere euskara arriskuan dagoela".
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Jenofa Berhokoirigoin
#2
Karmelo Landa
#3
Juan Aldaz Arregi
#4
Imanol Satrustegi Andrés
Azkenak
2024-04-28
Jenofa Berhokoirigoin
BOLLOTOPAKETAK
Bollera subjektua erdigunean jartzera datorren hitzordua
Apirilaren 26, 27 eta 28 hauetan iraganen da Euskal Herriko bolleren topaketa, Leitza herrian. Izenak argiki dioen gisara bollerei irekitako jardunaldiak dira, baina, oro har, sexu/genero disidente oro da gomitaturik. Egitarau aberatsa eta askotarikoa ondurik, taldean... [+]
2024-04-28
Olaia L. Garaialde
Gorputz hotsak
"Pianoa da konpainia izatea bezala, ez zara inoiz bakarrik sentitzen"
Musika klasikoa, regetoia eta rocka gustuko ditu Jakes Txapartegi pianistak (Hondarribia, Gipuzkoa, 2009). Itsua da, musika klasikoa jotzen du eta poliki-poliki jazza eta inprobisazioa ikastea gustatuko litzaioke. Etxean zuen teklatuarekin Pirritx eta Porrotxen “Maite... [+]
2024-04-28
Axier Lopez
Dronea, munduko botere harreman desorekatuen ikur eta eragile
Giza asmakizun oro lez, onena eta txarrena egiteko gai dira. Baina, tamalez, dronea, beste ezeren gainetik, Mendebaldeko potentzia kapitalistek munduaren gehiengoa menpean jartzen jarraitzeko tresna nagusietakoa da. Zirrikitu teknologikoetatik haratago, funtsezko pieza da bizi... [+]
2024-04-28
Miel Anjel Elustondo
Iñaki Soto. Erredakzioko kazetaritza ardatz
"Gure Herriaren etorkizuna eta hizkuntzarena batera joango dira"
25 urte beteko ditu aurten Gara egunkariak. Ez da erraz izan. Teknologiak ekarritako iraultzari neurria hartuagatik ere, Espainiako auzitegietako epaileek erabakitako oztopo arbitrarioek egunean eguneko jarduna baldintzatu dute. Mirari hutsa, Iñaki Soto zuzendariaren... [+]
2024-04-28
Urko Apaolaza Avila
Migrazio eta Asilo ituna: Europaren legatu kolonialista denon begien bistan
Europar Batasunean berriki onartu den Migrazio Itunak, asko zaildu dizkie gauzak euren herrialdetik ihesi doazen eta asiloa eskatzen duten pertsonei. Eskuin muturraren tesiak ogi tartean irentsita, migratzaileentzako kontrol neurri zorrotzagoak onartu dituzte Estrasburgon,... [+]
Eguneraketa berriak daude