LURRIK GABEKO LOREAK ETA BARAZKIAK

  • Kultibo hidroponikoaren bidez hazitako tomateek edo loreek ez dute sustraietan lurrik ezagutzen; hondar edo perlita artean bizi dira. Aurrez prestatutako soluzio likidoa dute elikagai. Teknika honek abantaila asko ditu, baina naturala ez denaren protesta ere entzun da.

2000ko urriaren 29an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Euskal Herrian duela 6-8 urte inguru hasi ziren kultibo hidroponikoaren teknika aplikatzen. Europan urte askotako esperientzia dute. Produktu naturalen mugak gainditzearen beldurra dela-eta, eztabaida piztu du eta piztuko du gai honek. Merkatuari dagokionez, oso erantzun positiboa eman du teknika honek, monokultiboa modu intentsiboan bideratzea ahalbidetu baitu.
Hidroponia hitzak, literalki "uraren lana" adierazi nahi du eta lurzorurik gabeko landare kultiboen ekoizpen teknika da. Lurzorurik ezean, landareek, euskarri gisa bestelako substratu batzuk behar izaten dituzte: hondarra, turba, perlita, bermikulita... Baina substratu gabe ere erabil daiteke teknika hau. Horrelakoetan landarea soluzio hutsean murgilduta bizitzen da. Behar dituen substantzia elikagarriak uretan disolbaturik gehitzen zaizkio landareari. Hodi sistema arduratzen da elikagai bereziaren banaketaz. Landareak behar dituen mantenugaiak zurgatuko ditu soluzio horretatik; (soluzio hau behin eta berriro berzirkulatzen da kasu askotan). Berzirkulazioaren metodoa erabiltzea garrantzitsua da, soberakinak ibaietara isuriz gero kalte ekologiko handiak ekarriko bailituzke. Kultibo hidroponikoen teknika punta-puntako berrikuntza dela badirudi ere, aztekek jada aplikatzen zituzten teknika hauek euren lorategi flotatzaileetan eta baita egipziarrek ere.
Ekoizpen sistema hau hamaika landaretan aplikagarria da: barazkietan (tomate, piper, azelga...), landare apaingarrietan (krabelin, gladiolo, urrelili...), sendabelarretan... Ohikoena kultibo mota hauek negutegiei loturik egotea da, hainbat helbururekin: uzta garaitik kanpo ekoizpenak lortzeko, ekoiztutako produktuen kalitate komertziala hobetzeko eta metro koadroko errendimendua igotzeko. Teknikaren errendimenduari dagokionez, azpiko grafikoan begiratuz gero, barazki mota batzuk adibidetzat hartuta errendimendua nola aldatzen den ikus daiteke. Datuok sistema tradizionalaren eta hidroponiaren arteko diferentziak ikusteko gutxi gorabeherakoak dira.
Negutegietako baldintzetan, kultibo mota bakoitzarentzat klima egoki bat gara daiteke eta uztaz kanpo produktuen prezio komertzial hobeak lor daitezke. Kultibo hidroponikoetan landareen behar elikagarriak zeintzuk diren ezagutzea beharrezkoa da. Landare-plantazio handietan "diagnosi sistema" bat egiten da landareen behar izan elikagarriak antzemateko. Elikadura desorekatuak landareen hazkuntza mugatuko du. Hau guztia, nekazariak berak kontrolatu beharko du eta noizean behin soluzio horretako osagaien mailak neurtu beharko ditu, landarearen hazkuntza fasearen arabera mantenugaien zurgapen maila ezberdina izango baita.
Nekazariek hidroponiaren teknika hau beste metodo batzuekin konbinatzen dute, landare kultiboen inguruko faktore gehienak kontrolatu nahian. Adibidez parasitoei aurre egiteko, Euskal Herrian "borroka integrala" deritzotena aplikatzen dute, hau da, produktu kimikoez gain, borroka biologiko bat aplikatzen dute, alegia, landare parasitoarekin akabatuko duen beste intsekturen bat erabiltzen dute.


AURREINBERTSIO HANDIA.

Ezkerreko koadroan hidroponia teknikari buruzko abantailak zerrendatu ditugu, baina ezin utziko ditugu albo batean desabantailak. Gutxi izan arren oso garrantzitsuak dira. Esate baterako, teknika hauek komertzialki praktikan jartzeak aurreinbertsio handia eskatzen du.
Gainera, landarearen fisiologi eta kimika ezorganikoaren oinarrizko ezagutza izatea garrantzitsua da. Horregatik nekazariak bereziki horretarako hainbat gauza ikasi behar izaten du. Hidroponiaren teknika bere osotasunean ezagutzea garrantzitsua da. Euskal Herrian geroz eta nekazari gehiago da metodo hauetara jotzen duena. Hasierako gastu itzelei aurre egiteko diru laguntzak jasotzeko aukerak dituzte dagokien diputazioen eskutik. Elkarte sektorialekin (GILBE, Gipuzkoako Lore eta Baratzagintzaren Elkartea eta Bizkaian BIOEL, Bizkaiko Ortugileen Elkartea) batu eta beroien aholkua jasotzeko aukera badute.

