Irakurleak mintzo


2021eko uztailaren 19an
Bere izatea aintzakotzat hartzen duen idatzizko edozein komunikabidek zainduko ditu dauzkan irakurleak ardura osoz, haiek gabe galdurik baita. Irakurlerik ez izatera, norentzat ari da, bada? Z. ARGIAk ere biziki maite zituen bere irakurleak, eta aldizkarian esku hartzeko bide ugari eskaintzen zien, "Irakurleak mintzo" saila bereziki. Irakurle askok bidaltzen zituen bere gutunak hartara, baina jakina, hainbat buru, hainbat aburu, denetarik jaso ohi zuten. Aldizkariarekiko haserreak ere bai, batik bat azken aldi hartan. Eta hain zuzen hori zela-eta argitaratzen zuen gure astekariak "Irakurleak mintzo" izenburua zuen editorial hura.


IRITZI KONTRAJARRIAK

"Eskertzeko da benetan irakurleen iritzia. Irakurleentzat ari bait gera idazten. Ala nahi genduke behintzat. Baiña zail da ‘Irakurleak mintzo’ sailletik bide jator bat aukeratzea", ohartarazten zuen editorialgileak, hasieratik bertatik.
Zergatik ote zioen irakurle patxadatsuena ere asaldatuko zuen hura? Bada, erantzun tolesgabea emanaz, aldizkariaren arduradunak ez zeudelako batere konforme sail haren azken aldiko martxaz:
"Bi muturretan dauden iritziak etorri ohi dira. Bat ere arrazoitu gabeko iritziak datoz gaiñera. Auetxek esaten zaizkigu zapla-zapla: Z. A. Euskal Herriaren aurka ari da, fedearen aurka; euskera mordoilloa erabiltzen du, Elizaren akatsak nabarmentzen ditu".
Nori esan behar horrelakoak, eta Zeruko Argia izaten ahalegintzen zenari! Ulertzekoa da arduradunen tripako mina. Gainera, editorial haren egileak aldarrikatzen zuen bezala, zentzugabekeria hura guztia aurpegiratzekotan ere, "noiz, non eta nola egiten duen esan beharko litzake. Gure ustez gero eta euskera obea egiten saiatzen bait gera. Eta salatzen ditugun akatsak, maite dugun zerbait akatsikan gabe ikusi nahi dugulako, salatzen ditugu. Ez dakigu Euskal Erria behar ainbat maite dugun, baiña maite nahi gendukeala ezin uka".
Ordurako, irakurle tontoena ere oharturik behar zuen, bi muturretan zeuden iritziak jasotzeaz kexu agertu bazen ere, benetan, mutur batekoak bakarrik ematen ziotela min... baina bost axola horrek, itxura denez, oraindik besterik esateko franko gelditzen zitzaion editorialgileari. Adibidez, hau: "Au gaituzu gu. Eta gu au izanik nolatan ematen ditu oso bestelakoak diran fruituak? Eman al dezazke? Zer begiz ikusten dira? Zer gertatzen da?".



BESTE ALDIZKARI BATEN ATZETIK

Galdera horien guzien erantzuna bazuen, ordea. "‘Slogan’ pean bizi gera edozertarako. Eta ‘slogan’ batzuk sortu ditu Z. A. eskuratu ez duen norbaitek. Eta orain ahoz-aho dabiltza eta erriz-erri. ‘Slogan’ oien atzean, berriz, beren Euskal Erria, beren euskera, beren fedea, beren aldizkaria, beren asmoak babesten dituzte. Ez dute onartzen aurrera doan Euskal Erririk, aurrera doan euskerarik, aurrera doan federik. Ez dute onartzen aldaketarik. Ez dute onartzen gertatzen ari denik. Ortxe ikusi nahi lukete Z. Argia ere. Ez lukete gaurko zurrunbilloetan zikindurik ikusi nahi.
Baiña zikindua egon nonbait eta garbitzeko biderik ere ez eduki, noski, eta beste aldizkari baten atzetik ibilli dira. Orain, berriz, beren ori indartu eta azaldu nahi lukete".
"Goiz Argi"z ariko ote zen? Baliteke, euskara batuaren auzia zela-eta, Z. ARGIAri beti aurre egiten ezagutu dut nik behintzat. Hala ere, Joan Mari Torrealdaik "Euskal kultura gaur" liburuan dioenez, 1958an sortua izan zen frantziskotarren aldizkari hau...
Nolanahi ere, Z. ARGIAkoak ez ziren dena-delako argitalpen horren beldur, antza, hauxe baitzioen editorialak jarraian: "Guri oso ondo iruditzen zaigu beren bizi-molde eta giroari erantzungo dion aldizkari bat edukitzea. Berentzat nahi dutena, besteei ez opa izatea ez dugu onartzen. Zergatik era bateko aldizkariak behar ditugu? Ez al dira Euskal Erriarentzat desberdintasuna eta ugaritasuna mesedegarri? Zergatik besterena ito eta il, nork berea salbatzeko? Ez al da ori Euskal Erriari, euskerari eta fedeari kalte egitea? Ez dezagun jendea engaiña. Ezi dezagun desberdintasunerako eta askatasunerako. Ez dugu jende itsurik behar. Irakurleak behar ditugu, ez arpidedunak bakarrik. Orregatik behar beharrezko ditugu irakurleen iritziak. Labur azalduak badira ere, ahal denik eta sakonenak izan ditezela.
Baiña ez da aski iritziak bidaltzea Z. A. obetzeko. Lanak behar ditugu, eta gero eta obeak gaiñera. Denona denez gero, denok ondu behar dugu Z. A.". Bada, hori!

