RUBEN BELANDIA: "PREBENTZIOA HOBETZEKO, HEZKUNTZAKO AGINTARIEK HASI BEHARRA DAUKATE INDARRAK HARTZEN»


2003ko apirilaren 13an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Orain artean, estresa laneko istriputzat hartzearen gaineko sententziek irakaskuntzarekin dute zerikusia. Horregatik solastatu gara Ruben Belandiarekin, laneko osasunaren arloko arduraduna baita STEE-EILAS irakaskuntzako sindikatuan. Sektore horretan, gero eta kezkagarriagoak dira laneko absentismoaren zifrak, laneko estresak eragindako arazoei lotuak. EAEn bertan, unibertsitateaz kanpoko irakaskuntza publikoan, urtean 50.000 lanegun inguru galtzen dira gaixotasun profesional horri loturiko patologien kausaz. Burnout sindromea edo errearen sindromea esaten zaio, eta egundoko kalteak eragiten ditu irakasleen artean.

Zer da, zehatz-mehatz, burnout sindromea?
Burnout edo errearen sindromea pertsonekin lan egiten dutenen berariazko estres mota da, hala nola irakasleena, medikuena... Ezaugarri du profesionalak estreseko egoera etengabeari emandako erantzuna dela, eman dezakeena baino askozaz gehiago eskatzen zaiolako. Gainera, eskuarte eta sostengu urriak izan ohi ditu bere lana behar bezala egiteko, eta espektatiba profesionalak ez zaizkio inoiz betetzen. Azkenean, profesionalak, kontrolatu ezin duen egoera horri aurre egiteko, aldentzeko jarrera hartzen du, eta erabat galtzen du egiten duen lanarekiko interesa. Egoera horrek, ordea, nozitzen duen pertsonari hainbat arazo ekartzen dizkio epe ertainera, hala fisikoak eta psikikoak nola portaerazkoak, eta, azkenean, denbora luzeko baja hartu ohi du gehienetan.

Zein izan daitezke estresaren kausak?
Kausak hainbat eratakoak izan daitezke, laneko kontestu jakin bakoitzaren arabera, baina, eskuarki, irakaskuntzaren esparruan, desoreka handia izan ohi da lortu nahi diren helburuen eta lortzen diren emaitza frustragarri eta etsigarrien artean. Ulertu behar da, gainera, gizarteak asko eskatzen diola hezkuntzako sistemari. Izan ere, irakaskuntzako profesionalei eskatzen zaie, ikasleak hainbat arlotan hezteaz gain, zuzen ditzatela haien balio sistemak, orienta ditzatela haien portaerak, presta ditzatela, azken batean, herritar eredugarriak, baina, betiere, eskuarte gutxi jarriz jomuga horiek erdiesteko. Irakasleentzat, eskakizunak gorengo mailakoak dira; bitartekoak eta sostenguak, berriz, beherengoak. Zenbait arlo garrantzitsutan, gainera, prestakuntza oso eskasa da, hala nola pedagogian edo gatazken konponbidean. Gizarteak, bestalde, hutsaren hurrengotzat hartzen du irakaskuntzako profesionalen lana, eta horrek guztiak frustrazio handia eragiten die eta motibazioa galarazten die. Azkenean, jarrera arduragabea hartu ohi dute, edo are zinikoa ere, beren jardun profesionalean.

Zer gomendatuko zenieke irakasleei?
Kontura daitezela hezkuntza ez dela irakasleek ikasleei ezagutza linealki transmititzeko prozesu bat; prozesu horri faktore askok eragiten diotela: ikasleak zer-nolako baldintza sozial eta ekonomikoetan bizi diren, heziketaren prozesua nolako baldintza fisikoetan garatzen duen, zer eskuarte dituen bere egitekoa betetzeko eta nola antolatzen duen heziketaren egintza. Ikuspegi lineala da PPren hezkuntzako erreformak iradokitzen duena eta irakasle asko "errearazten" dituena. Eskola porrota gertatzen bada, batzuek diote ikasleen erruz dela eta, beraz, apartatu egin behar direla "balio ez dutenak"; beste batzuek, berriz, pentsatzen dute irakasleek ez dutela behar adinako mailarik eta "erre" egiten direla.

