Gamesa Aeronauticak enpresaren hedapen handia aurreikusten zuen, baina Estatu Batuen aurkako atentatuak errotik moztu ditu asmo guztiak. Atentatu horrek aire sektorean eragin duen kalteak -bidaiak eta bidaiariak murriztea- ondorio nabarmenak izan ditu sektore aeronautikoan edo hegazkinen fabrikatzaileengan. Konpainien hedapen planak bertan behera geratu dira, eta mundu guztiak baliabide kapitalista berbera erabili du kostuak murrizteko eta beren irabaziek beherakada handiegirik ez izateko: langileak kaleratzea. Ezin dugu ahaztu Gamesa Aeronautica bezalako hainbat enpresa oso errentagarriak izan direla I-11 bitartean. Horrela, Grupo Gamesak, (aeronautikako saila horko partaide izaki), 127.000 milioi pezetako (5.080 milioi libera) fakturazioaren bidez, 2000. urtean, 15.216 milioi pezetako (609 milioi libera) irabazi gordinak lortu zituen, hau da, 1999. urtean baino %18 gehiago. Mozkin garbiak, zergak ordaindu ondoren, 11.456 milioi pezetakoak izan ziren 2000. urtean.

2001. urtean, Gamesak aurreko urtean baino %20-30 gehiago fakturatzeko asmoa du. Eta Estatu Batuetako I-11ko atentatuaren ondorioz 500 langile kaleratzeko asmoa iragarri zenetik egun gutxi igaro ondoren, komunikabideren baten bidez publikoki jakinarazi da "konpainiak, oraindik ere, aurten aurreikusten zituen irabaziak lortzeko itxaropenarekin jarraitzen duela, eta aurreikuspen horien arabera mozkin garbiak %37an igotzea espero» zutela (2001eko urriaren 14ko «El Correo Español»). Horrek esan nahi du Gamesak 15.000 milioitik gora pezeta inguruko mozkin garbiekin itxiko duela ekitaldia.


Gamesak I-11ko atentatuaren ondorengo egunean bertan 500 langileren kaleratzea iragarri zuen, eskaeren murrizketa argudiatuz; batez ere Embraer programako eskaeretan. Nagusiki, Arabako Miñanoko langileei eragingo die. Gamesaren lehen krisialdia da, eta, gainera, sektorean ezagutu den handienetakoa eta bat-batekoenetakoa. Aldi berean, ekinean dituen proiektuen garapenari atxikirik ez dauden inbertsioak geraraziko dituela iragarri zuen. Gamesak, aurtengo urtean, 195 hegazkin entregatzea aurreikusten du, urte guztirako aurreikusten zituen 256 hegazkinen ordez. Datorren urtean ematekoak zirenak ere murriztu ditu: aurreikusitako 283 unitateen ordez 166 izango dira.
Sindikatuek (CCOO, ELA, LAB) oso gogor kritikatu dute neurri hori, zeren, beren ustez, enpresak egituraketa planak konpontzeko aitzakia gisa erabili du EEBBetako atentatua, eta, gainera, guztiz neurri gogorrak hartzen baititu sektoreko beste enpresa batzutan hartu direnekin alderatuz gero. Horrela, Gamesan, plantilaren murrizketak aeronautikako sailaren %30 ingururi eragingo dio, eta, munduan zehar, sektoreko gainerako enpresek %20tik beherako murrizketak iragarri dituzte.
Euskal Herriko aeronautikaren sektoreak hiru oinarri nagusi ditu: Sener, ITP eta Gamesa. Horrez gainera, badira beste hamasei enpresa laguntzaile, euskal «cluster» aeronautikoaren kide direnak, eta horiek ere, gehiago edo gutxiago, eraginda gertatuko dira. Oraingoz ez dirudi Sener oso kalteturik gertatuko denik, oso sektore ezberdinetan aritzen delako. Aldiz, ez zaio hori gertatzen egoitza Zamudion duen ITP enpresari, honek batez ere sektore horretan garatzen duelako bere eginkizuna. Aurten bertan ITPk Rolls Roycerekin kontratu garrantzitsu bat sinatu zuen. Akordio horri esker, aurrerantzean Zamudioko euskal enpresa hori izango da prestaziorik handieneko Rollsen hegazkinen motorretarako presio baxuko turbinen diseinatzaile eta fabrikatzaile bakarra.
