BEHARREZ EGIN BEHARREKO BEHAR HORI

  • Lanak ematen zizkion Z. ARGIAri lanak: langileen egoera, borroka eta soldata eta haien beharraren kontura aberasten zirenak zituen gogoan astekariak.

2001eko urtarrilaren 28an
Euskal langileriaz kezkaturik ageri zen Z. ARGIA 411. zenbakian. Aurreko aste eta hilabetetan izandako greba eta mobilizazio pilagatik, une latza bizitzen ari zelako edo, beharbada, urtarrilaren azken egunetan sarturik zeudelako jada eta patrikan ezer gutxi gelditzen zitzaiolako gehiengoari. Gauza da lana, "beharra" zuela aldizkariak hizpide nagusi, bai lehenengo orrialdean bai editorialean. Eta nola ez, lana eman eta lanetik bizi behar dutenen arteko tirabira latza.


LANETIK EZ DELA ABERASTEN?

"Lanak, izen gordin bat dauko bizkaieraz: Beharra", ohartarazten zuen hasiera-hasieratik iruzkingileak. Jarraian, ordea, lan egin behar horrek bakoitzari zer eman ohi zion argi eta garbi azaltzeko ahalegina egiten zuen, bere argudioaren abiapuntutzat honako premisa hau hartuz: "Euskalerri guzian (...) lanetik ez dela iñor aberasten esan ohi da". Haatik, berak deplauki ezeztatzen zuen hori "baina ez da egia" biribil batekin. Are gehiago, "lanak aberasten du", baiezkoa ere ematen zuen, "zein ezik" ñabardurarekin hori guztia zehaztuz. Izan ere, irakurleei argitu nahi ziena hauxe zen: "Langillea bera, behargiña bera, ez du ondasunez ornitzen; baina, bai lan orren etekiñaz baliatzen dena. Lanaren jabea da pobre gelditzen dena; baina aren erostuna aberastu diteke eta aberasten ere da. Eta aberastasunak, indarra berekin du. Izena, itzala, aunditasuna... ematen dizkio jabeari. Denak sasi-merituak, jakiña; baina ematen dizkio. Eta oiekin guziekin, erosi ditezke milla gauza eta milla pertsona. Erosi diteke guzia eta jabea gerta diteke goian, guzia bere oinpeko duela. Ta egin dezake nahi duena ta berari tronua jarri dion erria -langillea- erabilli dezake orain ola eta gero ala, berari komeni zaion bezala. Alde komeni zaionean alde, bazterrera uztea komeni zaionean bazterrera utziaz". Ez zela huskeriataz ari, alegia. Zergatik zioen zioena? Dirudienez, batzuek "ondo erantzun du oraingo ontan erriak" esaten ari zirelako, eta haiexei aurpegiratu nahi zielako honakoa: "Erriak, beti erantzuten du ondo. Berari etzaio ondo erantzuten askotan ta askotan" eta "oraingo ontan ere, erriaren erantzuna ez da ona izan denentzat". Nortzuez ari zen? Auskalo. Aberatsez? Baliteke, aurrekoa kontuan hartuta, baina ezin hori ziurtatu, segidan hauxe zioelako, bere iruzkinaren ondorio gisa: "Iñoiz bada-ta, oraingoan erantzun du bada erriak, erri guziak batera eta berez".


TENTUZ, ASKATASUNERANTZ

Editorial kutsuko idazlan horren alboan, Juan Elustondok sinatutako "Langillea ta herria, elkartasunera" artikulua zetorren. Egun haietan, hain zuzen ere, Frantziako Estatuko sindikatu nagusiak -CGTk eta CFDTk- bat egina zuten, bost puntu elkarrekin defendatzeko asmoan bederen: soldata kontua, erretiroari zegokiona, hilabetero ordubete ordaindua izateko sindikatu bezala lantegi bakoitzeko langileei lan arazoen berri emateko laneko garaian, berrogei orduko lanastea lortzea eta lanpostuen gehitzea helburu izanik. Garrantzia handia ematen zion Elustondok bateratze taktiko honi, baina beldur zen horretan ere denak ez ote ziren berarekin bat izango, antza, eta bere neurriak hartzen zituen, alegia "Pundu hauek egokiak diren ala ez, hemen ez dugu aztertuko. Ortarakotz Frantziako egoeraren eta langilleriaren berri guk dakigun baiño gehiago jakin behar da" ohartarazi eta gero heltzen zion adarretatik zezenari: "Hala ere norbaitek esan dezake pundu edo helburu horiek sozialista kutsu gutxi dutela". Hortxe, gakoa! Baina "helburu hauek motxerako izanik, motxerako neurriekin epaitu behar dira, ez luzerako neurriekin" erantzuten zien ustezko aurkariei, horretarako ere bere arrazoiak bazituen-eta: "Hau da guri gertatzen zaiguna, azken helburua bakarrik gogoan izan eta gaurko egoeratik azken helburuetara iristeko egin behar diran pausoak ez aztertu. Sozialismoa gauetik goizera ekarriko dugula uste degu. Gaur egunean, nere iduriko behintzat, gure artean dugun arazo latz bat motxerako eta erdi-maillarako helburuak eta helburu horiei dagozkien ekintzak proposatzea da. Hau oso zailla da. Baiña behar beharrezkoa". Urrun joan nahi duenak pausoz pauso neurtu behar duela bidea, hara!

