LURRIK GABEKO LOREAK ETA BARAZKIAK

  • Kultibo hidroponikoaren bidez hazitako tomateek edo loreek ez dute sustraietan lurrik ezagutzen; hondar edo perlita artean bizi dira. Aurrez prestatutako soluzio likidoa dute elikagai. Teknika honek abantaila asko ditu, baina naturala ez denaren protesta ere entzun da.

2000ko urriaren 29an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Euskal Herrian duela 6-8 urte inguru hasi ziren kultibo hidroponikoaren teknika aplikatzen. Europan urte askotako esperientzia dute. Produktu naturalen mugak gainditzearen beldurra dela-eta, eztabaida piztu du eta piztuko du gai honek. Merkatuari dagokionez, oso erantzun positiboa eman du teknika honek, monokultiboa modu intentsiboan bideratzea ahalbidetu baitu.
Hidroponia hitzak, literalki "uraren lana" adierazi nahi du eta lurzorurik gabeko landare kultiboen ekoizpen teknika da. Lurzorurik ezean, landareek, euskarri gisa bestelako substratu batzuk behar izaten dituzte: hondarra, turba, perlita, bermikulita... Baina substratu gabe ere erabil daiteke teknika hau. Horrelakoetan landarea soluzio hutsean murgilduta bizitzen da. Behar dituen substantzia elikagarriak uretan disolbaturik gehitzen zaizkio landareari. Hodi sistema arduratzen da elikagai bereziaren banaketaz. Landareak behar dituen mantenugaiak zurgatuko ditu soluzio horretatik; (soluzio hau behin eta berriro berzirkulatzen da kasu askotan). Berzirkulazioaren metodoa erabiltzea garrantzitsua da, soberakinak ibaietara isuriz gero kalte ekologiko handiak ekarriko bailituzke. Kultibo hidroponikoen teknika punta-puntako berrikuntza dela badirudi ere, aztekek jada aplikatzen zituzten teknika hauek euren lorategi flotatzaileetan eta baita egipziarrek ere.
Ekoizpen sistema hau hamaika landaretan aplikagarria da: barazkietan (tomate, piper, azelga...), landare apaingarrietan (krabelin, gladiolo, urrelili...), sendabelarretan... Ohikoena kultibo mota hauek negutegiei loturik egotea da, hainbat helbururekin: uzta garaitik kanpo ekoizpenak lortzeko, ekoiztutako produktuen kalitate komertziala hobetzeko eta metro koadroko errendimendua igotzeko. Teknikaren errendimenduari dagokionez, azpiko grafikoan begiratuz gero, barazki mota batzuk adibidetzat hartuta errendimendua nola aldatzen den ikus daiteke. Datuok sistema tradizionalaren eta hidroponiaren arteko diferentziak ikusteko gutxi gorabeherakoak dira.
Negutegietako baldintzetan, kultibo mota bakoitzarentzat klima egoki bat gara daiteke eta uztaz kanpo produktuen prezio komertzial hobeak lor daitezke. Kultibo hidroponikoetan landareen behar elikagarriak zeintzuk diren ezagutzea beharrezkoa da. Landare-plantazio handietan "diagnosi sistema" bat egiten da landareen behar izan elikagarriak antzemateko. Elikadura desorekatuak landareen hazkuntza mugatuko du. Hau guztia, nekazariak berak kontrolatu beharko du eta noizean behin soluzio horretako osagaien mailak neurtu beharko ditu, landarearen hazkuntza fasearen arabera mantenugaien zurgapen maila ezberdina izango baita.
Nekazariek hidroponiaren teknika hau beste metodo batzuekin konbinatzen dute, landare kultiboen inguruko faktore gehienak kontrolatu nahian. Adibidez parasitoei aurre egiteko, Euskal Herrian "borroka integrala" deritzotena aplikatzen dute, hau da, produktu kimikoez gain, borroka biologiko bat aplikatzen dute, alegia, landare parasitoarekin akabatuko duen beste intsekturen bat erabiltzen dute.


AURREINBERTSIO HANDIA.

Ezkerreko koadroan hidroponia teknikari buruzko abantailak zerrendatu ditugu, baina ezin utziko ditugu albo batean desabantailak. Gutxi izan arren oso garrantzitsuak dira. Esate baterako, teknika hauek komertzialki praktikan jartzeak aurreinbertsio handia eskatzen du.
Gainera, landarearen fisiologi eta kimika ezorganikoaren oinarrizko ezagutza izatea garrantzitsua da. Horregatik nekazariak bereziki horretarako hainbat gauza ikasi behar izaten du. Hidroponiaren teknika bere osotasunean ezagutzea garrantzitsua da. Euskal Herrian geroz eta nekazari gehiago da metodo hauetara jotzen duena. Hasierako gastu itzelei aurre egiteko diru laguntzak jasotzeko aukerak dituzte dagokien diputazioen eskutik. Elkarte sektorialekin (GILBE, Gipuzkoako Lore eta Baratzagintzaren Elkartea eta Bizkaian BIOEL, Bizkaiko Ortugileen Elkartea) batu eta beroien aholkua jasotzeko aukera badute.