Zer proposatzen duzu ikuspegi lineal horren aurka?
Ikuspegi horren aurka, kontuan izan behar dugu ume bati, baldin behar bezala gosaldu eta bazkaldu ez badu, zail egingo zaiola errendimendu akademiko egokia lortzea; baldin ikasgelako zarata-maila 70 dezibelekoa bada, transmititutako mezuaren %50a jasotzeari utziko diola, urduriago jarriko dela eta gutxitu egingo zaiola kontzentratzeko eta irakurtzeko gaitasuna; baldin irakasleak, ikus-entzunezko kulturara ohitutako ikasleen arreta erakartzeko, klera eta arbela baditu funtsezko lanabesak, borroka aldez aurretik galdua duela; eta, azkenik, baldin klaseak bata bestearen atzean elkartzen baditu, atseden hartzeko tarterik utzi gabe, ikasleen eta irakasleen nekea areagotu egingo dela eta edukiak transmititzeko eta asimilatzeko gaitasuna gutxitu egingo dela. Gainerakoa, beraz, eskolako arrakasta edo porrota baldintzatzen ari diren faktore horietan guztietan eragitea litzateke.

Administrazioa behar dena egiten ari da arlo honetan?
Ez. Administrazioaren logika bakarra da arazoak ahal duen moduan saihetsiz joatea, betiere ahalik gutxiena gastatzen saiatuz. Eta, gastatzen duenean ere, ez ditu kontuan izaten lehenago aipatu ditudan irizpide horiek. Ondorioz, eraikin berriek nahiz erreformatuek lehen bezain ezegokiak izaten jarraitzen dute irakaskuntzarako. Pertsonala laneko gaixotasunen detekzioan eta prebentzioan prestatzeko plan orokorturik ere ez dago. Zerbitzu mediko oso prestatu eta borondatetsuekin kontatzeko zortea izan dute, baina itsasoa ezin da hustu hondartzako ontzi batekin. Hezkuntzan prebentzioa hobetu nahi badugu, hezkuntzako agintariek hasi beharra daukate indarrak hartzen. Beste gainontzean, milaka lanordu alferrik galtzen jarraituko dugu, milaka langilek jatorri laboraleko gaixotasunak jasaten jarraituko dute, eta hezkuntzaren kalitatea ahuldu egingo da.

Nondik etor litezke soluzioak?
Kasu honetan ere, laneko beste arrisku mota batzuen aurka jarduten den modu berean jardutetik etorriko lirateke konponbideak. Arazoari jatorritik bertatik heldu behar zaio. Erlaxazioa, yoga, psikoterapia eta antidepresiboak, jakina, ez dira arazo honen konponbideak. Sostengu psikologikoak lagun diezaieke gaixotasunaren sintomei, baina ez du deuseztatuko hura eragiten duen zera... Laneko baldintzak egokiak ez badira eta langileen osasunari eragiten badiote, laneko baldintza horietan eragin beharko da, irakasleen ikasgelako autonomia handituz, baliabide materialak ugalduz eta zentroetan irakasleak aholkatzeko laguntzako beste profesional batzuk ipiniz, irakasleen administrazioarekiko eta gurasoekiko komunikazioa hobetuz, prestakuntza eta erreziklajea sustatuz, irakasleen atsedenaldiak hobeto gestionatuz edota, irakaskuntzako profesionalak motibatzeko, konpentsatzeko pizgarri ekonomiko eta profesionalei buruzko politika on bat indarrean jarriz


Azkenak
Estefi Etxebeste
“Mentalki ongi prestatzea dirudiena baino garrantzitsuagoa da harri-jasotzean”

Abuztuaren 9an errekor berria ezarri zuen Estefi Etxebestek (Ituren, Nafarroa, 2002) Sunbillako Ramon Latasa pilotalekuan. 100 kiloko harria 59 aldiz goratu zuen, eta 2014an Idoia Etxeberriak ezarritako 56 altxaldiak gailendu.


Gabriel Aresti omentzen arteak bateratuz

LAIDA ikerketa taldeak Bermeoko Arrantzaleen museoan abuztuaren 28 eta 29 antolatutako ikastaroan egingo duen hitzaldiaren sintesia da Arestiren ekarpen artistikoa nabarmentzea.


2025-08-27 | Patxi Azparren
Askapen prozesu heterokroniko, poliedriko eta “kuantikoa”

Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!