EUSKAL LANGILLERIA
Editoriala, 1971-I-17
Zenbaitek diruak edo kapitalak menderatutako langilleri bat besterik ez du ikusten. Onelakoentzat, langilleriaren arazo bakarra, nagusiaren aurka jeiki eta berari burrukan egitea da. Burruka ori, ordea, langille guziak elkarturik egin behar dute. (...) Eta ortarako alde batera utzi behar dituzte elkarrengandik sakabanatzen dituzten izkuntza, izakera, abertzaletasuna eta gañentzekoak... Estadu bateko langille guziak elkartu behar dute Estadu kapitalista menderatzeko... Munduko langilleak elkartu behar dute munduko kapitalismoa txautzeko. Gizona, ordea, ez du diruak bakarrik menderatzen. Gizon bakoitzaren pentsaera, ohiturak, kultura, kondaira, edertia, abestiak eta izkuntza zapaltzen diranean gizona dugu desegiten. Gizonari bere burua lantzen galerazten zaio... Nor izaten etzaio uzten... Langille-miña eta erri-miña erne behar zaizkio langilleari langille eta erritar bezela zapaldurik dagoen tokietan. Bestela osa-gabeko gizaki zazpiki eta erkitua izanen dugu. Langileeriaren eskubideak babestu dituan abertzaletasuna izan zan antziñan Euskalerrian. Diru-bide aundietan sartutako dirudunak galduarazi zituzten Euskalerriko mugak eta Euskalerriaren nortasun eta jabetasuna. Au da gure kondaira. Eta ez diteke alda, pentsa-molde jakin bat salbatzearren (...).

KANTA HERRIKOIA PROBLEMA BEZALA
Xabier Lete, 1971-I-17
Kanta orain arte, beste adierazpen batzuek bezala, kontzientzia sortzearen tresna izan bada, ez dut uste hemendik aurrera tresna horrekin xede hori lor litekeanik. Eta gainera, kontzientzia soila hartzearen garaia pasa dela uste dut. Honezkero hartu ez duenak, ez du sekula hartuko. Orain kontzientzia hori sakonduz joan behar da, gure ideia eta nahimen abstrakto horiek zentzu eta mami konkretuekin bete eta hornitu behar ditugu. Gainera, kantari guziak eta poeta guziak eta eskritore guziak ez dira berdinak; euskaldun bezala eta signifikazio batzuekin onartuak izateko kondizio bereziak eskatu behar dizkiegula, konforme. Beste edozeini bezala. Baina hortik aurrera ere guziek kezka berdinak eta problematika berdina erabili behar dituztela pentsatzea bidegabekeria bat da. Kantuen gaiak ugariak eta aberatsak izan behar dutela uste dut, bai mami eta bai formaren aldetik. Hori da kultura mota aberats bat osatzeko era bakarra. Azkenean, "gora hau" edo "behera bestea" orroaka beti jardutea, alferrikakoa eta aspergarria izatez gainera, beste ezer esatekorik ez dutenen soluzio erraza bihur liteke. Uste dut, hala ere, kanta konprometituak behar direla; ez pentsa, aurreko guzia gatik, horien aurka noanik. (...)
Baina bide hori lantzea da hain zuzen zailena; gizarte baten kezka eta problemak sakontzea eta era poetikoan adieraztea ez pentsa erraza denik. Topikoak esatea bai, erraza da (...)


Azkenak
EAEko euskaltegietan A2 mailan matrikulatzea oraingoaren laurdena kostako da

Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei. 


Guardia Zibilak “hemendik fan egiteko” eskatuko dute ekainaren 14an Oñatin

Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
 


Gure haurrak ere badira ekimenak mobilizazioa egingo du ekainaren 12an, Gasteizen

Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.


Bake Bideak eta Bakegileak bide amaierara iritsi dira

Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.


2025-06-06 | Gedar
EAEko kartzelariak greba egitera deitu ditu ELAk

Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.


Idoia Asurmendi
Bihotzetik berriz pasatzea

IDOIA ASURMENDI
Non: Bilboko Kafe Antzokian.
Noiz: maiatzaren 29an.

----------------------------------------------------
 
Termometroak 30 gradutik gora markatzen ditu, uda giroa nagusi da eta Bilboko kaleak herritar aztoratuz beteta daude. Horrelako egun... [+]

Torturaren 21 biktima berri aitortu ditu Nafarroako Gobernuak

21 pertsona “giza eskubideen urraketen biktima” gisa aitortu dituzte ofizialki. Espainiako Estatuko funtzionarioek eta eskuin muturreko taldeek torturatutako pertsonak dira eta biolentzia horren lagin txikia baino ez direla dio Egiaren Garaia Da ekimenak.


111 Akademiak banatuko duen azken saria jaso du Miren Amurizak

Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.


Non daude kaparrak?

Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]


“Zaurgarritasun Indizea”, Jaurlaritzak nahi duena egiteko koartada

Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?

Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]


Ostiralean hasi eta urte bukaera arte iraungo du Arestiren ekarria ezagutarazteko Bilboko egitarau oparoak

Euskaltzaindiak, EHUko Gabriel Aresti Katedrak, Gabriel Aresti kultura elkarteak eta Bilboko Koral Elkarteak elkarlanean antolatu dute egitaraua. Ostiral honetan, adibidez,  Bilboko Udalaren Txistularien Bandak Aitaren Etxea emanaldia joko du Euskaltzaindiaren... [+]


GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak

Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.


Energia berriztagarrien arloko kooperatiben europar federazioko Kontseilu Errektoreko kide bihurtu da Goiener

Rescoop.eu federazioko Kontseilu Errektorean sartu da Goiener kooperatiba, eta  "lorpen handitzat" jo du ardura berri hori. Iragan maiatzaren 22an Krakovian (Polonian) egindako Energia Komunitarioaren Foruman parte hartu ahal izan dute, eta une inportantea izan... [+]


Eguneraketa berriak daude