Akordio hori betetzeko, bere gaur egungo 2.000 langileko kopurua 2005. urterako 3.000 langilera handitu behar zuen ITPk. Bere fakturazioa, epe horretan bertan, bikoiztu egingo zen, eta urtean 100.000 milioi pezetakoa izatera iritsiko zen. Orain, atentatuaren ondoren, enpresa britainiarrak 3.000-4.000 langileren kaleratzea iragarri du. Beraz, ikusi egin beharko da ustekabeko egoera horrek zenbaterainoko eragina izango duen ITPren aurreikuspenetan, eta esan beharra dago bertako zuzendaritzak, oraingoz, ez duela inolako planik aldatu. Taldearen Precicast enpresa berriaren inaugurazioan, krisian egon arren, urte honetarako negozioekin bilduko duten diru kopurua 60.000 milioi pezetakoa izango dela ziurtatu zuen Joaquin Coello zuzendari nagusiak. Halaber, orain duten 1.214 pertsonako plantila bere horretan mantenduko duela gaineratu zuen, bere sozioetako batek, Rolls Roice multinazionalak, 3.000-4.000 langile kaleratuko dituela aurreikusi badu ere.
Euskal «cluster» aeronautikoa honako hauek osatzen dute: Burulan, Euroblocks, Iontech, Lazpius, Messima Bilbao, Metralea, Novalti, EB-RIM, Nuter, Siegel, SK-10, Spasa, Talleres Aratz, Tecnichapa, Tratamientos Termicos TTT. Nabarmendu beharrekoa da euskal sektore aeronautikoak Espainiako Estatuko sektore guztiaren %28 bereganatzen duela. Une honetan ez dugu atentatu horrek enpresa horietako bakoitzean izan duen eraginari buruzko daturik, baina zentzuzkoa litzateke pentsatzea enpresa nagusiak eraginda gertatzen baldin badira, sektoreko gainerako enpresek ere, gehiago edo gutxiago, kalteak jasango dituztela.
Aitzaki bezala onartezina bada ere, egia da enplegu murrizketa planek eta hegazkinak egiteko murrizketak mundu guztian izango duela eragina sektore horretan. Horrela, Boeing-ek 30.000 kaleratze egingo dituela iragarri du 199.000 langileko enpresan (%15); aurten 500 hegazkin entregatuko ditu, aurreikusitako 538 hegazkinen ordez, eta 2002. urtean, berriz, 400 hegazkin, aurreikusten zituen 510en ordez. Airbus-ek, bestalde, oraingoz ez du inolako kaleratzerik iragarri, baina bere ekoizpena murriztu egin du, eta 2003. urtean 350 hegazkin egingo ditu, aurreikusten zituzten 450en ordez. Bombardier-ek bere 56.000 langiletatik 3.800 kaleratzeko asmoa iragarri du (%6,7), eta aurten 370 hegazkin egingo ditu, bere aurreikuspenak 410 egitea bazen ere. Embraer-ek 1.800 langile kaleratzeko asmoa adierazi du, eta urte honetan 160 hegazkin egingo ditu, hasiera batean 185 egiteko aurreikuspena izan arren, eta 2002. urtean 135 egingo ditu eta ez aurreikusitako 205 hegazkin. Azkenik, Honeywell, Rockwell Cololin eta Textron konpainiak, hurrenez hurren, 15.800 (%13), 2.600 eta 2.500 langile kaleratzekotan dabiltza. Azken egunotan, Rolls Royce enpresa britainiarrak ere 3.000tik 4.000ra bitarteko langile kopurua kaleratzeko iragarpena egin du.


Gamesa duela 25 urte sortu zuten bi enpresarik, metalurgiaren sektorerako tailer mekanizatu gisa. Bi enpresari horiek, Juan Luis Arregi eta Joseba Grajales, oraindik akziodunak dira. Garai hartatik hona gorabehera ugari izan ditu negozioak. Hasierako mekanizatu lanen ondoren kontrol numerikoa etorri zen, eta gero zelula robotikoak, diseinuzko ingeniaritza eta abar. Aldaketa nagusia 90eko hamarkadako lehen urteetan iritsi zen; izan ere, garai horretan egin zuen funtsezko jauzia talde bezala, eta hiru adarretan egituratu zen: aeronautika, automozioa eta energia.
