MENINA GARAIKIDEAK

Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Madrilgo Alcazar-eko egoitzaren erdian Margarita infanta dago. Alde banatan Isabel Velasco eta Agustina Sarmiento «meninak» daude, Margarita haurraren laguntzaileak (XVII. mendean jatorri portugeseko hitz hau erabiltzen zen laguntzaile hauek izendatzeko). Sarmientoren ondoan Maria Barbola eta Nicolas Pertusato nanoak jolasean dabiltza eta, hauen oinetan, mastina lo dago. Hauen atzean, itzaletan, Marcela de Ulloa eta oraindik identifikatu ez duten beste pertsonaia bat daude. Ezkerrean Velazquez bera mihise handi batean lanean ari da. Irekitako atean Jose Nieto de Velazquez dago eta hormako ispiluan Felipe IV eta Austriako Marianaren isla ikus daiteke.

1656an Velazquezek «Meninak» margotu zituenetik, denetik esan da maisu lan honen inguruan. Palominoren esanetan, koadroa «egia da, ez pintura». Luca Giordanok aldiz, «pinturaren teologia»tzat jo zuen. Eta Teofilo Gautier-ek galdera hau bota zuen koadroaren parean jarrita: «Non dago koadroa?». Elementu artistiko, konpositibo eta estilistiko guztiak behin eta berriro izan dira aztertuak. Interpretazioak esparru guztietatik etorri izan dira: ikuspuntu matematikotik (Alpatoff), politikotik (Emmens, Salas, Brown) eta baita astrologikotik ere (Campo eta Francés).

Menina berriak.

Oraingoan artearen historia unibertsalaren ikono garrantzitsuenetakoa bilakatu den koadro honen interpretazioa ia 50 artistek egin dute, hobekien ezagutzen duten hizkuntzan: euren artelanen bidez. Eta horrela sortu da «Bestelako Meninak» erakusketa, hilabete hauetan Donostiako Kubo aretoan ikusgai ipini dutena. Hirugarren munduko komunitateen garapenerako lanean ari den Woman Together erakundeak luzatu zuen «Meninak»en bertsio gaurkotu eta propioak egiteko deia, eta mundu guztia zeharkatu nahi duen erakusketa ibiltariaren etekinak Catamarca, Jujui eta Chiapaseko emakume artisauei bideratuko zaizkie.
Eta, dirudienez, artistentzat inspirazio iturri egokia izan da Velazquezen lana. Erakusketan bere lan bat paratu duen Ignacio Burgosen hitzetan, «Meninak bezalako ikono unibertsalak hausnarketarako bide ematen die artea eratzen duten atal nagusiei: giroa, espazioa, argia eta kolorea».
Horrela, artistek euren ikuspuntu partikularra eta gaurkotua erantsi diote klasiko honi. Manolo Valdesek Pop Art ukitua eman dio; Alberto Schommerek Margarita infanta lebitatzen ipini du, gainerakoa bere horretan utzita; Cristobal Toralek XVII. mendeko eszena XX. mendeko ekipaiaz bete du; Paloma Navaresek aldiz, beste pertsonaia guztiak jarri ditu mugimenduan, Margarita geldirik mantenduz; Eduardo Txillidak Donostiako badia erantsi dio; Llamazaresek soka eta linua eta elementu mekanikoak erabili ditu; Dora Salazarrek azken urteetan bere lanean ohiko bilakatu den kobrezko haria; Ouka Lelek pertsonaia ezagunak erabili ditu bere konposiziorako, eta gero, ohi duen bezala, argazkia koloreatu egin du; Pepe Yagüesen lanean meninaren gona kaiola bihurtu da...
Nanda Botellak zera dio bere menina urdinaren inguruan: «Egunerokotasuna eman nahi izan nien meninei, irudi nagusia mugimenduz hornitu, arnasa bete-betean har zezan. Neure hizkeraren bidez artelan ordezko ezin hartaz pentsatzen dudana adierazi nahi nuen, eta bai gozatu ere hala egiten». Diego de los Riosek, berriz, horrela azaldu du bere «Infanta en Rosa» kolorez bete izana: «Arindu egin da garai hartako zurruntasuna».
Eguneratu egin dituzte «Meninak». Eta egunerokotasun horren lekuko garbia da Javier de Villotaren «Menina Prestige» eta honen gonaren azpian ikus daitekeen gorotz beltza, fuelaren kolorekoa.


Denok gara Velazquez.

