BEHARREZ EGIN BEHARREKO BEHAR HORI

  • Lanak ematen zizkion Z. ARGIAri lanak: langileen egoera, borroka eta soldata eta haien beharraren kontura aberasten zirenak zituen gogoan astekariak.

2001eko urtarrilaren 28an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Euskal langileriaz kezkaturik ageri zen Z. ARGIA 411. zenbakian. Aurreko aste eta hilabetetan izandako greba eta mobilizazio pilagatik, une latza bizitzen ari zelako edo, beharbada, urtarrilaren azken egunetan sarturik zeudelako jada eta patrikan ezer gutxi gelditzen zitzaiolako gehiengoari. Gauza da lana, "beharra" zuela aldizkariak hizpide nagusi, bai lehenengo orrialdean bai editorialean. Eta nola ez, lana eman eta lanetik bizi behar dutenen arteko tirabira latza.


LANETIK EZ DELA ABERASTEN?

"Lanak, izen gordin bat dauko bizkaieraz: Beharra", ohartarazten zuen hasiera-hasieratik iruzkingileak. Jarraian, ordea, lan egin behar horrek bakoitzari zer eman ohi zion argi eta garbi azaltzeko ahalegina egiten zuen, bere argudioaren abiapuntutzat honako premisa hau hartuz: "Euskalerri guzian (...) lanetik ez dela iñor aberasten esan ohi da". Haatik, berak deplauki ezeztatzen zuen hori "baina ez da egia" biribil batekin. Are gehiago, "lanak aberasten du", baiezkoa ere ematen zuen, "zein ezik" ñabardurarekin hori guztia zehaztuz. Izan ere, irakurleei argitu nahi ziena hauxe zen: "Langillea bera, behargiña bera, ez du ondasunez ornitzen; baina, bai lan orren etekiñaz baliatzen dena. Lanaren jabea da pobre gelditzen dena; baina aren erostuna aberastu diteke eta aberasten ere da. Eta aberastasunak, indarra berekin du. Izena, itzala, aunditasuna... ematen dizkio jabeari. Denak sasi-merituak, jakiña; baina ematen dizkio. Eta oiekin guziekin, erosi ditezke milla gauza eta milla pertsona. Erosi diteke guzia eta jabea gerta diteke goian, guzia bere oinpeko duela. Ta egin dezake nahi duena ta berari tronua jarri dion erria -langillea- erabilli dezake orain ola eta gero ala, berari komeni zaion bezala. Alde komeni zaionean alde, bazterrera uztea komeni zaionean bazterrera utziaz". Ez zela huskeriataz ari, alegia. Zergatik zioen zioena? Dirudienez, batzuek "ondo erantzun du oraingo ontan erriak" esaten ari zirelako, eta haiexei aurpegiratu nahi zielako honakoa: "Erriak, beti erantzuten du ondo. Berari etzaio ondo erantzuten askotan ta askotan" eta "oraingo ontan ere, erriaren erantzuna ez da ona izan denentzat". Nortzuez ari zen? Auskalo. Aberatsez? Baliteke, aurrekoa kontuan hartuta, baina ezin hori ziurtatu, segidan hauxe zioelako, bere iruzkinaren ondorio gisa: "Iñoiz bada-ta, oraingoan erantzun du bada erriak, erri guziak batera eta berez".


TENTUZ, ASKATASUNERANTZ

Editorial kutsuko idazlan horren alboan, Juan Elustondok sinatutako "Langillea ta herria, elkartasunera" artikulua zetorren. Egun haietan, hain zuzen ere, Frantziako Estatuko sindikatu nagusiak -CGTk eta CFDTk- bat egina zuten, bost puntu elkarrekin defendatzeko asmoan bederen: soldata kontua, erretiroari zegokiona, hilabetero ordubete ordaindua izateko sindikatu bezala lantegi bakoitzeko langileei lan arazoen berri emateko laneko garaian, berrogei orduko lanastea lortzea eta lanpostuen gehitzea helburu izanik. Garrantzia handia ematen zion Elustondok bateratze taktiko honi, baina beldur zen horretan ere denak ez ote ziren berarekin bat izango, antza, eta bere neurriak hartzen zituen, alegia "Pundu hauek egokiak diren ala ez, hemen ez dugu aztertuko. Ortarakotz Frantziako egoeraren eta langilleriaren berri guk dakigun baiño gehiago jakin behar da" ohartarazi eta gero heltzen zion adarretatik zezenari: "Hala ere norbaitek esan dezake pundu edo helburu horiek sozialista kutsu gutxi dutela". Hortxe, gakoa! Baina "helburu hauek motxerako izanik, motxerako neurriekin epaitu behar dira, ez luzerako neurriekin" erantzuten zien ustezko aurkariei, horretarako ere bere arrazoiak bazituen-eta: "Hau da guri gertatzen zaiguna, azken helburua bakarrik gogoan izan eta gaurko egoeratik azken helburuetara iristeko egin behar diran pausoak ez aztertu. Sozialismoa gauetik goizera ekarriko dugula uste degu. Gaur egunean, nere iduriko behintzat, gure artean dugun arazo latz bat motxerako eta erdi-maillarako helburuak eta helburu horiei dagozkien ekintzak proposatzea da. Hau oso zailla da. Baiña behar beharrezkoa". Urrun joan nahi duenak pausoz pauso neurtu behar duela bidea, hara!

