Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
ostirala 2024ko maiatzaren 03an
JEAN FRANÇOIS LEFORT: "EAE-KO GOBERNUAK LAGUNTZA OSOA EKARTZEN DIO ESPAINIAKOARI"
Bere egoerari buruz mintzatu ondoren (11. orrialdean jasoa), Askatasuna elkartearen iragan hurbilaz aritu gara Jean François Lefortekin: «Askatasuna 2001eko abenduan sortu zen, Donostian. Lehen parte batean, Koordinaketak gogoeta bat burutu zuen Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoan, baita maila nazionaleko elkarte batean biltzeko deliberoa hartu ere. Bigarren partean, Hegoaldean, tokian tokiko batzordeek barne eztabaidak burutu zituzten eta ondorioz Batzar Nazionala gauzatu zen».
ABBak (Amnistiaren Aldeko Batzordeak) legez kanpo geratu ondoren, elkarte berriaren oinarri ideologikoak finkatu eta lan ildoak ezarri ziren. Haatik, Espainiako Gobernuak Askatasuna ere legez kanpo utzi zuen. Egoera ez da berria ezta erraza ere Leforten hitzetan: «Askatasunak gero eta arazo gehiago ditu, alabaina, tinko ari gara aurrera segitzeko. Azken hogeita bost urteetan lan egiteko arrazoi berberak daude. Lehen, AABak eta Koordinaketa izan ziren eta orain Askatasuna da. Gu ez gara lege dekretuz edo erabaki judizial baten bitartez desagertuko, preso politiko gehiago ez dagoelako baizik. Zailtasunak handiak dira baina beharrak ere handiak dira, beraz, aldez edo moldez segituko dugu».
Presoen inguruan urteko balorazioa egin ondoren Espainiako Gobernuaren aldetiko azken erasoa etorri da, bere iritziz.
Presoen inguruan urteko balorazioa egin ondoren Espainiako Gobernuaren aldetiko azken erasoa etorri da, bere iritziz.
Egin iezaguzu, oro har, presoen egoerari buruzko balorazio bat. Espainiako eta Frantziako espetxeetako egoerak bereizi al daitezke, adibidez?
Badaude egoera ezberdinak eta komunak, baina, oro har, presoek aspaldiko egoera bera bizi dute: bi estatuetan urrun eta sakabanatuta daude. Halaber, ez zaie beren izaera politikoa onartzen. Estatusik gabeko presoak dira oraindik ere. Ez dute preso komunen izaera ezta preso politiko izaera ere. Egoerak geroz eta berdinagoak dira bi estatuetan, bietan lege bereziak sortzen ari dira, eta hauek eragin eta ondorio zuzenak dituzte haiengan. Eraso orokor eta etengabea ari da garatzen haien eskubideen aurka.
Adibidez, baldintzapeko askatasuna murrizten ari da. Azken aldi honetan, preso batzuk zigorraren herena bete ondoren barrura eraman dituzte berriz ere. Behin-behineko askatasuna murriztu nahi dute. Teorian Auzitegi Nazionalak harturiko neurriak dira, baina funtsean Gobernuaren aginduak dira. Lehen ireki ziren ateak ixten ari dira. Zigor Kode berriaren bitartez gatazka luzatzea beste helbururik ez dute. Oso egoera zaila antzematen dugu presoentzat nahiz Euskal Herriarentzat datozen hilabeteetan eta urteetan.
Frantzian, egoera gero eta larriagoa da, ez da sekula horrenbeste preso politikorik izan: 113 dira egun. Espainian presoen kopurua izugarri hazi da, 650 izaki. Iaz baino 100 preso gehiago daude.
Adibidez, baldintzapeko askatasuna murrizten ari da. Azken aldi honetan, preso batzuk zigorraren herena bete ondoren barrura eraman dituzte berriz ere. Behin-behineko askatasuna murriztu nahi dute. Teorian Auzitegi Nazionalak harturiko neurriak dira, baina funtsean Gobernuaren aginduak dira. Lehen ireki ziren ateak ixten ari dira. Zigor Kode berriaren bitartez gatazka luzatzea beste helbururik ez dute. Oso egoera zaila antzematen dugu presoentzat nahiz Euskal Herriarentzat datozen hilabeteetan eta urteetan.
