«GURETZAT DISKO BAKOITZA ABENTURA BERRI BAT DA»


2001eko azaroaren 04an
Jojo Bordagarai gabadiarra Jutsin bizi da (Nafarroa Beherea). Ramuntxo Carrere, berriz, lekuindarra da eta Aiherran bizi da (Lapurdi). Ipar Euskal Herriko Kantu Txapelketan ezagutu zuten elkar, 1987an: «Euskal Herriko Kantu Txapelketaren bigarren aroan ezagutu ginen, aro modernoan-edo. Txomin Hegik irabazi zuen lehen ekitaldian eta guk bigarrenean, 1989an. Lehen aroan -60ko hamarkadan- Benito Lertxundi eta Erramun Martikorena kantariak eman ziren ezagutzera, besteak beste», oroitarazi digu bikote honek.

Hiru disko plazaratu dituzte ordutik. Lehenengo biak, Elkar diskoetxeak ekoiztuak, Niko Etxarten Kilikas estudioan grabatu zituzten: «Haize andrea» eta «Maitasunez ba ote». Hirugarrena, aldiz, «Zure kanpoetara» Xabi Peryren eskutik grabatu dute Laguna estudioan eta Agorila diskoetxeak ekoiztua da. «Kantu sinple batzuekin hasi ginen musikan. Lehen diskoan melodiak eta hitzak uztartu baino ez genituen egin. Bigarren diskoan gauza berriak xerkatu genituen, tresna gutti baina Niko Etxarten laguntza paregabea izan genuen. Disko honetan beste zerbait egitera entseatu gara», diote kantari biek.

ZORTZI urte GRABATU GABE.

Jojo polifazetikoa da. Musikaria izateaz gain, Amikuzeko gau eskolako irakaslea eta filmen proiektista lana burutzen du Donepauleko zine-areto nagusian. Ramuntxo, berriz, kontularia da; laborarien kontularitzaz arduratzen da. Zortzi urte pasa dituzte grabatu gabe, musika ez baita beren ogibidea. Disko berri bat grabatzeko ez omen dute jo mugarik eta ez dute beren burua musikalki behartuta kausitu izan egun arte: «Txuku-txuku aritu gara. Gainera, bikote gisa hasi ginen eta orain talde bat gara. Musikari berriekin aritzeak beste maila batera pasarazi gaitu. Kantuak beste molde batez pentsatu eta moldatu behar ditugu orain. Kantuak ezin dira heldu diren bezala egituratzen ahal, orain beste gisa batez lan egin behar dugu elkarrekin aritzeko. Disko berri honetan kolore ezberdinak tartekatu ditugu, giro herrikoia eta modernoa uztartzea izan dugu xede».
«Zure kanpoetara» diskoan talde lana ageri da, musikari bakoitzak bere nortasuna eman dio diskoari; euren kalitatea eta dohainak. Bikotearen arabera, taldekideak berauek baino musikari aise hobeagoak dira, eta hori agerikoa da egindako lanean: «Guretzat disko bakoitza abentura bat da. Musikari kideen ikusmoldearen arabera melodiei zer-nolako apaindura eman behar zitzaien eztabaidatu dugu. Denon artean deliberatu dugu zer sentitzen genuen hitz bakoitzarengatik. Bakoitzak bere ikusmoldea ekarri du eta gero denon espiritua agerrarazteko moldea landu dugu». Philippe de Ezkurra akordeoilaria, Mathieu Haranburu kitarrapala jolea, Xabi Albistur kitarra elektrikoa jotzen duena eta Pitxi Sarthouk osatzen dute Jojo eta Ramuntxo taldea.
Kantu txapelketari esker kantari kopurua emendatuz doa Ipar Euskal Herrian. Alta, Jojo eta Ramuntxoren aburuz, kantuegile eskas daude. «Zure kanpoetara» diskoaren hitzak eta doinuak bienak dira. Alabaina, hamaika kantuetatik lau bereizi beharra daude. XIX. mendeko bi testu alde batetik: Jan Battit Camoussariren «Mariñelaren Kontra-Pasa» eta Donepaleuko Jauregiberriren «Pobrearen kantua». Biak Jojok musikatuak. Gaurkotasun handikoak bi kantuak, jite fatalista dutenak, musikari hauen hitzetan. «Kantan badoa bihotza» dago bestalde. Kantu honen hitzak Itxaro Bordarenak dira. Xiberoko Botza du aipagai. Irratiak berak eginiko eskaeraz sortua da. «Jin Baledi» izeneko kantuaren hitzak berriz, Zuberoako Alexis Etxekopar «Attuli» musikari mitikoari eskatu zizkioten. «Attuli»ri dioten estimuaren lekukotasun gisa asmatu dute kantu kilikagarri honen doinua. Bikoteak dioenez, Philippe de Ezkurra eta Patxi Arotzarenak kantuen konponketan eginiko lana berebizikoa izan da. Kantu baten musika ezezik, gainontzeko kantuen moldaketa guztiak Philippe de Ezkurrak eginak dira. Itoiz talde ohiaren Xabi Peryren grabaketa lana biziki estimatu dute era berean.
«Zure kanpoetara» izenburua ez dagokio kantu baten izenari, «Eskapatze» kantuaren leloaren hitzak dira. Diskoaren azalean agertzen den irudian islatu nahi izan dituzte beren gogoetak. Honela azaldu digute bere funtsa: «Margo baten aitzinean izaniko gogoeta batetik abiatu zen ideia. Berean mundua hilotza agertzen zen eta berari begira pertsona bizidun bat agertzen zen. Hila zen mundu hori bizidun bilakatu da finean. Kantu onirikoa da funtsean» dio Jojok. «‘Zure kanpoetara’ izenak kanpoa edo bakoitzaren mundua ere erran nahi du, hitz joko bat da. Kanporako begirada eta norberaren baitarako soako bat da. Bi munduen arteko begirada bat islatu nahi dugu. Kantu sinbolikoa da», gehitu du Ramuntxok. Alta, diskoaren azalean islatu nahi zuten ideia ez da erabat gauzatu. Mirailan behar lukeen irudia ez baita agertu. Irudiz, ekoizpeneko iratxoak ez dira beren alde aritu izan.

ordizian eta Urruñan.

Jojo eta Ramuntxok disko berri baten garaian 30 kantaldi inguru burutzen dute urtean. Azaro honen 24 eta 25ean Ordizian nahiz Urruñan joko dute; Kepa Junkera eta Ruper Ordorikaren aurretik joko ere, hurrenez hurren. Hegoaldean ez dute nahi beste abesten. Gipuzkoan, Donostia eta Tolosa aldean aritzen dira. Bizkaian, berriz, Getxo eta Berangon. Nafarroan, Baztanen batez ere:«Guk gehienbat lagunen gonbiteei esker abesten dugu Hegoaldean. Agorila etxeak zailtasunak ditu Iparraldeko kantarien lanak Hegoaldean sustatzeko».

Profesionala ez bazara, disko bat grabatzea diru arazoa da Jojo eta Ramuntxoren aburuz:«Garai batean Elkarrek asko saltzen ez genuen folk musikariak ere ekoizten zituen; ekoizpen osoa hartzen zuen bere gain. Gaur egun ez. Alta, zeregin hau ere diskoetxe azkarrena izan beharko luke gure irudiko»


Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude