KONTSUMO GIZARTEAREN «BESTE» DROGAK

  • Adikzio hitza entzun eta alkohola, tabakoa eta bestelako drogak datozkigu gehienetan gogora. Baina badira substantzia kimikoen beharrik gabe sortzen diren menpekotasunak ere. Adikzio sozial edo psikologikoak esaten zaie eta kontsumo gizartearekin harreman estua dute. Orriotan, Internet, telebista, sexua, lana, jokoa eta erosketekiko jarrera konpultsiboetaz jardun dugu.
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Drogaren erabilera gizakia bera bezain zaharra da. Droga horiek neurrigabe erabilita adikzioak sortzea bezain zaharra. Drogak hartzeko arrazoi nagusia efektu farmakologikoa lortzea da: euforia, lasaitasuna, lotsa galtzea... Efektu hau gure garuneko dopamina mailaren igoerarekin dago lotuta. Eta igoera hori ez da soilik substantzia kimikoen bidez lortzen. Erosketetan, kasinoan, Interneteko txat batean edo lanean ere dopaminaren gorakada senti daiteke. Hortaz, zilegi dirudi, adikzio kimikoetaz gain, adikzio psikologiko edo sozialetaz hitz egitea ere. Joku patologikoaz, sexu adikzioaz, erosketa adikzioaz, lan adikzioaz edo Internet adikzioaz ari gara.
Adikzio psikologikoek adikzio kimikoen prozesu bera jarraitzen dute. Hasieran subjektuaren jarrera indartzaile positiboek kontrolatzen dute, hots, dakarren plazerragatik erosten, jokatzen edo txateatzen du. Azkenean ordea, indartzaile negatiboek lortzen dute kontrola, hau da, subjektuak ondoeza gainditzearren bilatzen ditu sexu harremanak, telebista edo lana. Une horretan aktibitate horrek eragin larria du adiktoaren eguneroko bizitzan, kontrola galtzen du eta jarduarekiko menpekotasuna garatzen du.
Adikto sozialak denboraldi batez jarduera adiktiboa utziko balu, adikzio kimikoetan gertatzen den bezalaxe, abstinentzia sindromea izango luke.
Hala ere, desberdintasunak badira adikzio kimiko eta ez kimikoen artean. N. Madrid López doktoreak dio adikzio psikologikoek ez dutela adikzio kimikoek ekarri ohi dituzten ondorio fisiko larririk ekartzen. Horrek ez du esan nahi, dena den, gaixoak inolako ondorio fisikorik jasaten ez duenik. K.S. Young doktoreak dioen moduan, Internet adiktoak, esaterako, lo galera larria izan dezake, horrek osasunerako dakartzan ondorio guztiekin.
Ezberdintasun nagusiena tratamenduan dago, P. Cazau psikologoaren ustez. Adikzio kimikoetan gaixoak substantzia adiktiboa hartzeari uko egin behar dio. Adikto sozialak, ordea, ezin du beti bere jarduera adiktiboa erabat baztertu: sexu adiktoak sexua ahaztu behar al du betirako? Eta lan adiktoa ez al da gehiago lanera joango?
Enrique Echeburua EHUko psikologia katedradunak 1999an adikzio psikologikoen tratamendurako programa bat sortu zuen. Horren arabera tratamenduaren lehen pausua menpekotasuna sortzen duten estimuluak saihestea izango litzateke. Egoera hau ordea, ezin da luzatu, estimulu horiek eguneroko bizitzan baitaude. Horregatik, modu erregular eta progresiboan, gaixoak elementu arriskutsuetara hurbildu beharko du eta bere burua kontrolatu beharko du horien aurrean. Horrekin batera, Echeburuak arazo espezifikoei ere irtenbidea bilatu behar zaiela dio, abstinentziak ekarri ohi dituen depresioa, antsietatea... tratatu behar direla. Bizimodua aldatzea ere komenigarri da, beharren eta desioen arteko oreka bultzatzea garrantzizkoa baita. Azkenik, berriz erortzea ebitatzeko prebentzioak garrantzi handia du. Adikzioak sendatzea errazago baita erabateko abstinentzia lortzen denean.
Baina erabateko abstinentzia oso zaila eta askotan ezinezkoa da adikzio psikologikoen kasuan, jarduera adiktiboak kontsumo gizarte honetako eguneroko jarduerak direlako. Gaixoak egunen batean erosketak egin beharko ditu, lanera joan, sexua praktikatu... eta tabernara sartzean hor izango ditu telebistaren edo makina txanponjalearen kolore distiratsuak.
Adikzio hitza behin eta berriro erabili dugu erreportaje honetan, baina «ofizialki» ez omen da zuzena terminoa erabiltzea. Egia da ludopatia eta joko patologikoa, seguruenik orriotan aztertuko dugun adikziorik zaharrena, aspaldi onartu zuela OMEk (Osasunerako Munduko Erakundea) patologiatzat. Baina DSM-IVak (AEBetako Psikiatria Elkartearen buruko desordenak diagnostikatzeko irizpideak) substantzia kimikoen menpekotasunari ezartzen dio soilik adikzio terminoa. Adikzio psikologiko gisa izendatu ditugunak «kontrolaren desarekak» dira DSM-IVarentzat. Desoreka hauek berriak dira sarritan, berau eragiten duten jarduerak bezain berriak (Internet kasu). Horregatik gaiaren inguruko azterketak ugaltzen ari dira azken urteetan . Ikertzaile ugarik «adikzio» hitzaren aldeko hautua egin du eta denborarekin ofizial bihurtuko delakoan dago.
Hitzak hitz, egungo gizartean indar handiz hedatzen ari diren arazoak dira. Erosketa adikzioa, adibidez, Europako biztanlegoaren %2tik %5erako portzentajeak sufritzen omen du. Milioika pertsonei eragiten dieten gaixotasunez ari gara beraz