Frantzian, egoera gero eta larriagoa da, ez da sekula horrenbeste preso politikorik izan: 113 dira egun. Espainian presoen kopurua izugarri hazi da, 650 izaki. Iaz baino 100 preso gehiago daude.
Frantzia eta Espainia «Euskal Herrian errepresioa areagotzeko nazioarteko egoeraz baliatu direla» adierazi duzue. 2001eko urriaren 11 delakoa aipatu duzue txostenean, halaber.
Estatuek gertakari hura beren neurri errepresiboak are gehiago indartzeko baliatu dute, Espainiako Estatuak bereziki. Baina errepresioa ez da heldu AEBetan izan ziren erasoen ondoren soilik. Ordurako Europa mailan bazen espazio judizial komun bat zabaltzeko asmoa, baita errepresiozko legeak gauzatzeko nahia ere. Oraingo neurriak gertakari hura baino lehen pentsatuak izan ziren. Harrezkero legeak azkartuz joan dira, eta orain, atxilotzeko eta estradizio aginduak bururaino eraman nahi dituzte. Nire kasua lekuko. Lege proiektua bi estatuetan onartua da, praktikan nola gauzatu falta zaie nonbait.
Txostenean Ertzaintzaren aurkako tortura kasuen salaketak daude. Eusko Jaurlaritzak Garzonentzako lan egiten duela salatu duzue ere bai. Zertan oinarritzen zarete?
Gure txostenean azaltzen diren datuak benetakoak dira, urtean zehar atxilotuek kontatuak. Torturen kasuengatik kereilak ezarri ditugu auzitegietan. 2002ko balantzeak Parisek eta Madrilek Euskal Herriaren aurkako eraso antolatu bat dutela erakusten digu, eta neurri batean, Euskal Herriko lurralde parte batean, EAEko Gobernuak laguntza osoa ekartzen diola Espainiako Gobernuari, zenbaitetan laguntza baino gehiago ere bai. Adibidez, gobernu honek bere polizia indarrean jarri du errepresioa garatzeko: hala nola, Batasunaren egoitzak ixtean, Bilbon izan zen «Gora Euskal Herria» lemapeko manifestazioaren aurka, Ertzaintzak herrietako mobilizazioaren aurkako errepresioa garatu du baita ere. Baina ez da hori soilik, Ertzaintzaren gibelean arduradun politikoak daude eta haiek badakite argi eta garbi zer egiten duten. Politiko hauek batzutan Garzonen aurka jalgitzen dira, herri honen eskubideak urratzen dituela «salatuz», baina finean eta praktikan haren aldeko lana burutzen dute.
Espainiako Estatuan botere banaketarik ez dagoela, ez dela zuzenbidezko estatu bat diozue, Frantziako Estatua bere kolaboratzailea delarik. Zentzu honetan, Espainiako demokrazia -Frantziakoaren kasuan bezala- ez al da mendebaldeko demokrazien testuinguruan homologatua, zure ustez?
Guk Euskal Herriaren eskubideen ukapenari dagokionean ez ditugu Frantziako nahiz Espainiako demokraziak ezberdintzen. Arazoa funtsean bera da, bi estatuek ez dituzte Euskal Herriaren lurraldetasuna eta autodeterminazio eskubidea onartzen. Euskal Herriaren aldeko demokraziaren aurka daude, hortik sortzen da arazo politikoa. Eta guretzat, gaineratiko guztia arazo politiko horren ondorioa da. Frantziak mundu mailan Espainiak baino itxura demokratikoagoa dauka, baina praktikan ez da horrela: Ipar Euskal Herria ez da ezagutua, euskara ez da ofiziala. Beraz, defizit demokratiko bat dago. Alta, eskakizun horiek gehiengo batek onartuta daude.
Halaber, azken hogeita bost urteko gatazka kontuan hartzen badugu, oroitarazi behar da laurogeiko hamarkadako GALen aferan eta iheslarien estradizioetan eta deportazioetan Frantziako Estatuak izan zuen partehartze zuzena. Euskal demokraziari dagokionean maila bereko demokraziatzat jotzen ditugu bi estatuenak.