Artistek gozatu dutela aitortzen dute eta bisitariak ere gozatzeko aukera du, eta ez soilik ikusle gisan. Ikustaldi gidatuez gain, tailerrak antolatu dituzte ikasleentzat zein familientzat. Haur eta nagusiek postal formatuan esperimentatu eta Velazquezen lanaren interpretazioa egin dezakete, modu horretan «Beste Menina batzuk» sortuz (izena emateko edo informazio gehiago eskuratzeko deitu 943 012400 telefonora)


Azkenak
2025-07-18 | Mara Altuna Díaz
Noelia Sánchez Jenkins, gales irakaslea Patagonian
“Galesak bizirik dirau Patagonian”

Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]


2025-07-18 | Gedar
SAPAri 2,3 milioi emango dizkio Espainiako Industria Ministerioak

Gipuzkoako enpresak hainbat kontratu sinatu ditu Israelgo industria militarrarekin, eta diru publikoa jasotzen du ibilgailu elektriko bat garatzeko, Espainiako Gobernuak finantzatutako proiektu baten bidez.


Massive Attack musika taldeak Gazaren aldeko musikarien aliantza sortu du

Ingalaterrako Massive Attack taldeak artisten arteko aliantza sustatu du, hasi berri diren artistei edo Israelen aldeko erakundeen zentsura pairatzen dutenei babesa emateko.


Euskara, katalana eta galiziera Europar Batasuneko hizkuntza ofizial gisa aitortzea babestu dute hainbat unibertsitatek

Espainiako Gobernuak Europako Batzordeari egindako eskaerari Euskal Herriko, Kataluniako eta Galiziako 28 unibertsitatek babesa eman diote. Salvador Illa Kataluniako Generalitateko presidenteak eta Imanol Pradales lehendakariak eskutitz bat sinatu dute eskaerari babesa... [+]


Aurreakordioa erdietsita, Eskirozko BSH enpresa abenduan itxiko dute

Bilera akigarria izan zuten asteazkenean Eskirozko BSHko lan batzordeko kideek eta multinazional alemaniarraren zuzendaritzako kideek: aurreakordioa lortu zuten UGT, CCOO, ATTIS eta Solidarik (17 ordezkaritik gehiengoa dute 12 kiderekin) eta ez dute mahai gainean jarritakoa... [+]


Bizkaia eta Gipuzkoako hainbat hondartza desagertzeko arriskuan daude

Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.


Iruñeko espetxeko osasun arreta “urria” dela salatu du Salhaketa Nafarroak

Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.


‘Eskumenlagoa’

Hezkuntza Sailak 2025-2026 ikasturtearen antolaketa bigarren hezkuntzako ikastetxe publikoetan ebazpena argitaratu du. Urteroko agiria da, uztail hasierakoa; ikasturte-hasierako ebazpena esaten diogu.

Aurtengoan, hauxe jasotzen du euskarazko bertsioak:... [+]


2025-07-18 | Aiaraldea
Gorrotozko delitu salaketa jarri dute Artziniegan eta Udalak “irain arrazistak” gaitzetsi ditu

Artziniegako Udalak mezua zabaldu du gertatutakoa gaitzesteko eta elkartasuna adierazteko irainak jaso dituzten herritarrei.


2025-07-18 | Elhuyar
Neandertalak San Adriango koban maiz ibili zirela berretsi dute, Aizkorrin

Duela bi urte Aranzadi Zientzia Elkarteak neandertalek egindako harrizko tresna batzuk eta haiek jandako animalien hezurrak aurkitu zituzten San Adriango koban. Horrela jakin zuten neandertalek duela 40.000 urte koba hori erabili zutela. Aurten egin duten indusketa-kanpainan... [+]


2025-07-18 | Sustatu
Fitxategi handien transferentziarako alternatibak (WeTransferrekoa ikusita)

WeTransferren baldintza berri gaiztoen aurrean, alternatibarik? Bai, pare bat, edo bien arteko konbinazioa. Enkriptazioa edo/eta Tori.eus zerbitzu euskalduna erabiltzea.


2025-07-17 | ARGIA
Europan espetxean denbora gehien daraman preso politikoa
40 urteren ostean Georges Abdallah askatuko dute uztailaren 25ean

Georges Ibrahim Abdallah, Frantzian 40 urteko espetxealdia igaro ondoren kaleratuko dute. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz... [+]


2025-07-17 | Piztu Donostia
Ez dakigu ahoa ixten

Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.

Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]


2025-07-17 | Joan Mari Beloki
Ekialde Hurbila sutan

Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]


Eguneraketa berriak daude