ZERGATIK HAUTATU TEKNIKA HIDROPONIKOA
Hidroponiaren aldekoek hamaika abantaila aurkitzen dute teknika honetan. Segidan abantaila horietako batzuk zerrendatu ditugu.
- Landarearentzako beharrezko elementu mineral elikagarria kantitate egokienean gehitzen zaio, gainera disolbaturik, asimilatzeko egoera errazenean, honek guztiak hazkuntza baldintza hobetzen du.
- Erabiltzen diren substratu porotsuek aireztapen handiagoa eskaintzen dute. Honek prozesu metabolikoak azkartzea eragiten du.
- Landareak osasun egoera hobea erakusten du. Izan ere, lurraren bidez transmiti daitezkeen patologiak saihesten dira, higiene maila altuagoa delako.
- Kultibo hidroponikoekin lurrak ez du errotazio beharrik. Hau ezaugarri garrantzitsua da, ohiko kultiboetan monokultibo intentsiboak, (alegia, landare espezie bakar baten kultibo intentsiboak) lurra "nekatzen" baitu; nahiz abono indartsuak erabili.
- Eskulana aurrezten da, ez baita lurraren aurre prestaketa beharrik, ez dago lurra goldeaz irauli beharrik eta abar.
- Ur kontsumoa askoz baxuagoa da, hobeto aprobetxatzen da. Zenbait kasutan aurrezpen hau garrantzitsua izan daiteke.
- Ekoiztutako produktuak merkatu kalitate hobea azaldu ohi dute, tamainu uniformetasuna, itxura hobea... Batez ere tomatearen kasua azpimarra dezakegu, oso erantzun positiboa ematen baitu kultibo hidroponikoetan.
- Landarea bera nabarmenki azkarrago heltzen da kultibo tradizionalarekin konparatuz. Tomatearen kasuan adibidez, negutegien barruan, 7-12 egun lehenago heltzen da.

"ORAINDIK EZ DITUGU ONDORIOAK IKUSI"
Kultibo hidroponikoak monokultibo intentsiboa ahalbidetzen du, ez al du abantailarik ematen honek merkatuan?
Estrategia komertziala hartu behar da kontuan, eskala handikoa baldin bada interesgarria da. Orduan produktuetan espezializatzea komeni da (letxua, piperra, azelga...). Zenbait kasutan, eredu komertzial dibertsifikatuagoa interesatzen da. Baina kultibo hidroponikoa bietan aplikagarria litzateke.

Zergatik bihurtu da polemikoa kultibo hidroponikoen gaia?
Europan kontsumitzaileak nolabaiteko gaitzespena adierazi du, antinaturaltasunaren zentzua hartzen baitu. Gainera azken urteetan sortutako elikagaien inguruko iskanbilek (behi zoroen gaiak eta abar) kontsumitzailearengan konfidantza falta sortu du. Hala ere, jende asko dago oraindik produktu hidroponikoak existitzen direla ere ez dakienik.

Baratzagintzaren egoera eskasari aurre egiteko kultibo hidroponikoa ez al da irtenbide garrantzitsua?
Ortugile askorentzako soluzio bidea izan bada ere, ez da bakarra, azken urteetan nekazaritza ekologikoak indarra hartu du. Gainera kontsumitzailearen aldetik onarpen handia izan du. Ortugileek monokultiboak sortzen dituen arazoei aurre egiteko, dibertsifikazioaren aldeko produkzio ereduak ere bultzatu dituzte. Ezin gara bide bakarrera mugatu, gainera teknika hauek epe luzera baloratu behar dira, oraindik ez ditugu ondorioak ikusi.

Nekazaritza ekologikoak hidroponiarekin lehia al dezake?
Estrategia produktibo ezberdinak dira, ezin ditugu bata bestearen aurrean ezarri, aldamenean doaz, bakoitzak eskaintza ezberdina egiten du. Nekazaritza ekologikoak kalitatearen aldeko apustua egiten du, hidroponiak aldiz produkzio handia eta errentagarritasuna lortu nahi du. Kontsumitzaileak berak erabaki dezala.


Azkenak
2025-07-24 | Gedar
Aurka kolektiboa
“Auzi politikoa da: zertarako egiten dugu musika?”