EUSKAL LANGILLERIA
Editoriala, 1971-I-17
Zenbaitek diruak edo kapitalak menderatutako langilleri bat besterik ez du ikusten. Onelakoentzat, langilleriaren arazo bakarra, nagusiaren aurka jeiki eta berari burrukan egitea da. Burruka ori, ordea, langille guziak elkarturik egin behar dute. (...) Eta ortarako alde batera utzi behar dituzte elkarrengandik sakabanatzen dituzten izkuntza, izakera, abertzaletasuna eta gañentzekoak... Estadu bateko langille guziak elkartu behar dute Estadu kapitalista menderatzeko... Munduko langilleak elkartu behar dute munduko kapitalismoa txautzeko. Gizona, ordea, ez du diruak bakarrik menderatzen. Gizon bakoitzaren pentsaera, ohiturak, kultura, kondaira, edertia, abestiak eta izkuntza zapaltzen diranean gizona dugu desegiten. Gizonari bere burua lantzen galerazten zaio... Nor izaten etzaio uzten... Langille-miña eta erri-miña erne behar zaizkio langilleari langille eta erritar bezela zapaldurik dagoen tokietan. Bestela osa-gabeko gizaki zazpiki eta erkitua izanen dugu. Langileeriaren eskubideak babestu dituan abertzaletasuna izan zan antziñan Euskalerrian. Diru-bide aundietan sartutako dirudunak galduarazi zituzten Euskalerriko mugak eta Euskalerriaren nortasun eta jabetasuna. Au da gure kondaira. Eta ez diteke alda, pentsa-molde jakin bat salbatzearren (...).

KANTA HERRIKOIA PROBLEMA BEZALA
Xabier Lete, 1971-I-17
Kanta orain arte, beste adierazpen batzuek bezala, kontzientzia sortzearen tresna izan bada, ez dut uste hemendik aurrera tresna horrekin xede hori lor litekeanik. Eta gainera, kontzientzia soila hartzearen garaia pasa dela uste dut. Honezkero hartu ez duenak, ez du sekula hartuko. Orain kontzientzia hori sakonduz joan behar da, gure ideia eta nahimen abstrakto horiek zentzu eta mami konkretuekin bete eta hornitu behar ditugu. Gainera, kantari guziak eta poeta guziak eta eskritore guziak ez dira berdinak; euskaldun bezala eta signifikazio batzuekin onartuak izateko kondizio bereziak eskatu behar dizkiegula, konforme. Beste edozeini bezala. Baina hortik aurrera ere guziek kezka berdinak eta problematika berdina erabili behar dituztela pentsatzea bidegabekeria bat da. Kantuen gaiak ugariak eta aberatsak izan behar dutela uste dut, bai mami eta bai formaren aldetik. Hori da kultura mota aberats bat osatzeko era bakarra. Azkenean, "gora hau" edo "behera bestea" orroaka beti jardutea, alferrikakoa eta aspergarria izatez gainera, beste ezer esatekorik ez dutenen soluzio erraza bihur liteke. Uste dut, hala ere, kanta konprometituak behar direla; ez pentsa, aurreko guzia gatik, horien aurka noanik. (...)
Baina bide hori lantzea da hain zuzen zailena; gizarte baten kezka eta problemak sakontzea eta era poetikoan adieraztea ez pentsa erraza denik. Topikoak esatea bai, erraza da (...)


Azkenak
71 urteko espetxe zigorra ezarri diote Hondarribiko surf irakasle bati, 11 adin txikikori sexu abusuak egitea egotzita

2011tik 2021era bitarte egin zituen erasoak, klaseak eman bitartean. Gipuzkoako Lurralde Auzitegiak sexu abusuen delitu bakoitzeko lau urte eta hilabete bat eta hamabi urte bitarteko kartzela zigorra ezarri dio. Horrez gain, 40 urteko gizonak adin txikiko bakoitzari 3.000 eta... [+]


Frankismoko dokumentu klasifikatuak argitaratuko dituen legea onartu du Espainiako Gobernuak

Bide parlamentarioa egin beharko du orain. Lege testu honen arabera, 30 urteko epea ezarriko dute sekretuak desklasifikatzeko, eta 45 urtekoa "goi mailako" sekretuendako. Bakoitza hamabost urtez luza daiteke.


Espainiako Auzitegi Gorenak Loiolako kuartelari babes berezia ematen zion epaia bertan behera utzi du

2022an EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ebatzi zuen kuartela Hirigintza Ondare Eraikia Babesteko Plan Berezian sartzea, Voxek jarritako helegite bat onartuta. Gorenak baliogabetu egin du epai hori, eta bidea ireki dio Donostiako Udalari eremu horretan 1.500-1.700 etxebizitza... [+]


Galizieraz egiteagatik eraso egin diote espainiar batzuek turismo-gida bati Galizian

Inguratu, iraindu eta besotik heldu eta bultzatu ere egin zutela salatu du Galiziako gida gazteak. Valladolidekoak dira sei pertsona galegofoboak.