Prozesu heterokronikoa

Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]


Kilate askoko abesbatza

Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Le Concert des Nations. La capella Nacional de Catalunya.
Zuzendaria: Jordi Savall.
Abesbatzaren prestaketa: Lluís Vilamajó.
Egitaraua: Mendelssohnen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]


Denge eta chikungunya kasuak ugaritu dira Europan, klima aldaketak eraginda

Abuztuan chikungunya infekzio kasu bat atzeman dute Hendaian. Bero boladek, tenperaturaren igoerak eta eremu tropikaletara egindako bidaiek areagotu dituzte kasuak.


Eskola-itzuleran 400-500 euro artean gastatuko dute Hego Euskal Herriko etxeek, inkesten arabera

Testuliburuen mailegutza, berrerabilera edota bigarren eskuko azokak ugaritu badira ere, ikasmaterialak gastua izaten jarraitzen du etxe askotan, dirulaguntzak dirulaguntza. Eskola-itzulerak batez beste 400 eta 500 euro arteko gastua ekarriko du Hego Euskal Herriko etxeetan,... [+]


Muruzabal eta Zarrakaztelu suteengatik hondamendi eremu izendatu ditu Espainiako Gobernuak

Izendapenak ahalbidetuko du kalte ordainak ordaintzeko prozesuak hastea. Bi suteetan 500 hektarea baino gehiago erre dira.


Frantziako Estatuak “arriskuan” jarriko du EKE, dirulaguntzak 30.000 euro murriztuta

Iaz jasotakoarekin alderatuta, %15eko murrizketa jasango luke Euskal Kultur Erakundeak. Prentsa ohar batean, erakundeak adierazi du erabaki horrek "ondorio latzak" izango lituzkeela: esaterako, hainbat postu arriskuan egongo liratekeela eta kideei emandako dirulaguntza... [+]


Talde ekologistak:
“Auditoretza ekonomiko bat nahikoa izan da inbertitzaileak Muga meatze proiektuan atzera egiteko”

Ekologistak Martxanek eta Sustrai Erakuntzak diote txinatar inbertitzaileek atzera egiteak agerian utzi dituela Zangozako meatzearen "funtsik gabeko arrazoiak". Nafarroako Gobernuari eskatu diote "interes publikoari erantzuten ez dion proiektu defendaezina... [+]


Urruñako sukalde zentrala prest da herriko haur eta adinekoei tokiko elikadura prestatzeko

Herriko Etxeak elikadura burujabetzaren aldeko urrats handia egingo du 380 metro koadroko azpiegitura berriarekin. Sukaldeak haur eta adinekoentzako janari osasungarria eskainiko du, tokiko produktuekin eta tokiko laborantza indartuko du.


Mapamundiak Afrikaren benetako tamaina islatu dezala aldarrikatu du kontinenteak

“Mapak ez dira erreminta hutsa, sinboloak dira, eta mapa zuzentzea Afrikari buruzko narratiba globala zuzentzea ere bada; duintasun kontua da”. Afrikako Batasunak eskatu du munduan oraindik erabilienetakoa den mapa distortsionatua alboratzeko.


Euskal Selekzioak jokatuko du munduko Wallball txapelketan

Wallball txapelketa abuztuaren 27tik 30era jokatuko dute. Euskal Herritik aparte Argentina, Belgika, Erresuma Batua, Valentzia, Herbehereak eta Puerto Rico herrialdeek hartuko dute parte.


Oposizioari aurrea hartuz, Bayrou konfiantza mozio batera aurkeztuko da irailaren 8an

"Gehiengoa lortzen badugu, gobernua berretsiko dute; bestela, erori egingo da", adierazi du Frantziako lehen ministroak. LFI Frantzia Intsumisoak, Frantziako Alderdi Komunistak, ekologistek, Alderdi Sozialistak eta RN Batasun Nazionalak, ordea, dagoeneko jakinarazi dute... [+]


Wagner birformulatua

Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Espainiako Orkestra Nazionala.
Zuzendaria: David Afkham.
Egitaraua: Wagnerren ‘Der Ring ohne Worte’ (Lorin Maazelen moldaketa). Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren 22a.

---------------------------

Oraingo... [+]


Israelek Gazako Nasser ospitaleari eraso egin dio, eta gutxienez 20 pertsona hil ditu, tartean bost kazetari

Gazako osasun zentro nagusia bonbardatu du Israelek. Hildakoen artean bost kazetari daude, Reuters, AP, Al Jazeera eta NBCkoak. 


Eguneraketa berriak daude