Municheko olinpiadetan, black power!


2002ko irailaren 01ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Beltzetan beltzenek europar kolonialismoari muturreko galanta ematea lortu zuten Municheko Olinpiar Joko haiei hasiera eman zitzaienean, Argentinako lehendakari ohia zegoen Donostian. Egonaldi haren atzean, ez omen zegoen atseden hartzea besterik Juan Domingo Peron jeneralaren asmoan, baina kasualitatez edo ez, egun haiexetan egunkarietan gehiegitxo hitz egiten zen lehendakari ohiak Argentinako agintea berreskuratzeko zeuzkan balizko aukerez, eta Franco ezezkoan egon behar zen, Espainiako jeneral nagusiena ospa egina zelako jada A Coruñara. Orduko egunkariek ez zuten txintik esaten urruntze estrategiko hartaz, eta ZERUKO ARGIAk ere ez, bistan da. Batak zein besteek, nahiago zuten Municheko Olinpiar Jokoetan zapalduetan zapalduenak lortutako garaipenaren inguruan aritu, bakoitzak bere ikuspuntutik. «El Diario Vasco»ko editorialak zioenez, kasu, «Una mala política» izan zen kirolari beltzena Rhodesiakoei Olinpiar Jokoetan parte hartzea galeraziz. Mikel Ugaldek, berriz, «Zorionak» ematen zizkien gure aldizkariko orrialdeetatik.


UTIKAN RHODESIA

Bere hitzekin sor zezakeen istiluaz jakitun-edo, zeharka-meharka hasten zen Mikel Ugalde bere txaloaren arrazoiak azaltzen: «Behin eta berriro asko idatzi da deporte gauzetaz, kirolarien egitekoetaz, deporteak eta pertsonagintzak dadukaten loturaz, eta abar. Baina azken aldi honetan ikusi eta entzun ahal izan dugunez, kirola ere ‘politika madarikatuarekin’ nahastu digute. Ez da hau gaurregun sortu den leloa, aspaldikoa baino. Halaz ere, Olinpiadetan, Rodesiaren jokabidea dela medio, esames, haserre, kezka, hitzaldi, bilera eta erronka franko sortu da Munich eta munduan zehar, eta, zoritxarrez, arinegi mintzatuz sarritan».
Behin indarrean zegoen gizalegeak agintzen ziona beteta, barruan zeramana agertzeko eskubidea zeukan, eta zirt-zart botatzen zuen berea gure gizonak.
«Guk, geure aldetik, ez dugu zorionak eman besterik egingo. Izan ere, badakizue, jakin -kanpoko berriak ezagutzea bertakoak baino errazagoa izaten bait da askotan-, Rodesiako agintedunen, indardunen jokabidea esango genduke, oso zapaltzaile eta menperatzaile dela».
Eta zer gertatu zen Munichen? «Gizalege oro apurtu duen gobernuaren laguntzaz gerturiko kirolariak Alemaniara doaz. Pertsona bezala bizitzeko egokierarik ez duen herriak ez ditu deportistak sortaraziko. Badu aurreragoko lanik. Horregatik, lehenago Hego-Afrikari buruz erabaki zana Rodesiarekin ere berdin erabaki dedilla eskatzen dute beltzek.
Kirolariek badute zapalkuntza honen kontzientziarik eta Munichen parte hartzerakoan Rodesia kanpoan uztea eskatu dute, elkartasunak damaioten indarraz baliaturik eskatu ere. Geroztik gertatua, denok ezagutzen duzue. Konponketa sinplea hasieran, Ingalaterraren babespean jokatzearena alegia, eta azkenik kanpoan gelditu da Rodesia».


GARAIPEN TXIKIA, BAINA GARAIPENA

Beltzek irabazi zuten borroka hura, bederen, zioen Mikel Ugaldek. «Gauzek lehenean jarraituko dute, Rodesian ez da aurrerantzean ezer aldatuko. Baina beltzek injustizia eta bidegabekeria gogorazi digute. Pozgarria da kirolari hauek erakutsi diguten kezka, nahigabea, samintasuna, zapalkuntzaren kontzientzia. Horregatik, bihotzez, ZORIONAK».
Dena dela, garaipenaren aldaba joa bazuen ere, handik aurrera gerta zitekeenaz Ugalde ez zen baikorregi agertzen.
«Europan oraindik Grezia eta beste zenbait diktadurak irauten duten antzera, Afrikan ere ez dira Rodesia eta Hego-Afrikakoak bakarrik zapaltzaile. Hor daduzkagu, adibidez, Mozanbiken FRELIMOren eraginez portugaldarren aurkako burruka bizian» eta «Burundin gertatua ere lotsagarri deritzagu. Zenbaiten jauntxokeriek, feudalismoa gogo duten tutsi indardun eta dirudunek herri bat, hutustarren herria, zapaltzen eta hileraziz doaz». Eta Rhodesian, zer gertatzen ote zen? «Ingeles gobernuak ‘askatasuna’ eskeini eta gero, 1965 urtean hain zuzen, bertako arazoak, problema larriak ez du konponketarik izan. Igaz, Azaroan, Home ingelesak eta Smithek lege berri baten araudia izenpetu zuten, baina mamiz eta muinez ez da ezer aldatu. Beltzek ez dute luzaroan bertako agintea eskuratzerik izango. Afrikar beltzak, 250.000 zurien menpe, hankapean bizi dira. Beltzen jornalek beheko mailan segituko dute, eta irakaskintza erakunde zurien osabide eta gozamenerako pentsatua izan da».
Nolanahi ere, beltz askatzaileen garaipena izan zen Munichekoa, eta horixe gogorarazi nahi zuen «Zorionak» artikuluaren egileak: «Aurtengo Olinpiadak martxan daude. Medallak pilaka banatuko dira, txaloak, garaipenaren txaloak eta ezinaren negargura elkartuko, kirolari nagusienen izenak historiak jasoko ditu ondorengoek gogoan har ditzaten. Nik, nere ajendatxoan, beste historia bat jasoko dut, kirolariek, historian zehar, herriaren garrasiari erantzun nahirik idatzi duten historia. Historia tristea, garratza, isila. Aurten afrikar beltzek beren kapitulua idatzi dute. Gure artean ez ote da historiagilerik izango?»