Legazpiko Udala eta Sidenor kalte ordainak ordaintzera zigortu dituzte langile bat amiantoaren eraginpean jartzeagatik

Langileak amiantoak eragiten duen minbizi mota bat dauka eta 376.305 euroko kalte ordaina eman beharko diote, EAEko Auzitegi Gorenak zigorra berretsi baitu. 


Zabaltzen ari den morofobiaren azken adibidea, Gasteizen

Gasteizko hainbat auzotan ezarri dituzten “Moros fuera de España” kartel eta pegatinak ikertzen ari da Ertzaintza. Irun, Hernani, Barakaldo… Ez dira kasu isolatuak, eta “etorkinen kontura jarraitzaileak irabazi nahi dituen ideologia” ikusten du... [+]


Donostiako auzitegi batek ebatzi du zaharren egoitzako langile denek ez dutela euskarazko B2 maila eduki beharrik

Euskarazko B2 maila dutela ez ziurtatzeagatik Eibarko Egogain zaharren egoitzako lan eskaintza publikotik kanpo utzi zituzten bi langileen alde ebatzi du Donostiako Lehen Auzialdiko 3. Epaitegiak, CCOOk jakinarazi duenez. 2024ko urrian, Gonzalo Pérez Sanz epaileak... [+]


Jesus Maria Gomez Ezkerro preso iruindarra aske geratu da zigor osoa beteta

Jesus Maria Gomez Ezkerro 'Txutxo', 2001eko urtarrilean atxilotu zuten, 2021ean hirugarren gradua ezarri zioten, eta 2023ko otsailean baldintzapeko askatasuna eman zioten. 24 urte geroago aske geratu da. 


2025-07-22 | Estitxu Eizagirre
Frutazaintza ekologikoa ezagutzeko txangoa deitu du Biolurrek

Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkarteak frutazaintza sustatu nahi du eta horretarako egun-pasa ederra antolatu du uztailaren 29rako; hiru proiektu ezagutuko dituzte bertatik bertara: Erroak mintegia Ahatsan (Nafarroa Beherea), Kibbi Sat Donezteben (Nafarroa) eta... [+]


2025-07-22 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Japoniar nazionalismoa hasi da berragertzen mozorrorik gabe

Japoniako goi-ganberaren erdia berritzeko uztailaren 20an egindako hauteskundeek berretsi eta ondu egin dituzte aurreikuspenak: Alderdi Liberal Demokratikoak eta haren ia betiereko aliatua den Komeito konfesional eskuindarrak galdu egin dute Aholkularien Batzar horretan zuten... [+]


2025-07-22 | Mara Altuna Díaz
Haien hizkuntzak hiltzen uzteko prest ez dauden zortzi gazte grinatsu

Uztailaren 14tik 18ra munduko hizkuntza gutxituen hiriburua izan da Gasteiz. HIGA, hizkuntza gutxituetako gazte hiztunen topaketetan, lau kontinenteko dozenaka gazte elkartu ziren esperientziak eta estrategiak trukatzeko. Hizkuntza “txikiak” babestea dute helburu... [+]


2025-07-22 | ARGIA
Kanakyko independentistek eta Frantziak adostutako akordioa eztabaidatuko dute oinarriek egunotan

Uztailaren 12an akordioa sinatu zuten Kanakyko indar independentistek eta Frantziako Gobernuak Parisen. Negoziatzaile independentistek “akordio historikotzat” jo zuten. Alabaina, independentisten arteko hainbat taldek akordioari buruzko erreparoak agertu dituzte, eta... [+]


2025-07-22 | UEU
Elisa Peredo Quiroz (Maitelan)
“Emakume eta migrante izateagatik ez gaituztela kontuan hartzen hautematen dugu”

Kooperatibismo bat komunitateari begira: lurraldeetako beharrei erantzuteko ereduak zabaltzen jardunaldia izan zen ekainaren 19an eta 20an Usurbilen, Jakinek, Usurbilgo Udalak eta UEUk elkarlanean antolatuta. Praktika kooperatibo eraldatzaileen adibide gisa, besteak beste, [+]


2025-07-22 | Bertsozale.eus
Bertsolaritzaren dokumentazio bilketa sendotzeko aurrerapausoetan

 Xenpelar Dokumentazio Zentroak dokumentazio bilketan sakontzeko aurrerapausoak eman ditu: Bertsozale Elkarteko egitasmoen bilketa prozesuak berrikusi dira eta tokian tokiko eragileekin harremanetan jarrita, eremu horretako jarduna aztertu eta hobekuntzak bideratu... [+]


“Herriak erabaki du Hatortxu Rock 30 aldiz egitea”

26 urtez euskal preso eta iheslariak etxeratzeko aldarria oholtza gainera eraman ondoren, Hatortxu Rock jaialdiak bere azken edizioa egingo du ostegunetik igandera bitartean, Lakuntzan (Nafarroa). Jaialdian bildutako dirua preso sein senideentzat dispertsioak zekarren zama... [+]


Eguneraketa berriak daude