EUSKARA IBERIARREN HIZKUNTZA?
Izan ere, makina bat lan idatzi izan dira historiaurreko garaietan han edo hemen bizi izandakoen inguruan, baina oraindik ziurtasun gutxi dago zenbait ezaguerari dagokienean. Adibidez, gure arbasoak edota iberiarrak bezalako herri bat osatzen zutenak nondik ote zetozen? Nolakoak ote zeuzkaten ohiturak eta elkarren artean ulertzeko erabiltzen zuten hizkuntza? Horrelako hainbat gorabeheraz jakinminez egarri egon daiteke gaur egungo gizakia, baina teoria asko diren arren, sarritan ez da erraza izaten iraganaldiko gertaeren kontakizunean benetakoa eta mitoa bereiztea, aditua ez den batentzat bederen.
Eta hain zuzen gezurrezko argudio gehiegi zabaldu delako ekin zion bereari 1937an Huescako Ribagorza aldean dagoen Campo herrian sortu zen gizon honek, eta lan erruz egin du bere burutapenak irudikeriarekin zerikusi gutxi duela azaltzeko.
1984an Huescako Consello d'a Fabla Aragonesak kaleratu zuen ribagorzaeraz idatzitako "Benas, trallo y fuellas"en egile, handik urte batzuetara hizkera mota honi buruzko gramatika osatu zuen, "El ribagorzano dende Campo", Tafallan 1994an argitaratu zena. Ribagorzaeraren hiztegi etimologikoa ere osatua du. Eta horrez gain, gorago aipatu diren Ribagorzako toponimiari buruzko bi lan sakonak amaitu eta gero, jo eta ke ari da lanean Balear uharteetako toponimia ere bide beretsutik aztertzen.
Bere toponimia ikerketaren frogaketak egiteko garaian Azkue, Mitxelena, Txillardegi, Corominas, Caro Baroja, Estornés Lasa eta beste aditu askoren lanetan murgildu da, eta haietan diotena zehatz-mehatz aztertu ondoren, berak egindako lanak ematen dion esperientzian oinarriturik bakarrik onartu ditu zenbait gauza, edota kontrajarri die kontrajarri beharrekoa.
Protoeuskara edota antzinako euskara da, beraz, iberiarren hizkuntza arrastoak behar bezala ulertzeko baliabiderik egokiena. Eta ez bakarrik Ribagorza aldean, zeren Goi Aragoien, Lleidan, Andorran eta ekialdeko Pirineoetan Anpuriaserainoko lurraldeetan gauza bera gertatzen omen da. Ondorioz, eremu hori guztia, Errioxa eta Euskal Herriko hego eta iparrarekin lotuz izango litzateke euskaldunen hizkuntzaz elkar ulertzen zutenen lurra.
"Hizkuntza bat eta bera ez bazen ere, gutxieneko zehaztasunez eginiko ikerketa baten ondoren ezinezkoa iruditzen zait inork ukatzea euskaldunek eta iberiarrek hitz egiten zutenaren arteko lotura estua", dio Mascarayk, iberiera behar bezala ezagutzeko eta aztertzeko zailtasunak gogoratuz. Baina kontuan harturik historikoki oraindik ez dela lortu azaltzea -adostasun egoki batekin behintzat- euskaraz mintzo ziren haien jatorria eta nondik norakoak ere ez, eta zelten etorrerak eta hedatzeak ere badituela bere ilunak, bada…
"Oinarrizko premiak bilatzen dituzten bitartean zibilak, haurrak barne, anker hiltzea" salatu dute. Gazan hamabost pertsona hil dira gosez azken 24 orduetan, eta AFP albiste agentziako kazetariek ohartarazi dute euren lankideak gosez hiltzen ari direla zerrendan,... [+]
Subflubialaren behin betiko proiektua onartu zuenez Aldundiak pasa den astean, eta dozenaka pertsona batu dira proiektua gelditzea eskatzeko.
2011tik 2021era bitarte egin zituen erasoak, klaseak eman bitartean. Gipuzkoako Lurralde Auzitegiak sexu abusuen delitu bakoitzeko lau urte eta hilabete bat eta hamabi urte bitarteko kartzela zigorra ezarri dio. Horrez gain, 40 urteko gizonak adin txikiko bakoitzari 3.000 eta... [+]
Bide parlamentarioa egin beharko du orain. Lege testu honen arabera, 30 urteko epea ezarriko dute sekretuak desklasifikatzeko, eta 45 urtekoa "goi mailako" sekretuendako. Bakoitza hamabost urtez luza daiteke.
2022an EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ebatzi zuen kuartela Hirigintza Ondare Eraikia Babesteko Plan Berezian sartzea, Voxek jarritako helegite bat onartuta. Gorenak baliogabetu egin du epai hori, eta bidea ireki dio Donostiako Udalari eremu horretan 1.500-1.700 etxebizitza... [+]
Inguratu, iraindu eta besotik heldu eta bultzatu ere egin zutela salatu du Galiziako gida gazteak. Valladolidekoak dira sei pertsona galegofoboak.
Langileak amiantoak eragiten duen minbizi mota bat dauka eta 376.305 euroko kalte ordaina eman beharko diote, EAEko Auzitegi Gorenak zigorra berretsi baitu.
Gasteizko hainbat auzotan ezarri dituzten “Moros fuera de España” kartel eta pegatinak ikertzen ari da Ertzaintza. Irun, Hernani, Barakaldo… Ez dira kasu isolatuak, eta “etorkinen kontura jarraitzaileak irabazi nahi dituen ideologia” ikusten du... [+]
Euskarazko B2 maila dutela ez ziurtatzeagatik Eibarko Egogain zaharren egoitzako lan eskaintza publikotik kanpo utzi zituzten bi langileen alde ebatzi du Donostiako Lehen Auzialdiko 3. Epaitegiak, CCOOk jakinarazi duenez. 2024ko urrian, Gonzalo Pérez Sanz epaileak... [+]
Jesus Maria Gomez Ezkerro 'Txutxo', 2001eko urtarrilean atxilotu zuten, 2021ean hirugarren gradua ezarri zioten, eta 2023ko otsailean baldintzapeko askatasuna eman zioten. 24 urte geroago aske geratu da.
Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkarteak frutazaintza sustatu nahi du eta horretarako egun-pasa ederra antolatu du uztailaren 29rako; hiru proiektu ezagutuko dituzte bertatik bertara: Erroak mintegia Ahatsan (Nafarroa Beherea), Kibbi Sat Donezteben (Nafarroa) eta... [+]
Japoniako goi-ganberaren erdia berritzeko uztailaren 20an egindako hauteskundeek berretsi eta ondu egin dituzte aurreikuspenak: Alderdi Liberal Demokratikoak eta haren ia betiereko aliatua den Komeito konfesional eskuindarrak galdu egin dute Aholkularien Batzar horretan zuten... [+]
Barau kolektiboak beti erdaraz izaten ziren, baraualdi bat euskara hutsean antolatzen hasi ginen arte. Irakurketa dramatizatuak taldean, abestu, dantzatu, arnasketa kontzientea, masaje trukaketa, Bergarako igerilekura jaistea, kanten liburuxka... eta pilota partiduak.
Aurten,... [+]
Xenpelar Dokumentazio Zentroak dokumentazio bilketan sakontzeko aurrerapausoak eman ditu: Bertsozale Elkarteko egitasmoen bilketa prozesuak berrikusi dira eta tokian tokiko eragileekin harremanetan jarrita, eremu horretako jarduna aztertu eta hobekuntzak bideratu... [+]