ZERGATIK HAUTATU TEKNIKA HIDROPONIKOA
Hidroponiaren aldekoek hamaika abantaila aurkitzen dute teknika honetan. Segidan abantaila horietako batzuk zerrendatu ditugu.
- Landarearentzako beharrezko elementu mineral elikagarria kantitate egokienean gehitzen zaio, gainera disolbaturik, asimilatzeko egoera errazenean, honek guztiak hazkuntza baldintza hobetzen du.
- Erabiltzen diren substratu porotsuek aireztapen handiagoa eskaintzen dute. Honek prozesu metabolikoak azkartzea eragiten du.
- Landareak osasun egoera hobea erakusten du. Izan ere, lurraren bidez transmiti daitezkeen patologiak saihesten dira, higiene maila altuagoa delako.
- Kultibo hidroponikoekin lurrak ez du errotazio beharrik. Hau ezaugarri garrantzitsua da, ohiko kultiboetan monokultibo intentsiboak, (alegia, landare espezie bakar baten kultibo intentsiboak) lurra "nekatzen" baitu; nahiz abono indartsuak erabili.
- Eskulana aurrezten da, ez baita lurraren aurre prestaketa beharrik, ez dago lurra goldeaz irauli beharrik eta abar.
- Ur kontsumoa askoz baxuagoa da, hobeto aprobetxatzen da. Zenbait kasutan aurrezpen hau garrantzitsua izan daiteke.
- Ekoiztutako produktuak merkatu kalitate hobea azaldu ohi dute, tamainu uniformetasuna, itxura hobea... Batez ere tomatearen kasua azpimarra dezakegu, oso erantzun positiboa ematen baitu kultibo hidroponikoetan.
- Landarea bera nabarmenki azkarrago heltzen da kultibo tradizionalarekin konparatuz. Tomatearen kasuan adibidez, negutegien barruan, 7-12 egun lehenago heltzen da.

"ORAINDIK EZ DITUGU ONDORIOAK IKUSI"
Kultibo hidroponikoak monokultibo intentsiboa ahalbidetzen du, ez al du abantailarik ematen honek merkatuan?
Estrategia komertziala hartu behar da kontuan, eskala handikoa baldin bada interesgarria da. Orduan produktuetan espezializatzea komeni da (letxua, piperra, azelga...). Zenbait kasutan, eredu komertzial dibertsifikatuagoa interesatzen da. Baina kultibo hidroponikoa bietan aplikagarria litzateke.

Zergatik bihurtu da polemikoa kultibo hidroponikoen gaia?
Europan kontsumitzaileak nolabaiteko gaitzespena adierazi du, antinaturaltasunaren zentzua hartzen baitu. Gainera azken urteetan sortutako elikagaien inguruko iskanbilek (behi zoroen gaiak eta abar) kontsumitzailearengan konfidantza falta sortu du. Hala ere, jende asko dago oraindik produktu hidroponikoak existitzen direla ere ez dakienik.

Baratzagintzaren egoera eskasari aurre egiteko kultibo hidroponikoa ez al da irtenbide garrantzitsua?
Ortugile askorentzako soluzio bidea izan bada ere, ez da bakarra, azken urteetan nekazaritza ekologikoak indarra hartu du. Gainera kontsumitzailearen aldetik onarpen handia izan du. Ortugileek monokultiboak sortzen dituen arazoei aurre egiteko, dibertsifikazioaren aldeko produkzio ereduak ere bultzatu dituzte. Ezin gara bide bakarrera mugatu, gainera teknika hauek epe luzera baloratu behar dira, oraindik ez ditugu ondorioak ikusi.

Nekazaritza ekologikoak hidroponiarekin lehia al dezake?
Estrategia produktibo ezberdinak dira, ezin ditugu bata bestearen aurrean ezarri, aldamenean doaz, bakoitzak eskaintza ezberdina egiten du. Nekazaritza ekologikoak kalitatearen aldeko apustua egiten du, hidroponiak aldiz produkzio handia eta errentagarritasuna lortu nahi du. Kontsumitzaileak berak erabaki dezala.


Azkenak
Iturengo arotza eta arte birziklatua

Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Eguneraketa berriak daude