Euskal Herriko eliza
Gasteizko Desamparados parrokian ez dabiltza txantxetan, nonbait. Euskal izenez bataiatzen denbora galtzeko betarik ez omen dute. Bertako erretore sonatu den Illanas jauna lanpeturik dabil nonbait, horrelako lantxoetan nahasteko. Halere, berak seinalatuko omen dio bataia-lekua, bere seme-alabaren bat euskal izenez bataiatu nahi lukeenari. Ez duk gutxi, arranopola! (1972-IX-03)

Nekazariak an eta emen
Emengo baserritarren sindikatuari ‘hermandadea’ deitu oi diogu, Espaiñiako nekazarien sindikatoak 'Hermandad nacional de labradores y ganaderos' izena bait du. Azkeneko batzar nagusian hermandadeari adar berri bat sortu zaio: nekazari gazteen elkartea. Eta gazteek beren gogo eta ametsak batzarraren aurrean azaldu zituzten. Denen izenean elkarteko leendakari dan Fernando Sanz Pastor-ek itzegin zuen. Ara zer esan zuen beste gauza batzuren artean: Nekazaritza gazterik gabe gelditzen ari da. Balio duten guziak badoaz. Orra or noiz-nahi entzuten ditugun itzak eta nazioari eta guri bildurra emateko modukoak. Nazioari, aurrera bultza eta eragingo dioten gazterik gabe, nekazaritza iltzera doalako; eta guri, gelditzen geran gazteoi, iaioenak joaten ikustean -ez ote genduke obe alde eginda? Ez ote dugu okerreko bidea artu nekazaritzari eltzean?-, pentsatzen dugulako. Zergatik doaz iaioenak? Lehenbizi ez dalako irabazten, ez dalako etorkizunik ikusten, eta bigarren, gazteok ez daukagulako gure ideak azaltzeko biderik, eta gure nortasuna osatzeko modurik. Nekazari gazteak bere etorkizuna eratzen parte ar dezan, bideak ireki behar ditugu, eta ortarako sortu da hermandadearen barruan gazteen elkartea. Elkarte onek, nekazari gazteen eskubideak aurrera atera nahi ditu, nazioko beste edozeiñek bezelako bizimodua eta etorkizuna izan dezan nekazariak ere. (...) Nekazari gazteak, beste edozeiñek aiñako eskola behar du, gero berak erabaki dezan nekazaritzan gelditu, alaxe nahi duelako, ala beste zerbaitetara joan. Gelditzea erabakitzen duenari, nekazaritzako teknika berriak ikasteko era eman behar zaio, orain nekazaritzan aritzeko ez bait da aski gurasoengandik ikasia (...) (1972-XI-03)

BENGOA
Iragarkia, 1972-IX-03

Iñoiz ikusi ez bezalakoa. Piper. Gaur jo, eta bihar ikasiko duzu. Bengoa - Hammond Organos. Elektroakustiko-injeniaritza. Victor Pradera, 27. Donostia


Azkenak
Hegazkinez bidaiatzea trenez baino 26 aldiz merkeago izan daiteke Europan

Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.


Belfasteko Kneecap musika taldea jo-puntuan: epaiketak, zentsura, jazarpena...

Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]


Gutxieneko soldata propioaren alde 138.495 sinadura lortu dituzte sindikatuek

ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.


Gazako genozidioan hildakoen %83 zibilak dira, Israelgo armadaren datuen arabera

Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]


Sexu erasoak “kopuruz eta intentsitatez handitu” dira Bilboko Aste Nagusian

Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]


Kartzelan jaioa eta Israelek eraila adin nagusitasunera iritsi aurretik: Youssef Al-Zuqen historia

Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.


Oporrak ere gaixotasun?

Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]


Txikiren eta Otaegiren mural bati eraso egin diote Durangon

Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.


Nazien kontzentrazio esparruetan palestinar zapia ezin dela jantzi ebatzi du Alemaniako epaitegi batek

Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.


AEBek beltzez margotu dute Mexikoko mugaren hesia haren tenperatura igo eta migratzaileak pasatzea saihesteko

Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.


Ibai Iturria Garmendia, mendi gidaria
“Jende asko ez da modu egokian joaten mendira, kezkagarria da”

Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.


2025-08-21 | Gedar
Zumaiako Bedua jatetxeko esplotazioaren testigantza gehiago bildu dituzte

Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.


Israelek Gaza hiria okupatzeari ekin dio, Hamasek azken su-eten proposamena onartuta ere

Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]


Eguneraketa berriak daude