Hotzaren beldur
Eguna berez gutxitxo mozten ari nonbait eta ordularietan are eta motzago denaren zantzua hartzen zaio hemendik aurrera. Gainean dugu konturatzerako neguko solstizioa, urteko egunik motzena eta gaurik luzeena, alegia.
Behin urte garai honetatik aurrera, izotzaren distira zurizta nonahi bistaratuko da, itsasotik zenbat eta urrutiago orduan eta nabarmenago, bai eta erreka zuloetan goietan baino.
Orain arte kanpoan gozo bizi izan diren landarean nora-nora, babesen batera erretiratzeko sasoia da. Landareek beraiek hauxe erakusten digute: badira, "erreginaren zintzilikarioak" eta kalak kasu, sustraietan erreserbak pilatu eta neguak erretzen dizkien hosto eta zuztarren babesean hurrengo udaberrian berritu arte negua lasai igaroko dutenak. Lorontzietan izan ditugun geranio eta antzekoak negua sentitu bai, baina izotzak inola ere jipoituko ez dituen lekuren batera jaso behar dira. Aterpe xume bat nahikoa da: goiko balkoiarena, ataria, ganbara... Nahi izanez gero landare berriak ere orain sor daitezke: landarearen muttur xamurrenenetik aldaxkak moztu eta luberria duten ontzietan landatu. Honela udaberriari aurrea hartuko diogu, baina negu luzean ederki zaindu beharko dira, itsatsi eta iraun dezaten. Nik lan hauek gerorako uztea nahiago dut. Landareak oso-osorik utzi orain, udaberrian izerdi berria mugitzen denean zein zuztar erre den eta zeinek bizirik iraun duen nabarmena izango da. Orduan kimatu: erretakoak berdea non duten handik eta osorik erre badira ipurditik; berde iraun dutenen artean orduan aukeratu aldaxketarako kimuak eta udaberriarekin ziztuan itsatsi eta haziko dira landare berriak.
Badira lurrean landatuta, negurako mugitu ezin izango ditugunak, baina era batera edo bestera nola-hala babestu beharko ditugun landareak: zitriko jendea, buganbilak eta abar. Hauei apropos eraikitako aterpeak antolatu beharko dizkiegu. Bi gomendio: aterpean arnasa lasai hartzen utzi eta enborra zakuarenaren tankerako oihalen batekin ondo bildu ahal den goraino, landarea erretzen bada ere enborra sanatuz gero erraz berrituko baita.
Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Irailaren 2an izango da epaiketa Iruñeko Zigor Arloko 2. epaitegian, ustez 2021ean makroetxaldeak haren inguruko lurrak minden hondakinekin kutsatzeagatik. Sasoi hartan Valle de Odieta makroetxaldeko administrazio kontseiluan ari ziren bost pertsona epaituko dituzte.
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Gewandhausorchester Leipzig.
Zuzendaria: Andris Nelsons.
Bakarlaria: Isabelle Faust (biolina).
Egitaraua: Pärt, Dvorak eta Sibeliusen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]
Gordin esan dute Aiaraldeko ikastetxeok: euskalduntzea “arriskuan dago” eta ikastetxeek, bakarrik, ezin diote aurre egin “egoera larriari”. Autokritika egin, eta hamar konpromiso hartu dituzte, hezkuntza komunitateek praktikara eramatekoak. Era berean,... [+]
Ikerketa batek ondorioztatu du adituek uste baino AMOC korrontearen kolapsoa egoteko aukera handiagoak daudela. Korrontean aldaketa handiek eta azkenengo kolapso batek euri tropikaletan eraldaketa handiak eragingo lituzke, Europan negu oso hotzak eta uda lehorrak izango... [+]
600 misil eta dronetik gora bota ditu Errusiak Ukrainako hiriburuaren aurka. Gerra hasi zenetik egindako aire eraso handienetakoa da. Zelenskik nazioarteari eskatu dio erantzun dezala, Putin Trumpekin bildu eta bi aste eskasera.
Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]
Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]
Informazioaren arloko dozenaka profesional bildu dira ostegun arratsaldean Iruñeko Gazteluko Plazan, Gazan kazetari lanetan ari direnen aurka Israelgo armada egiten ari den sarraskia salatzeko.
Artikulu bati zer nolako izenburua jarri ez da aise hautatzen, ezta? Hasiera batean, “euskaldun gezurti, tranpatiak” bezalako izenburua idazteko asmoa nuen, baina inor mintzeko gogorik ez dudanez, goikoari eutsi diot, ene gogoetaren muina hobeto ulertaraziko... [+]
Bilboko Udalak ostegunean adierazi du Abandoibarrako kontzertua bertan behera geratu eta gero, Plaza Biribileko agertokia eskaini ziela hiru artistei, baina ezezkoa eman zutela. Abeslariek bertsio hori ukatu eta zehaztu dute: bakarrik Kai Nakari eskaini zioten.
Bigarren aldiz gelditu dute Katalunian Espainiako Vuelta Israel-Premier Tech taldearen parte-hartzea salatzeko. Hainbat pertsonak Palestinako banderak atera dituzte eta txirrindularien bidea oztopatu dute Oloten.
Nafarroako Osasun Departamentuak iragarri du ospitaleko solairu gehienak klimatizatuko dituztela 2026 amaierarako. ARGIAk elkarrizketaturiko bi erizain laguntzaileek nabarmendu dute premiazkoa dela banako gelak, komun irisgarriak eta aire girotua izatea.
Araba eta Nafarroa zeharkatu behar zituzten goi-tentsioko bi linea elektrikoren proiektuak ez dira gauzatuko. Espainiako Trantsizio Ekologikorako Ministerioak Aragoiko Tueste herrian Forestaliak egin behar zituen lau poligono eolikoen proiektuak artxibatu ditu.