Makina bat kontu



Hegazkin supersonikoen danbatekoa txikitu nahian

Soinua baino abiadura handiagoan bidaiatzen duten hegazkinek danbateko bortitzak sortzen dituzte eta ia erotzeraino ernegarazten dute inguruan hartzen duten jendea (ez belarriei sortutako sufrikarioagatik bakarrik, baita pareta arinak edota etxeetako leihoak dardararen dardarez apurtu arte astintzen dituztelako ere).
Zientzialariek, arazoari irtenbidea eman nahian, aspaldi heldu zioten gaiari. Amerikako Estatu Batuetako Armadako Ikerkuntza taldeak, esate baterako, 7 milioi dolarreko inbertsioa egin berri du eta frogak egiten hasi dira dagoeneko (orain dela 56 urte Chuck Yeager pilotuak abiadura horretan egindako lehen bidaia egin zuen inguruan, hain zuzen ere).
Azken ikerketen arabera, orain dela 40 urte ingeniari batzuek aipatutako susmoak baieztatzen ari dira eta hegazkinaren beraren itxura dago arazoaren oinarrian. Antza denez, hegazkin batek 1.200 kilometro orduko abiadura gainditzen duenean, presio-uhinak izugarri konprimatzen dira eta horren ondorioz zarata eztanda gertatzen da. Funtsa jakinda, helburua presio-uhinen konprimaketa eragoztea da, eta horretarako, hegazkinaren itxura aztertu beharra dago.
Aipatu berri dugun ikerketaren haritik, orain dela gutxi ehiza-hegazkin bati hainbat elementu aldatu zizkioten. Besteak beste, eskularru itxurako pieza bat ipini zioten muturrean eta aluminiozko egiturari eta fuselajeari material konposatu batez eginiko egitura berezia erantsi zioten. Geroztik, soinua baino abiadura azkarragoan bidaiatzean sortzen den zarata jasangarriagoa zaie gure belarriei.
Aurrerantzean, pentsa liteke laster batean hegazkin komertzialek ere soinua baino azkarrago bidaiatu ahal izango dutela.


Ordulari zehatz-zehatza patrikan

Office of naval research-eko ikerlariek, denbora ahalik eta doien neurtzen duen aparatuen ikerkuntzan jarduten dutenek bederen, euren azken asmazioa plazaratu dute oraintsu: 10.000 urtetik behin segundo bat besterik galtzen ez duen ordulari atomikoa, pospolo kaxa baten tamaina besterik ez duena.
Paretako nahiz eskumuturreko ordulari arruntak ez dira horren zehatzak inondik ere, eta egia esan, beharrik ere ez. Baina aplikazio teknologiko ugarik -hegazkin eta itsasontzi, satelite edota misilen gidaritzarako erabiltzen direnek, esate baterako- ezinbestekoa dute zehaztasuna.
Ordulari atomiko oso zehatzak bazeuden lehenagotik ere, baina 4.800 zentimetro kuboko bolumena zuten eta 50 watt kontsumitzen zuten. Aurkeztu berri den honek ez du lehengo erraldoi horiekin zerikusirik: 40 zentrimetro kuboko bolumena besterik ez du eta watt bakar bat kontsumitzen du. Guztiz eramangarria da, beraz. Aurki, dena den, ordulari are txikiagoa plazaratuko dutela dirudi, beste ikerketa talde bat 10 zentimetro kuboko bolumena besterik izango ez duen erlojua lantzen ari baita.


Etxeetan sortzen diren hondakinak: kezkatzeko moduko datuak

Bi urtetik behin, Frantziako industriariek, administrariek eta ingurugirorako elkarteek pare bat eguneko jardunaldiak antolatzen dituzte hondakinen gainean eztabaidatzeko.
Hona hemen hainbat datu. 2002 urtean 25 milioi tona hondakin sortu ziren etxeetan eta zifraurtero %2 handitzen da. Produktuen estalkiak hondakin guztien erdia dira bolumenean eta % 30 pisuan. Hondakin mota hau, gainera, neurririk gabe hazten da urtero, moda berriari jarraiki, gauzarik txikienari ere estalkia jartzen baitzaio. Halaber, ekipamendu elektriko edo elektronikoen hondakinak (telebistak, garbigailuak...) %5 hazten dira urtean.
Jardunaldi hauen helburua, negutegi-efektua sortzen duen karbono dioxidoa mantentzea edo ahal den neurrian txikitzea, hondakinen errausketaren ondorioz kanporatzen diren gasak gutxitzea eta garbiago izatea, hondakin erradioaktiboak kontrolatzea eta politika garbizale honen kostuak ebaluatzea eta segitzea da.


ASTEKARIA
2003ko irailaren 21a
Azoka
Azkenak
BOLLOTOPAKETAK
Bollera subjektua erdigunean jartzera datorren hitzordua

Apirilaren 26, 27 eta 28 hauetan iraganen da Euskal Herriko bolleren topaketa, Leitza herrian. Izenak argiki dioen gisara bollerei irekitako jardunaldiak dira, baina, oro har, sexu/genero disidente oro da gomitaturik. Egitarau aberatsa eta askotarikoa ondurik, taldean... [+]


Gorputz hotsak
"Pianoa da konpainia izatea bezala, ez zara inoiz bakarrik sentitzen"

Musika klasikoa, regetoia eta rocka gustuko ditu Jakes Txapartegi pianistak (Hondarribia, Gipuzkoa, 2009). Itsua da, musika klasikoa jotzen du eta poliki-poliki jazza eta inprobisazioa ikastea gustatuko litzaioke. Etxean zuen teklatuarekin Pirritx eta Porrotxen “Maite... [+]


2024-04-28 | Axier Lopez
Dronea, munduko botere harreman desorekatuen ikur eta eragile

Giza asmakizun oro lez, onena eta txarrena egiteko gai dira. Baina, tamalez, dronea, beste ezeren gainetik, Mendebaldeko potentzia kapitalistek munduaren gehiengoa menpean jartzen jarraitzeko tresna nagusietakoa da. Zirrikitu teknologikoetatik haratago, funtsezko pieza da bizi... [+]


Iñaki Soto. Erredakzioko kazetaritza ardatz
"Gure Herriaren etorkizuna eta hizkuntzarena batera joango dira"

25 urte beteko ditu aurten Gara egunkariak. Ez da erraz izan. Teknologiak ekarritako iraultzari neurria hartuagatik ere, Espainiako auzitegietako epaileek erabakitako oztopo arbitrarioek egunean eguneko jarduna baldintzatu dute. Mirari hutsa, Iñaki Soto zuzendariaren... [+]


Migrazio eta Asilo ituna: Europaren legatu kolonialista denon begien bistan

Europar Batasunean berriki onartu den Migrazio Itunak, asko zaildu dizkie gauzak euren herrialdetik ihesi doazen eta asiloa eskatzen duten pertsonei. Eskuin muturraren tesiak ogi tartean irentsita, migratzaileentzako kontrol neurri zorrotzagoak onartu dituzte Estrasburgon,... [+]


Eguneraketa berriak daude