Halaber, azken hogeita bost urteko gatazka kontuan hartzen badugu, oroitarazi behar da laurogeiko hamarkadako GALen aferan eta iheslarien estradizioetan eta deportazioetan Frantziako Estatuak izan zuen partehartze zuzena. Euskal demokraziari dagokionean maila bereko demokraziatzat jotzen ditugu bi estatuenak.
Azken 25 urteetan estatu biek errepresioa baino ez dutela praktikatu diozue, gatazkaren luzapenak sufrimendua baino ez duela ekarri. Badago dioena, beste aldetik ere sufrimenduaren estrategia erabiltzen dela. Alegia, ETAren biolentziaren erabilerak sufrimendua besterik ez duela ekartzen honezkero.
Baina, funtsean, Frantziako eta Madrileko estatuak dira arazoa konpondu nahi ez dutenak, ez dute euskal gizartearekiko begirunerik. Euskal Herriak, Korsikak ez bezala, ez du prozesu subirano batean aritzeko eskubiderik, arazoa hori da.
Gizartea ez da bakarra, anitza da.
Euskal Herria mailan gizartearen indar metaketa lortu behar dugu berriz ere, aipatu eskubide horiek erdiesteko, baina, egia da, egungo testuinguruan hori oso zaila bihurtu da. Ez gaude egoera honetan...
... eta sufrimenduak jarraitzen du, eta eskubideak ez dira lortzen.
Badakit sufrimendua hor dela. Nire ustez, bidea indar abertzaleak elkartzea da, Lizarra-Garaziko Akordioaren inguruan izan zen bezala. Baina horiek hitzak besterik ez dira, eta hitz horiek errepikatzeak ez du zentzurik. Akordio hark berea eman zuen. Alta, aterabidea indar abertzaleak elkartzean etorriko da. Indar politikoek eta ETAk dute hitza. Noiz izanen da? Ezker Abertzaleak orduan urrats handi bat eman zuen eta orain berriz ere prest dago urrats berri bat emateko. Gaineratiko indar abertzaleak prest ote daude benetako urratsak emateko eta benetako irtenbide bat ekartzeko?
«LOF» GOITIZENEKO MILITANTEA
1970ean Miarritzen sortua. Hamabost urterekin ikasteari utzi eta lanean hasi zen. Euskaldun berria. Patxa, Gazteriak eta Koordinaketako militante izana. Intsumisoa. 1992an Poitiers eta Rochefort-eko espetxeetan preso izan zen armadari uko egiteagatik. Iaz, Baionako espetxean 24 egun pasa zituen frantses hutsezko bide seinaleak mozteagatik. Askatasuneko eleduna da. Lagunen artean «Lof» izengoitiz ezagutua. Garzonek bera atxilotzeko txostenean ere Lof idatzi omen du.
«ETAren kidetasuna egoztea ez da serioa, denek dakite Askatasuna zer den»
Askatasuneko bost kide atxilotuak izan ondoren, Espainiako Auzitegi Nazionalak zure atxilotze agindua zabaldu du, agindua Baltasar Garzon epaileak egina izaki. Zein da zure egoera?
Ohiko bizitza egiten duzu?
Zer da Garzonek Askatasuneko kideei inputatzen dizuena?
Hegoaldera joanen al zara aurrerantzean?
Nire egoera ez da berria, ez naiz lehena Iparraldean. Segi erakundearen hiru kideen atxilotze agindua ere badago. Ni haien kasu berean nago. Alabaina, gu atxilotzeko agindu hori izan arren Frantziako Estatuak ez gaitu orainokoan atxilotu. Horrek ez du egingo ez duenik erran nahi, Frantziako justiziak Garzonen agindua onartzen baitu.
Ohiko bizitza egiten duzu?
