60KO HAMARKADAKO HITZAK ETA PERTSONAK

Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Gabriel Arestik Blas de Otero poeta eta lagunari eginiko elkarrizketa, Mari Karmen Garmendiak Rudolf de Rijk hizkuntzalariarekin burututakoa, Saizarbitoria’tar Erramon gazteak «ostikolariei» (futbolariei) eta bestelako kirolariei egindakoak... luze joko luke hemen ZERUKO ARGIAn 60ko hamarkadan argitaratutako «harri-bitxien» zerrenda eskaintzeak. Eta luzeegia litzateke, halaber, guztiak (344 zehazki) liburu batean biltzea. Horregatik ARGIAren ekimenez, Pilar Iparragirre kazetariak 35 esanguratsuenak bildu eta azalpenez horniturik argitaratu ditu berriki. Koordinaketa lanetan, behean sinatzen duen honi elkarrizketa guztiak irakurtzea egokitu zitzaion eta esan behar dut tresna egokia dela euskal kulturarentzat garai gogorrak eta, era berean, funtsezko aldaketa garaiak izan zirenak ezagutzeko. Kazetaritza molde desberdin bat ezagutzeko aukera ematen dute halaber; kazetaritza zentzu zabalenean harturik, esan beharrik ez baitago muntaketa edo inprenta lanek ere sekulako aldaketak izan dituztela berrogei urtetan. Baina hau dena hobeto ezagutzeko zer hoberik protagonistekin aurrez aurre biltzea baino?

Bada, hilaren 12an horretarako aukera izan genuen: egungo ARGIAko kazetariak eta 60etako Z. ARGIAn idazten zutenetako batzuk mahai baten bueltan bildu ginen Lasarte-Oriako Txitxardin Beltxa jatetxean, aipatu liburuaren aurkezpena aitzaki. Eurak baitira, finean, liburuko protagonistak. Eta protagonisten artean, norbait azpimarratzekotan, Agustin Ezeiza aipatu behar. 1963an aldizkaria berpiztu eta handik aurrera Z. ARGIAren bultzatzaile eta zzarduradun izandakoak gainerakoen eskerrak jaso zituen, Ramon Saizarbitoriak esan zuen bezala «lehenago agian jaso gabeko eta merezitako» eskerrak. Berak ere esker ona adierazi zuen garai horietan proiektuan lagundu zuten guztiekiko. Z. ARGIA aurrera ateratzeko izan zituzten zailtasun eta traba izugarriak aipatu ondoren, noski. Egoera politikoa, batzeke zegoen hizkuntza bera, diru falta, teknologia eskasa... horiek guztiak pairatu behar izaten zituztenak egoera azaltzen saiatu ziren ordenadoreak ia dena egiten digunoi. Mari Karmen Garmendiak emakumeen egoera izan zuen hizpide eta Ramon Saizarbitoriak beste traba bat erantsi zuen: idazleen gaztetasuna (eta, bere kasuan, futbola bereziki gustuko izan ez arren, futbolariak elkarrizketatu beharra).
Mahaitik altxa eta mokadu tartean duela ia 40 urteko oroitzapenak entzun genituen batean eta bestean. «Horiek burutazioak gureak» zioen Luis Iriondok irribarrez, «Salome-ren Eurovision-eko ‘Vivo cantando’ hura euskaratzea ere...» eta Mari Karmen Garmendiak ZERUKO ARGIA ez ezik, bateren batek «Infernuko Sua»ere deitzen ziola ekarri zuen gogora. Aukera ederra zuten haiek lankide zaharrekin garai hartako argi eta ilunak gogora ekartzeko (badaezpada, gonbidatu gehienak joanak zirela, kantuan hasi ziren bi pertsonaia ezagunen izenak gordean mantenduko ditugu).
Eta guk, kazetari gazteok, garai hura ezagutu ez genuenok, ezer ikasi al genuen bilera horretatik? Txillardegik esan zuenez, garai hura bizi izan ez genuenok ezin dugu ulertu orduko egoera. Bi belaunaldi oso desberdinen arteko zubi txiki bat ezartzeko bederen balio izan zuelakoan nago hala ere. Eta lerro labur hauek idatzi eta atondu bitartean, zeruko argiari (ala infernuko suari?) eskerrak eman dizkiot, besteak beste, ordenagailuko disko gogorrean maketaziorako hain programa informatiko erabilterraza ezartzeagatik


Azkenak
Hegazkinez bidaiatzea trenez baino 26 aldiz merkeago izan daiteke Europan

Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.


Belfasteko Kneecap musika taldea jo-puntuan: epaiketak, zentsura, jazarpena...

Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]


Gutxieneko soldata propioaren alde 138.495 sinadura lortu dituzte sindikatuek

ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.


Gazako genozidioan hildakoen %83 zibilak dira, Israelgo armadaren datuen arabera

Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]


Sexu erasoak “kopuruz eta intentsitatez handitu” dira Bilboko Aste Nagusian

Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]


Kartzelan jaioa eta Israelek eraila adin nagusitasunera iritsi aurretik: Youssef Al-Zuqen historia

Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.


Oporrak ere gaixotasun?

Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]


Txikiren eta Otaegiren mural bati eraso egin diote Durangon

Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.


Nazien kontzentrazio esparruetan palestinar zapia ezin dela jantzi ebatzi du Alemaniako epaitegi batek

Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.


AEBek beltzez margotu dute Mexikoko mugaren hesia haren tenperatura igo eta migratzaileak pasatzea saihesteko

Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.


Ibai Iturria Garmendia, mendi gidaria
“Jende asko ez da modu egokian joaten mendira, kezkagarria da”

Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.


2025-08-21 | Gedar
Zumaiako Bedua jatetxeko esplotazioaren testigantza gehiago bildu dituzte

Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.


Israelek Gaza hiria okupatzeari ekin dio, Hamasek azken su-eten proposamena onartuta ere

Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]


Eguneraketa berriak daude