Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
larunbata 2025eko ekainaren 21ean
«PP-K ETEKIN POLITIKOA ATERATZEN DIO TERRORISMOARI»
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Javier Elzok Euskadin totum revolutum politiko-mediatiko-intelektual bat sortu dela dio, gizartearengandik gero eta urrunagoa dagoena. Bien arteko harremanaz ari denean dibortzio hitza darabil soziologo honek: «Dibortzio hau iazko maiatzaren hauteskundeen aurretik hasi zen. Orduan, estrategia baten lehen jomuga bururatu zen, estrategia muturrekoa, lotsagabea eta iraingarria izan zen, bere bultzatzaileek euskal nazismoaz eta euskal ‘gulag’ batez hitz egiten zuten, EAJ-EAri botoa ematea ETAri botoa ematea zela zioten, baina porrota jaso zuten. Diskurtso hori bizirik dago eta nazionalismoaren alternatiba eraikitzea helburua du oraindik ere. Baina, ez dezagun ahantz, herri hau nazionalista da, nazionalista moderatua baina nazionalista».
Diskurtso hori fikziozkoa dela esan duzu inoiz, batzutan errealitatearen lekua hartzen duela.
Gure errealitate soziologikoa askoz anitzagoa eta bizikidetzarako emanagoa da politikarien mintzalekuetan agertzen dena baino. Politikariek, hedabideek eta zenbait intelektualek Euskal Herriaren errealitatea itxuraldatu dute, okerrera jakina, errealitatearen fikzio bat sortu dute finean. Hauen arabera hemen nazionalistak eta ez nazionalistak borroka bizian ari gara. Euskal Herrian ikuspegi ezberdinak daude, begi bistakoa da, baina euskal gizartearen gehiengoak bizikidetzarako komuntasun bat agertzen du, elkarrekin bizitzeko gaitasuna. Euskal gizarteak zentralitate edo erdigune ardatz nagusi bat mantendu nahi du, baina, hau ez da diskurtso politikoetan agertzen. Fikziozko diskurtso politiko honek muturreko egoera batera eraman nahi gaitu, bi mundu erabat ezberdinetan biziko bagina bezala, eta hori ez da egia.
EAEko hauteskundeen urteurrenean urte bat galdu zela ere esan duzu.
Bai. Euskal nazionalismoak ere ez du garaipen hura egoki gobernatzen jakin. Jaso zuen botoa, boto nazionalista izan zen funtsean, baina euskal nazionalismoaren aurkako jarreraren aldeko botoa ere izan zen. Une honetan, nazionalismoaren parte bat defraudatua senti daiteke, iruzurtua. Ibarretxeri eman zitzaion botoa euskaldunek erabakitzeko duten eskubidearen aldeko botoa bada ere, batez ere, askatasunaren eta elkarrizketaren aldeko botoa izan zen. Orduan, maiatzeko 13aren aurretik bizi izan genuen egoera biziberri daiteke. Aznarrek esaten duenarekin orduko egoerara itzuliko gara berriz ere. Ez dugu deus aurreratu beraz.
Gizartearen zentralitatea galtzeko arriskua dagoela mantentzen duzu.
Bai. Grabitatearen erdigunean aldaketa bat eman dela diot, bazegoen erdigune bat, demokratek erdigunea osatzen zuten eta biolentziaren aldekoak alde batean zeuden; ENAM zen kanpo zegoen bakarra. Ez dezagun ahantz, Euskadin dugun arazo latzena ETAren iraunkortasuna dela, lehen arazoa. Gero, PPk gehiengo osoa lortu zuen Espainiako Parlamentuan eta Batasuna legez kanpo uzteko prozesua hasi zuen. Muturreko mundu batek irabazi du eta honek beste muturra legez kanpo utzi nahi du. Bi muturrak gero eta aldenduagoak daude, eta erdigunea, berriz, gero eta ahulagoa, PPren mesederako, noski. Totum revolutum delakoa bultzatzen dutenek euskal gizartearen zatiketa bermatu nahi dute, dinamika hori indartuz gero mutur bat garaile aterako delakoan, kasurako PP. Izan ere, bi mutur hauetako bat oso indartsua da, PP; gobernatzen duena. Baina, kontuz, Batasuna bizirik dago, legez kanpo utzi arren bizirik jarraituko du. Batasuna ez da GRAPO baten espresio politikoa. Batasunak 200.000 pertsonaren sostengua dauka, herri erakundeetan dago eta politikan ari da.
Batasuna legez kanpo geratuz gero, hiru eszenatoki posible irudikatu izan dituzu ENAMen munduan: eszenatoki kontinuista bat, ETA hibernazio garaian sartzea eta hausturazko eszenatoki bat. Zein egoeran gaude?
