Teknologia arte bihurtzen denean
- Kultura digitalean artea eta teknologia oso lotuta agertzen zaizkigu. Artea emozioaz eta mundu subjektiboaz arduratzen den bitartean, zientzia eta teknologia arrazionaltasunaz eta mundu objektiboaz arduratzen dira. Bien ikuspuntuen arteko nahasturatik jaiotzen da kultura digitala.
Guztiok entzun dugu zerbait arte digitalaren inguruan. Baina zer da arte digitala? Teknologiaz baliatuta sortutako artelan guztiak sartzen ditugu arte digitalaren baitan. Ez da artearen barruko tendentzia bat, ezta genero bat ere. Artista digitalak, edozein garaiko, edozein mugimenduko artistak egin ohi duen bezala, teknologiaz baliatuta munduaren interpretazio bat egiten du. Teknologia bitarteko bat baino ez da, artistaren beharretara dagoen tresna bat baino ez. Bitarteko bat izanik, sormena ez dago teknologian, hau erabiltzen duen gizakian baino.
Ez da hau arte digitalak bestelako arte mugimenduekin duen antzekotasun bakarra. Izan ere, arte digitala definitzen duten ezaugarri asko XX. mendeko mugimendu artistikotik oinordetzan hartutako elementuak eta espresiobideak dira. Besteak beste, Surrealismoa, Pop-Art edota Arte Kontzeptualetik edan du arte digitalak.
Interaktibo izatearena da arte mota honek egin duen ekarpenen artean aipatuena. Elkarreragina, feedbacka, azken finean artista eta erabiltzaile-ikusle-kontsumitzaile-partehartzaile-sortzailearen (ez dakit nola deitu artelana bat ikustera doan pertsonari) arteko hartu-eman bat dago arte mota honetan. Modu honetan, erabiltzaile-ikuslea artelanaren produkzio prozesuan sartzen da eta artelanean eragiteko aukera du.
Arte digitalaren ibilbidean beste aurrerapauso bat arte zibernetikoaren sorrera izan zen. 1948 urtean, Norbert Wiener-ek zibernetikari buruzko liburu bat argitaratu zuen, "Cybernetics: Control and Communication in the Animal and the Machine" izenekoa. Liburu honek eragin handia izan zuen, ez bakarrik zientzia eta teknologiaren alorrean, baita arte munduan, laster hasi baitziren artista batzuk zibernetikaren kontzeptuekin lanean. Hitz horren atzean, bi kontzeptu garrantzitsu daude eta biek izan dute eragin zuzena arte digitalean. Bi kontzeptu horietako bat feedbacka da eta bestea makina eta gizakiaren arteko harremana. Garai hartan, egun erabiltzen diren kontzeptuak ere bazituzten buruan, halako bisionario aurreratuak izango ziren eta beraien buruan zegoen teknologia nola erabili, edo hobeto esanda nola des-erabili. Hau da, ohiko erabilera moduekin apurtzeko modua bilatu nahi zuten. Teknologia bera erabili, beste erabilera bat bilatzeko.
Aipatu dugunez, arte digitalak interaktibitatea du ezaugarri, beraz, ikuslea integratu beharko du nolabait eta hori gertatu dadin, obra horrek irekia izan behar du, hau da, egitura irekia izan behar du. Ireki izan behar horrek eta interaktibitate horrek artelanek duten egitura behin betikoarekin eta itxiarekin apurtzen du. Artelanaren kontzeptu ezberdin horrek artearen inguruan dauden arlo guztiak berriz planteatu behar direla esan nahi du: museo eta galerien izaera, kritikoaren papera... Kontzeptuaz gain, artelanaren dimentsio berria ekartzen digu. Kasu honetan, prozesua bera bukaerako produktua baino garrantzitsuagoa den obraz ari gara eta, oraingo artean nagusitzen den obra iraunkor eta estatikoen gainetik, obra atenporalak, dinamikoak eta aldakorrak nagusitzen baitira kultura digitalean.
