«TXEPELKETA»REN KRONIKA

Bukatzear da bertso-kopa, eta iristear bertsozaleentzat lau urtero errepikatzen den historia osoko egunik handiena. Hiru hilabetez asteburu osoko plana izan da zirko horretara joatea. Pintxoak jateko elkartu, sartu kotxean eta Epelde eta Larrañagaren lige kontuak entzunaz iritsi gara bertsoak kutsatutako azken muturretara: Garazi «benedikatu»ra, Markina Xemeinera, Aramaiora, Azpeitikitikira... Bertsolariaren kultura ulertzen ez denez gastronomiarik gabe, inguruko jatetxe «jatorrenak» bisitatuz ilustratu gara.


BERTSOLANDIA.

Purua edo porroa ahoan, nork bere bertsolaria bihotzean, eseri gara gradetan. Hooligan basatiena mixino bihurtuko luke, bertso koadrilen orruak eta builak. Animo faltan aitzakiarik ez dute bertsolariek.

Publiko artean espezie bitxi bat nabarmendu da: haragijaleen taldekoa, mokoa zorrotz eta luma bizikoa, «kazetari» izenez katalogatuko duguna. Lehen lerroan eta taldean eseri da harrapakari hau, eta kalaka batean larrutu dituzte bertsolariak.
Gai jartzaileek tokian tokiko euskara, euskerea, euskerie, edo eskuaraz jantzi gaituzte. Puntuazioak ere aldatu egiten dira, noski, herri batetik bestera, eta euroaren zain gaude «seiheun eta hirutan eta hogeita bortz» zenbat puntu ote diren Leher eginda baina kolkoa bete esperientzia, bukatu dugu Garazitik Donostiarako tourra. Eta oraindik belodromoko 6 orduak falta zaizkigu! Txapelketa bizi estilo bihurtzen da (horrela bizi bagina beti...!)

jakiteko (Etxarriko saioan jasoa).


BERTSOTAKO «AZKEN ORRUA».

Bertsolariak dotore atera dira pasarelara. Txapelketa eskaparatea omen, agian galtza beltzekin «konbinatutako» galtzerdi txurien moda jarriko digute bertsolari batzuek. Nork baino nork jertse «chic»agoak luzitu ditu, eta gazte izandakoek ere diseinu berriko prendak jantziz erantzi nahi izan dituzte urte batzuk. «Elegantzia Frantzia»k beste bide bat markatu du, noski, bertso eskolako nikia eta errealaren txandalari glamourra emanaz.

Txapelketako bertsokera «potoloa»k asetu gaitu beste behin. Doinu luze eta kantakera luzaaaaatuak; bost duro, libera bat edo 0,150 euroko hitzak «zoaz pikutara» esateko ere. Ordea, ikusi dira bertsolari subertsibo xamarrak ere, ideiak eta hizkera perbertitu dituztenak, euskara «biraorikan ez duen hizkuntza garbia» dela esatea, Aitorren kontuak direla erakutsiz. Bertso onenak liburu eta bideotan gordeko dira, berezienak, denon memorian.


IGANDEAN JAI.

Igandean lehertuko da festa. Entzuleek pankartez eta esloganez egingo dute bere hautagaiaren aldeko kanpaina. Erraldoia menderaezina omen, baina beste zazpi «On Kixote»ek ere ez dute ezer galtzeko, eta suizidatzea besterik ez die publikoak eskatzen. Jarri dezatela dena jokoan, egin dezatela salto bertsoaren mugen ertzetik, eta astindu ditzatela besoak, ea norbaitek egan egitea lortzen duen