Nafarroako kanta zaharren adar berriak argitara eman ditu
Errialde, 1972-III-26

A Apat-Etxebarne izena aski ezaguna da euskal irakurleen artean: Aingeru Irigaray idazlearen izenordea da. Euskal aldizkari askotan idatzi eta idazten du, aspalditik: "Euskera", "Egan", "RIEV", "BAP", "Príncipe de Viana", "Fontes Linguae Vasconum", Diario de Navarra" eta abarren. Azkuek izendatu zuen euzkalzain 1942 garren urte inguruan. Larreko idazle ospetsu zenaren semea da. Bidasoako Bera erriko Alzate auzoan sortua; sendakin ikasketak Barcelonan eta Freiburg-en egin zituen. Bere lan askoen artean, liburu hauek dira: "Primitiae Linguae Vasconum" (1947; alemanetik itzulikatua), "Euskalerriko ipuiñak" (1957), "Prosistas navarros" (1958), "Poesías populares de los vascos" (1962, itzulpena), "Esbozo de literatura euskérika profana", eta orain agertu den "Noticias y viejos textos de la lingua navarrorum" (1971) (...)

Oso zaila omen
Gure arteko erdaldunek diotenez, idazten dugun euskara "oso zaila" da. "Muy difícil" erantsi ohi dute; eta, tarteka erdipurdizko euskal hitzen bat haurrei esanda, erdaraz ekiten diote elkarrizketari patxara osoan. Gai sakonak erdara hutsez, jakina; euskaraz… haurrekin (txikiak direno!), eta batzutan, txit gutxitan, garrantzirik gabeko arazoez ere bai. Baina gure euskara hau "bene-benetan: oso zaila!!!", "euskeranto hutsa", "muy difícil". Egia da hori? (...) Gauza bera litzateke andenekoak joandako trenekoen habailaz errenkuratzea, eta "azkarregi" doazela esatea. Ez, jaunak. Berak azkarregi ez, baina zuek egonean eta pipa-jotzen. Ez diezaiegun, beraz, estazioa utzi nahi dutenei zaunka egin. Ez dezagun esan, zoroek bezala, Londresko jendeek "zail" egiten dutela inglesez, inglesez geronek ez dakigula baizik. "Para los ancianos la culpa es siempre del empedrado" esan ohi da erdaraz. Eta gauza bera errepika liteke orain ere: erdaldunen ustez, beti da euskara "zaila" erruduna, eta sekulan ez haien erdalduntasun amorratua eta ez-jakintza gorria (...) (1972-III-26)

Egosi
Iragarkia, 1972-III-26
Aragi erreak
Beasainen
Zure etxean
- Bisigu, legatza…
- Arkume, antxume eta abar…
- Txekor eta idi-txuletak.
S. Ignacio, 15
Urrutizkiña: 89 14 37
Beasain

Fagor
Iragarkia, 1972-III-26
Edaria epela dagola?
FAGOR-ek oztuko du bereala

Depuraciones de aguas S.A
Iragarkia, 1972-III-26
Ur lanetan eta zereginetan berezia.
Edangarri, lantegiko eta igeritako urak gertutzeko.
Zikindutako urak garbitzeko.
Urrut. 32 37 00 - 31 00 10 - 32 37 01
Gordoniz, 44. Bilbao


Azkenak
Iheslarien kolektiboko sei kidek Auzitegi Nazionalean deklaratu dute

Bideokonferentzia bidez deklaratu dute Euskal Iheslari Politikoen Kolektibo sei kideak, astelehen goizean. Zitazioetan adierazten zenez, 2013ko gertakarietan oinarrituta ireki dira eginbideak. Sumarioa sekretupean dago.

 


Sorzabalen epaia oinarri hartuta tortura bidez eraikitako frogak indargabetzeko eskatu du Euskal Herriko Torturatuen Sareak

"Erantzukizun publikoa hartzeko ordua" dela esan du Euskal Herriko Torturatuen Sareak, Auzitegi Nazionalak Iratxe Sorzabal Guardia Zibilak torturatu zuela onartu eta horregatik errugabetu ostean. Eusko Jaurlaritzari eskatu dio EAEko aitortza eta erreparaziorako... [+]


2025-05-19 | ARGIA
Aroztegiako epaiketari jarraipen berezia

Aste osoan ARGIAko kazetari bat dedikazio osoz izango da auzitegi barruan gertatzen denaren berri ematen, baita kanpoan Aroztegiko Elkartasun Komiteak auzipetuen absoluzioa eskatzeko antolatutako egitarau zabala jarraitzen ere. Argia.eus-en aurkituko duzue informazio guztia... [+]


2025-05-19 | Bertsozale.eus
Maiatzaren 23an eta 30ean jokatuko dira Nafarroako Bertsolari Txapelketako sailkatze saioak

Iruñean eginen da lehen saioa, maiatzaren 23an, eta Jauntsaratsen bigarrena, maiatzaren 30ean. 12 bertsolarik hartuko dute parte, aurreko txapelketan aritu ez zirenak. Horietatik, sei sailkatuko dira urrian hasiko den txapelketara.