Bai. Niretzat nahiz nire kideentzat ez da ustekabeko berririk izan. Garzon ireki zuen bide beretik ari da eta aurrera segituko du. Hegoaldean bost atxilotuak izan ondoren heldu da ni atxilotzeko agindua. Gu legez kanpo ari gara, baina oztopo guztien gainetik lanean segituko dugu, jakinik ere, errepresioa gero eta handiagoa izanen dela. Guztira, Askatasuneko 17 kide atxilotuak dira Espainian eta beste bat Frantzian; 13 gara inputatuak. Heldu diren hilabeteetan gehiago izanen dira.
Zer da Garzonek Askatasuneko kideei inputatzen dizuena?
Askatasuna ETA erakundearen egitura dela dio, eta guri ondorioz, ETAko kideak izatea inputatzen digu. Lehen inputatuei ETAren kolaboratzaileak izatea egotzi zien, eta orain, berriz, ETAren kideak izatea. Funtsean bi akusazio mota dira, bat gure gain hartzen dugu, alegia, ETAko kide izateagatik kondenatuak diren presoei sostengua ekartzea. Hori ez dugu ukatzen, gure ardura eta funtzioa baita. Presoak Euskal Herriko errealitate politikoaren ondorio dira. ETAren kidetasuna egoztea ez da batere serioa, ordea. Mundu guztiak badaki AABak zer izan ziren, zer izan den Koordinaketa Iparraldean eta orain Askatasuna zer den eta non gauden. Indar soziopolitiko askorekin harremanak ditugu eta denek badakite zertan ari garen. Akusazio hauek faltsuak dira eta gure lana oztopatzeko eginak.
Hegoaldera joanen al zara aurrerantzean?
Askatasunaren barruan hartu beharreko erabakia da hori. Nazioarteko agindua hor dago eta kontuan hartzen dugu. Alabaina, guri dagokigu erabakitzea gure herrian non eta nola ibili nahi dugun. Egoera iragan ahala, Paris eta Madriletik datozen aginduak eta inposaketak aztertuko ditugu, baita eman beharreko urratsak erabaki ere. Guk pentsatzen duguna egiten segitu behar dugu, hori da gure espirituaren funtsa.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Xabier Letona Biteri
#3
Gorka Bereziartua
#4
#5
Aimar Gutierrez Bidarte
|
Aiaraldea
Azkenak
2024-05-05
Ainize Madariaga
Maskaraden hegaletan
Lehentze franko ditu Pagolako maskaradak: lehentze da Pagola herriak maskaradak ematen dituela; lehentze ere da Kabana pertsonaia neska batek jokatzen duela; lehentze ere da maskaradako txirulariak oro neskak izan direla, Urdiñarbeko barrikaden denboran; lehentze da... [+]
2024-05-05
Nerea Menor
Ghayath Almadhoun
"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"
Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]
2024-05-05
Zigor Olabarria Oleaga
Pertson(alismo)en politika
Sánchez Sánchez Sánchez Sánchez Sánchez. Bost egun errepikaren errepikaz. Enpatxura arte eztabaidatu da “hausnarketa” egun batzuk hartzeak zenbat duen zintzotik eta zenbat jokaldi politikotik. Baina deus ez bere egiteko... [+]
2024-05-05
Maria Ortega Zubiate
Alejandra Burgos eta Karla Guevara, El Salvadorko trans aktibistak:
"LGTBI komunitatea eta emakumeak beti egon gara salbuespen egoeran"
Pasa den otsailaren 24an Egia, Justizia eta Erreparaziorako ekitaldi bat antolatu zuten Bilbon, Mugarik Gabe erakundeak, Bizitu Elkarteak, Feministaldek, Mujeres del Mundok, Zehar Errefuxiatuekin elkarteak eta Colectiva Feminista Para el Desarrollok. Hiru indarkeriak ardaztu... [+]
2024-05-05
Olaia L. Garaialde
Euskara okupatu, marisolasteko
Urtez urte eta belaunaldiz belaunaldi hitzak aldatzen doaz, eta horiekin batera hitzen esanahia. Modu asko daude norbere burua izendatzeko: soropil, biziosa, marioker, ez-binario, maritxu, eta beste. Pertsona sexu-genero disidenteen beharrak asetzeko euskara zikintzeaz eta... [+]
Eguneraketa berriak daude