BIZIPENAK
Erotu ere egiten gaitu Txapelketak. Andoni Tolosa «Morau» kitarra eta arpa joleak, horrelaxe dio («Gara», 2001-10-26): «Bertsolarien masokismoaren ingurukoak eztabaidaezinak dira. Nola esan daiteke bestela ‘kartzela arte ez nuen batere gozatu’? Txapelketa Nagusia abian dela eta hamaika bertsolari dabilela dagoeneko kirioak zut eta arduraz lepo, hara hor masokismoaren adibide nagusienetako bat, txapela soil bat lortzeko, urrezkoa balitz gutxienez». Fredi Paiak ere hala deskribatzen du bere lehen esperientzia: «Azterketa batetik bezala atera nintzen saiotik. Desgaste sikologikoa izugarria da!». Xebastian Lizasok ere bazekien zerbait, izena eman edo ez erabakitzerakoan («Gara», 2001-10-21): «Txapelketak asko ematen du, baina eskatu ere asko egiten du. 1982an hartu nuen parte lehen aldiz, eta harrezkero beti beldurrez joan naiz Belodromora. Badaukat gogoa besteren lana gozatuz entzuteko». Baina Txapelketak badu beste aurpegi bat, Nerea Elustondok erakusten digunez: «Aukera polita izan da, normalean kantatzen ez duzun jendearekin aritzeko, jendea gustura uzteko eta saio batzuk lortzeko». Oihane Enbeitak ere txapelketen oroitzapen bereziak gorde nahi izaten ditu («Euskaldunon Egunkaria», 2001-10-12): «Aurreko txapelketa nagusiko puntuazioak ez dauzkat gogoan. Sentsazioak bai, ordea. Bertso bakoitzean irabaz daiteke txapel txiki bat»

ENTRENATZEN
Etxeko lanak fin egin dituzte bertsolariek (hiztegi errimatua ia buruz ikasi, bertsoak idatzi...). Taldeka entrenatzea izan da, berriz, soziedadean afaltzeko aitzakia. Txapelketan zer lan egin beharko duten ikusi eta nork bere akatsak detektatuta prestatzen da entrenamendu-taula. «Kontua ez da bertsotan egitea bakarrik, oholtza gainean egoten ere jakin behar da» zioen Sustrai Colinak («Gara», 2001-10-30). Halaxe da, tik-ak, begirada, nerbio punttua... kontrolatzen ere ikasi egiten da. Kantu klaseak hartzen ere hasi dira bertsolari batzuk. Baina oraindik ez dago aztertuta maila horretatik aurrera nola entrenatu. Bakoitzak bere kasa asmatzen ditu ariketak, eta bada azken hilabetean, bezperan, prestatu denik ere


Azkenak
EAEko euskaltegietan A2 mailan matrikulatzea oraingoaren laurdena kostako da

Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei. 


Guardia Zibilak “hemendik fan egiteko” eskatuko dute ekainaren 14an Oñatin

Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
 


Gure haurrak ere badira ekimenak mobilizazioa egingo du ekainaren 12an, Gasteizen

Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.


Bake Bideak eta Bakegileak bide amaierara iritsi dira

Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.


2025-06-06 | Gedar
EAEko kartzelariak greba egitera deitu ditu ELAk

Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.


Idoia Asurmendi
Bihotzetik berriz pasatzea

IDOIA ASURMENDI
Non: Bilboko Kafe Antzokian.
Noiz: maiatzaren 29an.

----------------------------------------------------
 
Termometroak 30 gradutik gora markatzen ditu, uda giroa nagusi da eta Bilboko kaleak herritar aztoratuz beteta daude. Horrelako egun... [+]

Torturaren 21 biktima berri aitortu ditu Nafarroako Gobernuak

21 pertsona “giza eskubideen urraketen biktima” gisa aitortu dituzte ofizialki. Espainiako Estatuko funtzionarioek eta eskuin muturreko taldeek torturatutako pertsonak dira eta biolentzia horren lagin txikia baino ez direla dio Egiaren Garaia Da ekimenak.


111 Akademiak banatuko duen azken saria jaso du Miren Amurizak

Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.


Non daude kaparrak?

Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]


“Zaurgarritasun Indizea”, Jaurlaritzak nahi duena egiteko koartada

Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?

Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]


Ostiralean hasi eta urte bukaera arte iraungo du Arestiren ekarria ezagutarazteko Bilboko egitarau oparoak

Euskaltzaindiak, EHUko Gabriel Aresti Katedrak, Gabriel Aresti kultura elkarteak eta Bilboko Koral Elkarteak elkarlanean antolatu dute egitaraua. Ostiral honetan, adibidez,  Bilboko Udalaren Txistularien Bandak Aitaren Etxea emanaldia joko du Euskaltzaindiaren... [+]


GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak

Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.


Energia berriztagarrien arloko kooperatiben europar federazioko Kontseilu Errektoreko kide bihurtu da Goiener

Rescoop.eu federazioko Kontseilu Errektorean sartu da Goiener kooperatiba, eta  "lorpen handitzat" jo du ardura berri hori. Iragan maiatzaren 22an Krakovian (Polonian) egindako Energia Komunitarioaren Foruman parte hartu ahal izan dute, eta une inportantea izan... [+]


Eguneraketa berriak daude