Ikuslearen ikuspegitik ere hainbat aldaketa antzeman daitezke. Izan ere, modu honetako obra baten aurrean gaudenean, prozesuaren zati bat baino ez dugu ikusten, artelana irekia eta aldakorra den heinean.
Originala eta kopiaren artean ezberdintasunik ez egoteak arazo ugari ekarri ditu, batez ere jabetzaren inguruan. Honek krisia sortu du kulturaren industrian, batez ere musika eta zinemaren industrian, eta batez ere jabetza eskubideen inguruan.
Amaste: www.amaste.com/
Aleph: aleph-arts.org/art
Artnodes:www.uoc.edu/artnodes/cat/ index.html
Artnouveau:www.artnouveau.ccg.pt
Bitniks: www.bitniks.es/
Cibervisión:www.cibervision.org/
Musika-eszena antikomertzialean alea jartzeko asmoz sortu dute Aurka kolektiboa. Martin eta Katalin kideekin hitz egin dugu arlo horretako kolektiboen loraldiaz, musika politizatuaz eta musikaren potentzialitateez, industria musikalaz, makrojaialdiez eta beste.
Lizarrako Udalak udarako antolatu dituen bost musika ikuskizunetan eta beste horrenbeste film emanaldietan bat bera ere ez da euskaraz izanen; datorren astean hasiko diren festen egitarauan haurrentzako ekitaldi bat dago euskaraz programatua, justu, erraldoi eta buruhandien... [+]
Abu Youssef Al-Najjar Ospitaleko zuzendari Marwan Al-Hams kanpainako ospitaleen arduraduna da eta Gazako Osasun Ministerioko bozeramailea. Uztailaren 21eko arratsaldean atxilotu dute Israelgo Indar Armatuek.
Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko Foru Aldundiak bultzatuta eta Agirre Lehendakaria Center erakundearen eta New Yorkeko Columbiako Unibertsitatearen gidaritzapean egindako entzuketa prozesuaren emaitzak aurkeztu dituzte uztailaren 23 honetan. Museoa eraikitzearekin sustatuko... [+]
GIBarekiko esposizio aurreko profilaxia da Prep botika. Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariaren arabera, farmazietan eskuratzeak itxaron-zerrendak gutxitu ditzake. Alabaina, arriskuez ere ohartarazi du.
7/2025 Errege Lege-Dekretua ekainaren 24an onartu zuen Espainiako Ministroen Kontseiluak baina atzera bota du Diputatuen Kongresuak, uztailaren 22an.
Bihotzak eztanda egin arte biziko da Aloña Erauskin (Berrobi, 1999), beste guztiok bezala. Besteon aldean, ordea, presente dauka aukera hori.
Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.
Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]
Hankak lurrean dituzte gure solaskideek. Euskalgintzaren eta herri mugimenduen joko-zelaian dabiltza etengabe eta eskarmentu horretatik hitz egiten dute euskarari eusteaz, hizkuntza zapalkuntza ez normalizatzeaz eta erdaldunengandik espero beharko genukeenaz. Gorka Torrek ez du... [+]
"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.
Kezka, ezinegona eta... [+]
Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.
Miope bezain itsu,... [+]
Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.
Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]
Kargua hartu eta urtebetera, Alberto Martínez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak lantaldean aldaketa batzuk egin dituela iragarri du, "etorkizuneko osasun sistema publikoaren eraldaketari" ekiteko: besteak beste, Gontzal Tamayo Medel sailburuorde berria... [+]
Zazpigarren urtez, Adunako (Gipuzkoa) Zabala sagardotegian egin dute Ja(ki)tea sarien banaketa, euskal gastronomia tradizionala oinarri duten jatetxeen artekoa. Besteren artean, Getariako Kosta Aroak irabazi du bertako ekoizle onenaren saria, Tafallako Tubalek plater... [+]
Migratzaileak deportatzeko neurriez mintzatzeko, EB Europako Batasuna osatzen duten 27 estatuetako Barne eta Migrazio ministroak bildu dira asteartean, Kopenhagen. Ondorioztatu dute EBko herrialde gehienek babesten dutela etorkinak deportatzeko neurriak gogortzea... [+]