Bigarren fasean gaudela esango nuke, hau da, ETA eta ENAM negutegian sartu direla ematen du, nahita bilatutako atzeraegite moduko bat da. Ni oso kritikoa izan naiz HBrekin eta Batasunarekin kritikoa izaten segitzen dut. Batasuna, ordea, modu nahiko adimentsu eta zentzudun batez jokatzen ari da une honetan, legearen bidetik ari da, eta legeak hainbat aspektutan huts egin dezake. Europako hauteskundeetan, adibidez, Batasuna Frantziako legearen barruan baldin badago, ikusi beharko dugu nola argudiatzen duten ilegalizazioa Europako Auzitegian, ea nola defendatzen den ilegalizazioa Europa mailako hauteskundeetan. Nik Batasuna bide horretan ikusten dut eta onuragarria da.
Artean, ETAk gutxiago dihardu eta kale borroka ere gutxiago dago. Arrazoiren bat ikusten duzu?
Kale borrokaren gutxitzea poliziaren lanari esker izan daiteke, baina, baliteke ere, ETAk bere komandoak hobekiago prestatu nahi izatea, gero eta arinago erortzen direlako, eta horregatik ere ETA negutegian sartu izana. ETA ez baita desagertu, hirugarren fase edo eszenatokia irits daiteke. ETAk beste estrategia bat hasten duen unetik bukatuko da hibernazio aldia.
Aurreikusitako eszenatoki horiek neronek asmatuak dira, eta orain esango dudana ere kimera bat izan daiteke. Baina, agian, une hau egokia liteke Batasuneko burukideekin nolabaiteko harreman bat lantzeko, ez beraiekin gobernatzeko gisan elkarrizketa sustatzeko baizik. Horregatik, une honetan hurbilagoa naiz EAJ eta IU-EBren jarrerarengatik EAren jarrerarengatik baino. Nik ondo bereizten dut Batasunarekin hitz egitea eta gobernatzea. Nahiz onartzen dudan Batasuna ETAtik aldentzen ez den bitartean zaila dela berarengana hurbiltzea. Eta, niretzat, aldentzeak Batasunak iniziatiba politikoa hartzeko gai dela erakustea esan nahi du.
Aurreikusitako eszenatoki horiek neronek asmatuak dira, eta orain esango dudana ere kimera bat izan daiteke. Baina, agian, une hau egokia liteke Batasuneko burukideekin nolabaiteko harreman bat lantzeko, ez beraiekin gobernatzeko gisan elkarrizketa sustatzeko baizik. Horregatik, une honetan hurbilagoa naiz EAJ eta IU-EBren jarrerarengatik EAren jarrerarengatik baino. Nik ondo bereizten dut Batasunarekin hitz egitea eta gobernatzea. Nahiz onartzen dudan Batasuna ETAtik aldentzen ez den bitartean zaila dela berarengana hurbiltzea. Eta, niretzat, aldentzeak Batasunak iniziatiba politikoa hartzeko gai dela erakustea esan nahi du.
Ez gaude gatazkari irteera emateko garaian, beraz.
Ez, ez horixe! Eta ez gaude PPri biolentzia terroristaren parametroek etekin politiko bat ematen diotelako. Baten batek doilor baten modura ari naizela esango du, baina PP errentagarritasun politiko bat ateratzen ari zaio fenomeno terroristari. Espainiako Gobernuaren alderdiak terrorismo egoeraren irakurketa hauteskundeei begira egiten duen bitartean, gatazkak ez du konponbiderik. Eta nik esaten dudanak ez badu muntarik, kontuan har dezaten Jordi Pujolek esandakoa, hots, «guk ez dugu inoiz terrorismoa arma politiko modura erabili». Beraz, ulertu nahi duenarentzat nahiko eta sobera.
Ajuria Eneko Itunaren espiritua berreskuratzearen aldekoa zara. Zer da hori zehazki?
Ajuria Eneko Itunaren espiritua egoera soziopolitikoa erdira ekartzea da, espirituaren lehen printzipioa hauxe delarik: hemen proiektu politiko ezberdinak daude, baina horrela izanagatik fenomeno terrorista bat dago, mehatxagarria, gizartea mehatxatzen duena. Orduan bi gauza kontuan hartu behar dira: terrorismoa arazoaren ardatza dela ahaztu gabe, ez ahaztu ere Euskal Herriak sentimendu ezberdin bat duela, nazio bat dela. Beraz, nazio arazo bat eta terrorismo arazo bat ditugu, biak ezberdinak dira, begi bistakoa denez. Badaude estatu gabeko nazioak terrorismori gabe, baina guk daukagun arazoaren funtsa bera dutenak. Honekin ez dut ezer legitimatzen, gauzak nolakoak diren esaten ari naiz, besterik ez.