Ezustea Errumanian: Europar Batasunaren aldeko hautagaiak irabazi ditu presidentetzarako hauteskundeak

Bukaresteko alkate Nicusor Dan-ek eskuin muturraren hautagai George Simion garaitu du bigarren itzulian. Danek bozen %55 eskuratu du, Simionek %45. Hala ere, eskuin muturra hazi egin da lehen itzuliarekin alderatuta. Errusiaren "esku hartze" polemikan... [+]


Gazaren erabateko okupazioari ekin dio Israelek, eta egun bakarrean gutxienez 150 palestinar hil ditu

Maiatzaren hasieran iragarri ostean, Gaza erabat okupatzeko eta hango palestinarrak kanporatzeko plana martxan jarri du Israelgo armadak. Zerrendan jada hasiak dira ofentsibaren ondorioak pairatzen: azken 24 orduetan eginiko erasoetan, Israelek gutxienez 150 palestinar hil ditu... [+]


2025-05-19 | ARGIA
Bridgestoneko erregulazio espedienteak Basauriko fabrikako 232 langileren kaleratzea jaso du

Bridgestone Japoniako pneumatikoen multinazionalak Basauriko eta Puente San Migueleko (Kantabria) fabriketan dituen 420 langileri eragingo die CCOO, UGT eta BuB sindikatuek astelehenean sinatuko duten erregulazio espedienteak. Ostiralean egindako bozketan, Basauriko plantan... [+]


Etxegabeen kontrako bi eraso egin dituzte Bilbon eta Lekeition

Larunbat gauean gizon batek Bilboko Zorrotzaurreko pabiloi bat erre zuen, bertan bizi diren etxegabetutako pertsona batzuen kontra egiteko. Lekukoen arabera, 33 urteko gizonak errezelei su eman zien bertan zeuden batzuekin eztabaidatu ondoren. Bestetik, pasa den astean... [+]


Beste behin, Israelen inguruko polemika nagusitu da Eurovision jaialdian

Lehiaketan parte hartu izan duten 72 artistak iazko edizioa "historiko politizatuena eta desatseginena" izan zela salatu dute, eta aurtengoa ere ez da salbuespena izan. Online botoari esker gertu izan du garaipena Yuval Raphael Israelgo ordezkariak. Polemikaz beteriko... [+]


Emozioei bai, emotibismoari ez

Sentimenduak izan da gaia Galdera Basatiak podcastaren seigarren atalean, eta horren bueltan zeharkatu dituzte Iñigo Martinezek eta Gari Moyak maitasuna, gorrotoa, tristura, haserrea... Hitz egin dezagun sentimenduen eta emozioen inguruan, baina gogoetatu ere, gogoetatu... [+]


2025-05-19 | Jon Torner Zabala
Koalizio kontserbadoreak irabazi ditu hauteskundeak Portugalen, eta eskuin muturrak gora egin du

Lehen ministro Luis Montenegro buru duen AD koalizio kontserbadorea gailendu da Portugalgo Legebiltzarrerako hauteskundeetan, bozen %61 lortuta –iaz %51 eskuratu zituen–. Irabazleen artean Chega eskuin muturreko alderdiko hautagai André Ventura ere badago,... [+]


ikerketa
Baimenik gabeko etxebizitza turistikoak ustiatzen jarraitzen du PPko Antépararen enpresak

Gasteizko Alde Zaharreko Pintore kalean, atari bateko lau etxebizitzen jabe da Luxury Rental Apartments enpresa. Horietako bi etxebizitza turistiko gisa alokatzeko Jaurlaritzaren beharrezko baimena eskuratu du enpresak, eskuratu aurretik ere alokatu baditu ere, baina Turismo... [+]


ikerketa
PPko Antépararen Luxury enpresa zigortu du laugarrenez Gasteizko Udalak legez kanpoko obrak egitea egotzita

Hirigintza Sailak Luxury Rental Apartments SL enpresa zigortu du 2025eko urtarrilean, Pintore kaleko etxebizitza batean obra “klandestinoak” egitea egotzita. Enpresako partaidetzen %50 Gustavo Antépararena da, eta administratzailea bere bikotekidea... [+]


Irakasleak armairutik ateratzea zergatik da garrantzitsua?

Galdera horri erantzun dio hainbat irakasle ez-heterok, eta gogoetarako gako ugari utzi dituzte. Mundua deskubritzen eta identitate(sexual)a eraikitzen ari diren haur eta gazteek erreferente anitzak izatea eta eskolan denok espazio seguru eta erosoa aurkitzea ederra baita.


Eguneraketa berriak daude