Azkenak
Algortan izandako taldeko sexu-eraso baten ustezko egileetako bat atxilotzeko agindua eman dute

Getxoko 3. Instrukzio Epaitegiak atxilotze-agindua eman du 2023ko urrian Algortan jazotako talde sexu-eraso batean ustez parte hartu zuen egileetako baten aurka. Kasua sexu-eraso larri gisa sailkatu du magistratuak eta poliziari eskatu dio, gaztea aurkitzen dutenean, epaitegira... [+]


Sudango paramilitarrek asteburuan 300 zibil hil dituztela salatu dute, eta krisi humanitarioa areagotzen ari da

Giza eskubideen aldeko Sudango abokatu talde baten arabera, Sudan mendebaldeko hainbat herrixkari eraso egin zieten larunbatean eta igandean, eta zibilak tiroz hil edota bizirik erre zituzten, etxeetan giltzapetuta. UNICEFek salatu du Ipar Darfurgo 40.000 haur artatu zituztela... [+]


Delinkuentzia eta segurtasun eza, migratzaileak jipoitzeko aitzakia faltsuak

Jazarpen arrazistak eztanda egin du Espainiako Torre Pacheco herrian, Euskal Herrian ere ezagun zaizkigun diskurtsoak hauspotuta: immigrazioa lotzea delinkuentziaren, sexu-erasoen eta segurtasun faltaren gorakadari. Baina datuek frogatzen dute gezurra direla gorroto diskurtso... [+]


Israelen okupazioaren aurkako neurriak adosteko goi bilera egiten ari dira Bogotan

Hagako Taldeak deituta, Kolonbiak eta Hego afrikak antolatu dute gailurra. Herrialdeetako ordezkariez gain, Francesca Albanese Palestinar Lurraldeentzako NBEren errelatorea ere Bogotan da, eta Israelekin harreman oro etetea exijitu die. EBk adierazi du Netanyahuri bere aire... [+]


1.385 euroko gutxieneko soldata: Jaurlaritzaren azterketaren bi hutsune eta alde on bat