Musika-eszena antikomertzialean alea jartzeko asmoz sortu dute Aurka kolektiboa. Martin eta Katalin kideekin hitz egin dugu arlo horretako kolektiboen loraldiaz, musika politizatuaz eta musikaren potentzialitateez, industria musikalaz, makrojaialdiez eta beste.


Euskarafobia ari du beste behin Lizarrako Udalean

Lizarrako Udalak udarako antolatu dituen bost musika ikuskizunetan eta beste horrenbeste film emanaldietan bat bera ere ez da euskaraz izanen; datorren astean hasiko diren festen egitarauan haurrentzako ekitaldi bat dago euskaraz programatua, justu, erraldoi eta buruhandien... [+]


2025-07-24 | El Salto
Israelek Marwan Al-Hams doktorea bahitu du, Gazako kanpaina-ospitaleetako arduraduna

Abu Youssef Al-Najjar Ospitaleko zuzendari Marwan Al-Hams kanpainako ospitaleen arduraduna da eta Gazako Osasun Ministerioko bozeramailea. Uztailaren 21eko arratsaldean atxilotu dute Israelgo Indar Armatuek.


Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu dira entzuketa prozesuan

Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko Foru Aldundiak bultzatuta eta Agirre Lehendakaria Center erakundearen eta New Yorkeko Columbiako Unibertsitatearen gidaritzapean egindako entzuketa prozesuaren emaitzak aurkeztu dituzte uztailaren 23 honetan. Museoa eraikitzearekin sustatuko... [+]


Prep botika farmazietan eskuragarri jartzeko asmoa iragarri du Espainiako Osasun Ministerioak

GIBarekiko esposizio aurreko profilaxia da Prep botika. Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariaren arabera, farmazietan eskuratzeak itxaron-zerrendak gutxitu ditzake. Alabaina, arriskuez ere ohartarazi du.


2025-07-24 | Estitxu Eizagirre
Beste itzalaldi bat saihesteko eta negozio elektrikoa berpizteko dekretuari ezezkoa eman dio Espainiako Kongresuak

7/2025 Errege Lege-Dekretua ekainaren 24an onartu zuen Espainiako Ministroen Kontseiluak baina atzera bota du Diputatuen Kongresuak, uztailaren 22an.


2025-07-23 | Onintza Enbeita
Aloña Erauskin. Biziraulea
“Sortzetiko gaixotasunak ditugunok ez daukagu erabakitzeko aukerarik gauza askotan”

Bihotzak eztanda egin arte biziko da Aloña Erauskin (Berrobi, 1999), beste guztiok bezala. Besteon aldean, ordea, presente dauka aukera hori.


2025-07-23 | Iñaki Lasa Nuin
Gizakia kosmosa da

Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.

Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]


Desobedientzia praktikatzen

Hankak lurrean dituzte gure solaskideek. Euskalgintzaren eta herri mugimenduen joko-zelaian dabiltza etengabe eta eskarmentu horretatik hitz egiten dute euskarari eusteaz, hizkuntza zapalkuntza ez normalizatzeaz eta erdaldunengandik espero beharko genukeenaz. Gorka Torrek ez du... [+]


2025-07-23 | Josu Jimenez Maia
Marokoren estrategia zahar-berritua

"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.

Kezka, ezinegona eta... [+]


Txorimaloei mokoka

Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.

Miope bezain itsu,... [+]


2025-07-23 | Patxi Saez Beloki
Euskara gara

Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.

Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]


Jaurlaritzako Osasun Sailak lantaldea berregituratu du, “arreta modernizatzeko eta kalitatezko zerbitzu publikoa ziurtatzeko”

Kargua hartu eta urtebetera, Alberto Martínez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak lantaldean aldaketa batzuk egin dituela iragarri du, "etorkizuneko osasun sistema publikoaren eraldaketari" ekiteko: besteak beste, Gontzal Tamayo Medel sailburuorde berria... [+]


Euskal gastronomia tradizionalaren Ja(ki)tea sariak banatu dituzte, “balioez beteta” eta erakundeak interpelatuta

Zazpigarren urtez, Adunako (Gipuzkoa) Zabala sagardotegian egin dute Ja(ki)tea sarien banaketa, euskal gastronomia tradizionala oinarri duten jatetxeen artekoa. Besteren artean, Getariako Kosta Aroak irabazi du bertako ekoizle onenaren saria, Tafallako Tubalek plater... [+]


Europako Batasuneko herrialde gehienek bat egiten dute migratzaileak deportatzeko neurriak gogortzearekin

Migratzaileak deportatzeko neurriez mintzatzeko, EB Europako Batasuna osatzen duten 27 estatuetako Barne eta Migrazio ministroak bildu dira asteartean, Kopenhagen. Ondorioztatu dute EBko herrialde gehienek babesten dutela etorkinak deportatzeko neurriak gogortzea... [+]


Eguneraketa berriak daude