Alabaina, arazoari oraingoz ez zaio ikuspuntu horretatik heltzen.
Ez, zoritxarrez, Madrildik fenomeno terrorista poliziaren neurrien bidez konpondu nahian segitzen dute eta bide hori porrotera kondenatua dago. Eman dezagun ETAko komandoekin bukatzen dutela, horrek ez du ETArekin bukatu dutenik esan nahi. Orain ez bada, geroago eratuko dira komando berriak. ETArekin ez da bukatuko, ENAMeko nukleo gogorra ETAren bidea porrotera kondenatua dagoela konbentzitzen ez den bitartean; eta ez hori bakarrik, baizik eta konponbide posiblea agortua dela konturatzen ez den bitartean, beren interesen aurkako estrategia batean ari direla konbentzitzen ez diren bitartean. Baina noiz iritsiko da hori?
«Ibarretxeren planak itunaren printzipioarekin hausten du»
Gernikako Estatutuari zalantzarik gabeko «baietza» ematen dion testuaren sinatzaileetako bat zara. «Estatutuaren balioa subjektu politikoa itunaren bidez definitzen da eta ez gehiengoaren bidez» dio testuak.
Ibarretxeren proposamenarekin guztiz bat al zatoz?
Esate baterako.
Puntu hori gabe planak errazago egin lezake aurrera?
Ibarretxek puntu hori kanpoan utzi izan zezakeen.
Kontradikzio gehiago ikusten diozu orduan.
Testu hau ez doa Ibarretxeren planaren aurka, nahiz eta ziur aski testua bidali zidanak eta nik ez dugun planari buruzko ikuspuntu berdina. Ez dut testua sostengatzeko dudarik izan eta planaren edukia positiboa dela mantentzen dut.
Ibarretxeren proposamenarekin guztiz bat al zatoz?
Ez ehunetik ehunean. Ibarretxeren proposamenak funtsezko osagaiak jasotzen ditu, oso baliagarriak: kosubiranotasunaren printzipioa, identitate anitzeko printzipioa, gatazka ebazteko elkarrizketa printzipioa eta atxikimendu libreko itunaren printzipioa. Alabaina, prozeduran huts nabarmen egin dezaketen aspektuak daude, hainbat kontradikzio barne.
Esate baterako.
Testuak erreferenduma biolentziarik gabe eta inor kanpo utzi gabe gauzatu behar dela dio, Espainiako Estatuarekin akordioan eta horrela izan ezean Eusko Legebiltzarrean. Espainiako Estatuak «onartu ezean» Eusko Legebiltzarraren gehiengoarekin nahiko izan daitekeela esan nahi du. Puntu horrek itunaren printzipioarekin hausten du. Hori da bere kontradikzioetako bat.
Puntu hori gabe planak errazago egin lezake aurrera?
Hasteko PP eta PSOE puntu horretaz baliatu dira. Planaren %90ean ados egon litezke, plana eztabaida zezaketen. Alabaina, testu osoa puntu honen menpe jarri dute eta plana pikutara bota. Tira, ez dago borondate politikorik, plana eztabaidatzen hasi izan balira plana baliagarria dela konturatuko lirateke.
Ibarretxek puntu hori kanpoan utzi izan zezakeen.
Susmoa dut Ibarretxek jende askori kasu egiten diola, testua burutzeko «gako orratza» egin duela eta testuaren azken partean oztopo edota traba hori atera zaio. Ez da bakarra.
Kontradikzio gehiago ikusten diozu orduan.