Gamesari 1990an iritsi zitzaion bultzada nabarmenena, Corporación IBV akziodunen artean sartu zenean. Bazkide berri hau garai hartan BBV zenak eta Iberdrolak osaturik zegoen, bakoitzak %50eko partaidetza izanik. Hasieran Gamesaren %40ren jabe egin zen, eta handik bi urtera beste %40rena. Aeronautikaren sektorean, hutsetik abiatuta, 1994an sartu zen, eta dagoeneko bere bezeroen artean ditu Brasileko Embraer, Swearinge konpainia, eta helikopteroak egiten dituen Estatu Batuetako Sikors-kye. Aeronautikaren sektoreak Gamesaren negozio guztiaren %33 bereganatzen du. Bestalde, Gamesa Automocion, Mondragon Corporacion Cooperativa, MCC-ren, eskutik sendotzen ari da Hego Amerikan duen presentzia, eta horixe da jatorrizko lanarekin loturarik handiena duen saila; enpresaren fakturazioaren %25 bereganatzen du. Eta denen artean abiadura handiena daramana taldeko hirugarren eta azken oina da, Gamesa Energia. Bere helburua energia berriztagarriak dira, nahiz eta oraingoz energia eolikora mugatzen diren. Taldeko fakturazioaren %50 inguru bereganatzen du azken honek.


Iberiak, Espainiako Estatuko aire konpainiarik garrantzitsuenak, murrizketa handia izango du, eta 2.500 langile kaleratu ditzake. Horrek, noski, bere eragina izango du Hego Euskal Herriko langileengan ere. Azaroaren 1az geroztik, Iberiak %11 murriztu ditu bere hegaldiak, eta gastu orokorrak murrizteko plan bati ekin dio, bi urteren buruan 27.000 milioi pezeta, hau da, %15, aurrezteko xedez.
Bertako arduradunek diotenez, Iberia EEBBetako irailaren 11ko erasoaren ondorioei aurre egiteko ahaleginetan ari da. Data horrezkero Iberian egiten diren hegaldi erreserbak %18 jaitsi dira, eta aseguruen kostu igoera 15.000 eta 20.000 euro bitartekoa izan da. Beti gertatu ohi denez, egoerari aurre egiteko lehen neurria langileak kaleratzearena izan da, nahiz eta, diotenez, kaleratze hori ez den traumatikoa izango erretiro aurreratuak eta pizgarri bidezko bajak eta enplegu erregulaziorako espedienteren bat erabiliko direlako.
Iberiaren hegazkin kopurua ere eraginda gertatuko da planaren ondorioz. Konpainiak atzeratu egin du 19 airbus sartzeko zuen asmoa, eta beste 16 hegazkinek ere utzi egingo diote beren jarduerari; horien artean Air Europako seiak eta Air Atlantako biak, eta horiei dagokiena Iberiaren baliabidez estaliko da.
Iberia enpresaren erradiografiak hauxe erakusten digu. 29.124 langile ditu eta 218 hegazkin; 95 norako ditu, eta beste 45 norako beste konpainia batzuekin batera, 42 herrialdetan banaturik. Eguneroko batez besteko hegaldi kopurua 984koa da, egunean 123.000 jarleku eskainiz batez beste. 2000. urtean 30.000 milioi bidaiari garraiatu zituen. Urte horretan 730.000 milioi pezetako diru sarrerak eta 40.000 milioi pezetako mozkin garbiak izan zituen (zergen ondoren). Aurreko urtean, 1999.ean, 646.326 milioi pezetako fakturazioaren bidez, 31.082 milioi pezetako mozkinak izan zituen. Eta 1998. urtean, berriz, 65.967 milioi pezetako mozkinak eta 665.344 milioiko fakturazioa izan zituen.
Iberiako kapitala honela osaturik dago: Caja Madrid (%10), British Airways (%9), BBVA (%7,3), Logista (%6,7), El Corte Ingles (%3), Ahorro Corporación (%3), American Airlines (%1) eta gainerakoa, %60, Burtsan dago akziodun txikien eskuetan