Eusko Jaurlaritzako Ekonomia, Lan eta Enplegu sailburu Mikel Torresek asteazken honetan aurkeztu du EAErako gutxieneko soldataren inguruan egindako azterketa, eta 1.385 eurorainoko kopurua jarri du erreferentzia moduan, "aurreikuspen baikorrenean". ELA eta LAB... [+]


Pentsiodunen Mugimendua omenduko dute Donostiako Piratek

Abuztuaren 9tik 17ra izango da Piraten Aste Nagusia, eta aurten "Auzolanari tiraka!" ariko direla adierazi dute. Abordatzea abuztuaren 11n izango da, eta Piraten Egun "berezia", hilaren 15ean.


2025-07-16 | Ahotsa.info
“Munduko festarik onenak” herriak erabakitzen duenean amaitzen dira

Bederatzi egun eta gau luzeren ostean, Iruñeak normaltasunera itzuli nahi du Sanferminak ixten dituen azken ekitaldiarekin: Villavesako entzierroa, non gaizki tratatzen den gauza bakarra parte hartzaileen gibela eta osasuna baita. Ekitaldi herrikoi honen ondoren hasten da... [+]


Espektakuluen tranpa

Semea futbol talde batean jolasten da eta, kurtso amaieran jokatutako hamaika torneoren artean, Athletic Cup-era gonbidatu dute bere ekipoa aurten. Txapelketak laurehun talde eta 5.000 futbolari inguru batu ditu; haur eta nerabe, senideak eta lagunak kontatu gabe. Itzelezko... [+]


Laranja-paperetan marraztutako boikotak

Cervera de la Marenda (Ipar Katalunia), 1906. Herriko emakume garraiatzaileak lan baldintza eskasen aurka altxa ziren. Espainiako eta Frantziako estatuetako trenbideen zabalera desberdinak eraginda, garraiatzaileek Mediterraneoko kostaldetik zetozen zitrikoak tren batzuetatik... [+]


2025-07-16 | Karmelo Landa
Zenbait traba eta bide bat

Gauzak ez dira horrela, baina horrelaxe daude, bai. Euskal erreferente politiko ofizialak Espainiara eta Frantziara begira daude Euskal Herrira bainoago. Estebanek eta Otegik etengabe kontseiluak ematen dizkiote Sánchezi gobernagarritasun modu berriaz eta Espainiako... [+]


Atera daitezela herriko plazara

Ekain amaieran iragan da Banka eta Urepeleko eskola publiko uztartuetako urte hondarreko ikusgarria. Eskola gehienetan bezala, Bankako ama-eskolako irakasleak eta Urepeleko lehen mailako bi irakasleek, hirurek elkarrekin, urtero antolatzen dute haurren emanaldi nagusia:... [+]


Nagusikeria

Berriz gertatu da. Bartzelonako Unibertsitateko ikerlari batzuek (emakumeak) salatu dituzte beren nagusiarengandik (gizona) jasandako sexu erasoak eta nagusikeria edo botere-gehiegikeria. Eta berriz ere, ospe handiko gizonaren aldeko adierazpena bultzatu dute, baita... [+]


2025-07-16 | Aingeru Epaltza
Garikoitzen itzala

Herria astekariaren ez hain aspaldiko aleak irakurtzea aski da antzemateko Mixel Garikoitzek Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako gizarte nagusiki katolikoan utzitako arrastoaren sakonari.

Ibarreko Garakoitxeko semea, bertze ordezkaririk ez du Iparraldeak Erromako... [+]


Genozidioaren ekonomia Palestinan: Francesca Albanesek lotsagarri utzi ditu multinazionalak

Carrefour, CAF, Crédit Agricole, BlackRock... Francesca Albanese Palestinar Lurraldeentzako NBEko errelatore bereziak enpresa sare handi bat egin du Israel burutzen ari den Gazako genozidioaren konplize bere azken txostenean, eta horien arduradunak ikertzeko eskatu du... [+]


Eguneraketa berriak daude