Bai. Jatorrizko subiranotasunaz ari da eta jatorrizko subiranotasunez hitz egiten badugu gureak egin du. Non hasten eta non bukatzen da jatorrizko subiranotasuna? Bihar aragoarrek edo leondarrek jatorrizko subiranotasun hori ere aldarrika lezakete. Zergatik ez dute egiten? Zergatik ez dira nazio gisa azaltzen? Bada, ez dutelako kontzientzia politikorik. Gu funtsean nazio bat gara, nazioa izan nahi dugulako. Jakina, historia bat dugu gure atzean, baina historiak ez gaitu legitimatzen. Aragoi eta Leon ere erresumak izan ziren, jatorrizko subiranotasunak badu azalpen soziologiko eta historiko bat, baina, gaur egungo munduan legitimazio politikorik ez dauka
Soziologia katedraduna da Deustuko unibertsitatean. Unibertsitatean eman du bizitza osoa, baina ez dio inori gomendatzen. Jarduera bakarra burutzeak errealitatearen ikuspegia desitxuratzen duela esan digu, bere burua nazionalista moderatutzat jotzen duela ere esan digu, eta moderatu adjektiboak nazionalista izatea funtsezkoa ez dela adierazten duela. Kale borrokari buruzko txosten bat kaleratu ostean ETAren paperetan agertu zen bere izena. Bizkartzainekin dabil.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Amets Aranguren Arrieta
#2
Mikel Garcia Idiakez
#3
Maria Ortega Zubiate
Azkenak
2025-06-20
Xabier Letona Biteri
NATOren eta Trumpen irizpideen aurka, Espainiaren aurrekontu militarra %5era igotzeari uko egin dio Sánchezek
Oraindik ez dago garbi noiz arte eutsiko dion bere erabakiari Pedro Sánchez Espainiako Gobernuko lehendakariak, baina korapilo handi samarra sortzen ari da NATOren barruan, honek aurrekontu militarra %5era igotzea arbuiatu ondoren.
2025-06-20
Eneko Imaz Galparsoro
Elkarte frankistak debekatuko dituen legea onartu du Espainiako Kongresuak
Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena
2025-06-20
Xabier Letona Biteri
Beste familia bat etxegabetu dute Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kalean
Ostiral goizaldean emakume bat eta bere semea etxegabetu dituzte Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kaleko 82. zenbakian. Espainiako Poliziaren laguntzarekin, epaitegiko segizio judiziala etxebizitzan sartu eta eta bizilagunak kanporatu dituzte.
2025-06-20
Jon Fernández González
2100. urtean herritarren %60 urak har ditzakeen eremuan biziko dira Eusko Jaurlaritzaren azterketaren arabera
Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.
2025-06-20
Jon Fernández González
Donostiako Gladys Eneako paumei emandako tratu txarrak salatu ditu Eguzki taldeak
Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki
2025-06-20
Eneko Imaz Galparsoro
Hamabost migratzaile bizi ziren kanpaleku bat hustu du Getxoko Udalak
Algortako Larrañazubi inguruan dago kanpalekua, eta Getxoko Udaltzainek hori husteari ekin diote ostegun goizean. Alkateak adierazi du han bizi ziren pertsonen "segurtasuna" bermatzeko eta "ingurune natural hori zaintzeko" desegin dutela. Getxoko EH Bilduren... [+]
2025-06-20
Jon Fernández González
Zizurren ikasleak komun eta aldageletan grabatzen zituen irakasleak 180 urteko zigorra jaso dezake
Zizur Nagusiko institutu batean 41 pertsona grabatu zituen eta haietako 30 bere ikasleak ziren. Argazki batzuk sare sozialak erabilita lortzen zituen eta adimen artifizialarekin aldaketak egiten zituen.
2025-06-20
Maria Ortega Zubiate
Jaurlaritzak babestu du Jerusalemgo kolonoentzat CAF egiten ari den tranbia
Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza, eta adierazi du CAFek nazioarteko legedia errespetatzen duela. BDZ Euskal Herriak gogorarazi dio gobernuak derrigortuta daudela okupazioa bultzatzen duten proiektuen aurka egitera.
Irungo ‘auzokide patruilen’ atzean, islamofobia, xenofobia eta erailketarako deiak
Maiatzaren 5ean “Lo Vimos en Irun” WhatsApp taldea sortu zenetik, 700 lagun baina gehiago bildu dira larunbatetan patruilak antolatzen dituen taldera. “Segurtasuna bermatzeko” eta “delituak prebenitzeko” aitzakien gibelean, gorrotoaren haztegi... [+]
2025-06-20
Gedar
Basauriko Sidenorrek 1.207 tona altzairu bidali dizkio arma-ekoizle sionista bati
Egoitza nagusia Basaurin duen enpresak IMI Systemi egin dio bidalketa. Armagintzan bakarrik aritzen da Israelgo Estatuko konpainia hori.
2025-06-20
Jon Fernández González
Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak
EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
2025-06-20
Jenofa Berhokoirigoin
Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak
Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]
2025-06-20
Olaia L. Garaialde
Osasungintzak guztiz publikoa izan behar duela exijitu du OPA Plataforma Herrikoiak
Jose Ignacio Martinez Ortegak, OPA Herri Plataformako bozeramaileak, salatu du Eusko Jaurlaritzak “azkar” itxi nahi duela osasun mahaiko eztabaida.
Eguneraketa berriak daude