Kazetariak, ekonomia eta politikaren morroiak
- EHUko Txema Ramirez de la Piscina irakasleak, Mikel Aramendi eta Gorka Landaburu kazetariek «Prentsaren rola euskal gatazkan» gaiari buruz esandakoa laburbildu dugu. Ekitaldia Zumarraga-Urretxuko "Euskaldunon Egunkaria"ren aldeko herri plataformak antolatua izan zen. Parte-hartzaileek hedabideen krisi garaia eta botere ekonomikoekiko menpekotasuna azpimarratu zituzten.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Gorka Landaburuk, «Cambio 16» aldizkariako kazetariak, Euskal Herritik haratago eraman zuen prentsa eta gatazkari buruzko gogoeta. New Yorkeko Dorre Bikien aurkako atentatuak informazioan izan duen eragina aipatu zuen. Euskal gatazka munduko beste gatazkaren testuinguruan kokatu zuen. Egungo globalizazio garaian -bere hitzetan- terrorismoaren agerpen ezberdinak daude, baina ETAk burutzen duenari terrorismoa ere deitu behar zaiola esan zuen: «Terrorismoak 50 kazetari hiltzen ditu urtero munduan, Euskal Herriko kazetariak barne». Lopez de Lacalle kazetaria eta ETAk bere aurka burutu zuen atentatua gogoratu zituen: «1983an, ETAk eskutitz bat bidali zigun ‘Cambio 16’ aldizkariko kazetarioi. Gure informazioaren lerroa eta ezaugarriak aldatzea exijitu zigun mehatxuen bitartez. Ezetz erantzun genion». Landabururen hitzetan, orduan kazetari independenteak ziren eta egun ere bai. «Cambio 16» aldizkariak 400.000 ale saltzen zituen hasieran, egun berriz, 50.000 inguru. Baina, horregatik ez dituzte beren lerro editoriala eta informatzeko moldea aldatu:«Guk GAL afera ikertu genuen, baita hartaz informatu eta salatu ere. Orain gutxi Espainiako Estatuan burutzen den torturari buruzko gaia eraman dugu azalera». Landaburuk alea erakutsi zuen publikoaren aurrean, baita ETAren atentatuak egindako zaurien arrastoak agerian ere utzi.
Mikel Aramendiren hitzetan, gaur egungo hedabideen eta kazetaritzaren ezaugarri nagusia beren morrontza politikoa da, salbuespenik gabe. Espainiako komunikabideek ez dute gutxieneko independentzia bat lortu orainokoan: «Kazetariak notarioa izan beharko luke, baina, zoritxarrez, orokorrean, informazio soila eta iritzia nahasten da errealitatea islatzeko orduan», gehitu zuen Aramendik.
Mikel Aramendik, hala ere, hedabideen eragin mugatua azpimarratu zuen. Ramirez de la Piscinak bat egin zuen ikuspuntu honekin eta -Espainiako herritarrek ez bezala- euskal herritarrek informazioa jaso baino lehen gertakizunei buruzko berezko iritzi bat dutela, esan zuen Aramendirekin batera: «Gorkak Espaniako Estatuan egiten den kazetaritza ezin dela orokortu dio. Gauza objektibo bat badago ordea: Espainian ez dute Euskal Herria ezagutzen», gehitu zuen Ramirezek.
Aramendik hedabide publikoak aipatu zituen ondoren. Lege berezi bat gauzatu beharra hobetsi zuen, informazioaren balioa arautuko lukeen lege bat. Kode deontologikoak ez duela balio esan zuen, bakoitzak bere modura erabiltzen baitu. «Hedabide pribatuak ez direla independenteak, publizitatearen morrontzapean bizi direla», esan zuen bestalde. Egungo hedabideen ahuldadea azpimarratu zuen. Adibidez, La Razon Estatuaren publizitateari esker bizi dela esan zuen. Gorka Landaburuk gauza bera esan zuen El Mundo egunkariaz, Telefonicak bere publizitatea ukatu dionetik bere bideragarritasuna eta etorkizuna kolokan bide dago.
l 1970eko hamarkadaren bukaeran, demokraziarako trantsizio garaian, arautu gabeko kazetaritza egin zen. Egungoa baino sormen eta konpromiso handiagokoa, zenbaiten ustez.
l 1980ko hamarkadan, ETAk Hipercor saltokiaren aurka burutu zuen atentatuak eta haren ondoko Ajuria-Eneako Itunak eragin zuten kazetaritzan.
l 1990ko hamarkadan, ETAk PPko Miguel Angel Blanco zinegotzia hil zuen. Lizarra-Garaziko Akordioa gauzatu zen ondoren. Bi paradigma agertu ziren hedabideetan. Manipulazio politikoaren paradigma. Honen eraginez, Euskal Herriko eskubide demokratikoak «terrorismoa»rekin identifikatzen dira. Beste paradigma bat informazioa «espektakulo» modura agertzen hastea izan zen. Adituen esanetan, harrezkero, kazetaritzak ez ditu gertakariak ulertarazten.
l 2000ko inguruan, ETA kazetariak hiltzen hasi zen. Halaber, PPren eta PSOEren arteko «Terrorismoren aurkako eta Askatasunaren aldeko Ituna» deritzana gauzatu zen. Estatuko politika, Itun horren arabera garatzen omen da gaur egun. Estatuko hedabideak honen diziplinaren pean aritzen dira. Edo, modu batez, hedabideek eragin handia izan dute Itunaren beraren gauzapenean.
Bien bitartean, «Egin» eta "Euskaldunon Egunkaria" indarrez itxiak izan ziren. Biak «Gara» eta «Berria» egunkariek ordezkatuak. Honatx gatazkaren bi aldeak.
Hedabideek, alderdi politikoek gatazkaren inguruan erabiltzen duten diskurtsoaren dikotomia handiagotu dute: «demokratak eta biolentoak», «unionistak eta subiranozaleak», «konstituzionalistak eta nazionalistak» terminoak, kasu.
Europako hainbat unibertsitatetan ikasleek abiatutako dinamikarekin bat egin du IAk, eta hurrengo deialdietara adi egoteko eskatu du.
Arabako Foru Aldundiak adierazi du litekeena dela irailaren 21ean irekitzea epea hautagaien zerrendak aurkezteko.
DBHko 4. mailan eremuka irakastea planteatzen duen curriculum agindua bertan behera utzi du Kataluniako Auzitegi Nagusiak, aurrez Batxilergoan egin zuen gisan. Eremukako proiektuen aurkako salaketa Aspepc DBHko irakasle katalanen sindikatuak jarri zuen.
Erasoaren helburu izan direnak Trumpek proposatutako su-etena negoziatzen ari zirela azaldu du Hamasek. Israelek erasoa baieztatu du, eta Qatarrek “eraso kriminala” kondenatu.
Liskarretan gutxienez hogei pertsona hil dira astelehenean. Astearte goizean, lehen ministroaren etxeari su eman diote manifestariek. Herritarrik gazteenak ari dira protestan, gobernuaren ustelkeriaren aurka, eta bereziki, sare sozialen debekuak eraginda.
Jose Mari Dorronsoro preso politikoak Frantziako Estatuan bete zuen zigorra aintzat hartu ondoren, aske utzi zuten abuztuan, Etxerat elkarteak jakinarazi duenez.
Zuzenean, askok, edo geroago ehunka milioik ikusi ahal izan duten irailaren 3ko Pekineko desfile militar erraldoiak bazuen, bai horixe, mezua. Halako guztiek bezala, esan genezake. Antolatzaileen borondateaz harago doazen mezuak, batzuetan. Mezu horiek zein eta norentzat ziren... [+]
"Erronka izugarria" duen mahaia jarri du martxan Eusko Jaurlaritzak, 50 bat eragilerekin: eskola segregazioa gainditzeko neurriak adostea. STEILAS eta ELA sindikatuek ez dute parte hartu; Jaurlaritzak oinarri dituen politikek segregazioa betikotzen dutela diote.
"Berdela iparralderantz ari da mugitzen, itsasoa berotzeak sardinari ez dio on egiten eta geroz eta gutxiagoa dago, antxoarentzat ona da eta geroz eta gehiago dago, baina txikiagoa da...", dio Aztiko ikerlari Xabier Irigoienek, EITB Datak tenperaturaren gorakadaz egin... [+]
Hirian milioi bat pertsona inguru bizi da egun, eta ez dute nora jo. Pazienteekin eta lanean geratuko direla adierazi du Shifa ospitaleko zuzendariak, eta babesa eskatu dio nazioarteari. Bestalde, gauerdian, Global Summud Flotillako ontzi bati eraso egin dio drone batek... [+]
"Komunikazioan eta gai publikoetan" lagunduko dio enpresari. Lizitazioak manipulatzeagatik isundu izan dute konpainia, eta lotura zuzenak ditu EAJrekin.
Hamargarren urtemuga ospatuko du aurten Nafarroako Azoka Ekologikoak. Berrogei postuko azokaz gain mintzaldiak, tailerrak, kontzertuak eta erakusketak izanen dira
Joan den astean jakinarazi zuten Basque Culinary Centerren GOe eraikina urriaren 20an inauguratuko dutela, eta horren harira, Kaleratzeak Stop plataformak idatzi bat helarazi du komunikabideetara. Bertan, gaitzetsi egin du Basque Culinary Centerreko eraikin berria 20 hilabetetan... [+]