AZKOITIA


2000ko uztailaren 16an
Izarraitzen magalean dagoen herri dotore hau, Azpeitiarekin edozertarako duten lehiagatik eta pilotari-harrobi amaitezina izateagatik aparte, bere Jauntxoengatik edo jauretxeengatik ere ezaguna da. Dena den, XI. mende hasierako dokumentazioan jadanik beste izen batekin ageri zen, hots, San Martin de Iraurgi izenarekin.
Hiri gisa 1324an fundatu zen, eta beste hirurekin batera "Hiri Nagusia" izaera lortu zuen. Bere garrantziaren adibide dira Korrejidorea bertan bizitzea edo Diputazioaren egoitza izatea hiru urtetik behin. 1457an dagoeneko hiriari gaur egun ezagutzen dugun izena jarri zioten.


Azkoitiko Zalduntxoak

1763-66 urteek Azkoitiko historian eta baita Araba, Bizkaia, eta Gipuzkoakoan eragin nabaria izan zuten. Urte horietan, Frantzisko Muniabe Idiakez (1723-1785) Peñafloridako Kondeak, beste kultur maila handiko noble batzuekin batera, kultur talde bat sortu zuen.
Frantziako entziklopedisten eraginez, Euskal Herrian ikerketa zientifikoak bultzatu eta euskal kultura suspertzeko asmoa zuten. Horretan oinarrituz, pixka bat geroago Euskal Herriaren Adiskideen Elkartea sortu zuten. Peñafloridako Kondea bera, noblea izateaz gain, zientzialari, idazle eta politikaria zen, eta Madrilgo Gorteetako Diputatu izan zen.
Nahiz eta Carlos III erregeak elkartea sortzeko baimena eman, honek foruak murriztu nahi izan zituenean bere kontra egin zuen. 1766an aduanak aldatu zituztenean Azkoitia (Azpeitia ere bai) matxinada garrantzitsuaren lekuko izan zen, nekazariak erabat asaldatuz.


Ikustekoak

Azkoitiko Udaletxea, herriko plazan kokatua, armarri deigarri batez nabarmentzen da. Andra Mari Jasokundeko Parrokia, San Martin Iraurgiko baselizatik datorrena, XVI.-XVII.ekoa da, gotiko estilokoa, eta bere barruan erretaula bikaina eta "Cavaille-Coll" organo aparta gordetzen ditu besteak beste.
Dorretxeen artean Baldakoa (XII.-XIII. mendekoa, Azkoitia bera baino zaharragoa) aipatuko dugu lehenbizi, hortxe bizi izan zelako San Inazioren amaren sendia.
Zubieta, Idiakezekoa edo "Etxe Beltza" (Erdi Aroko dorre bitxia; 2. Gerra Karlistan erre ostean kolore ikusgarri horrez margotu zuten), Insaustikoa (barrokoa, Peñafloridako Kondearen elkartearen egoitza), eta Floreaga Etxea ere ikustekoak dira.

AZKOITIA
Herrialdea:
Gipuzkoa

Donostiara:
42 km.

Altitudea:
113 m.

Biztanleak:
10.248

Euskaldunak:
%80

Azalera:
57 km2

Dentsitatea:
180 bizt./km2

Jaiak:
Ostiral Santua
Andra Mari (abuztuak 15)
San Andres (azaroak 30)

INFORMAZIO PRAKTIKOA
LEGAZPI

Udaletxea:
943- 73 70 30.

Udaltzaingoa:
943- 73 70 30.

Osasun Zentrua:
943- 73 13 75.

Jatorduan:
Goiko-Izarra El Gallego Jatetxea- Laubide auzoa 17.
Goierri Jatetxea- Urtatza 1.

URRETXU

Udaletxea:
943- 72 01 51.

Udaltzaingoa:
943- 72 11 67.

Bankuak:
Lankide Aurrezkia- Areizaga 1.
Kutxa- Labeaga 5.

Kotxe-tailerra:
Urretxu Karrozeriak- Matxinporta 24 943- 72 34 78.

Jatorduan:
Jai-Alai Jatetxea- Iparragirre 10.
Apain Jatetxea- Ipeñarrieta 18.
Merendero Etxaburu Jatetxea- Diseminados 26.

ZUMARRAGA

Udaletxea:
943- 72 90 22.

Udaltzaingoa:
943- 72 91 70.

Ertzaintza:
943- 72 40 50.

Osasun Zentrua:
943- 72 49 00 / 16 14 (larrialdiak).

Ospitalea:
943- 03 50 27.

Gurutze Gorria:
943- 72 53 64.

Bankuak:
BBVA, Guipuzcoano, Kutxa- Iparragirre.
BSCH- Secundino Esnaola.

Jatorduan:
Aranzabal Jatetxea- Bidezar 17.
Balentina Jatetxea- Urola 6.
Ezkiotarra Jatetxea- Euskadi Enp. 2.
Etxe Berri Jatetxea- Etxeberri auzoa.

Jan eta lo egiteko:
**Hotel Etxe-Berri- San Cristobal-Etxeberri. 943- 72 12 11.

Lo egiteko:
Pensión Balentiña- Urola 8. 943- 72 50 41. Logela bikoitza 4.000 pzta.

AZKOITIA

Udaltzaingoa:
943- 85 02 16.

Ertzaintza:
943- 85 10 00.

Anbulategia:
943- 85 22 13.

Jatorduan:
Joseba Jatetxea- Aizkibel 10.
Errexil Jatetxea- Kale Nagusia 95.

Jan eta lo egiteko:
*Hotel-Jatetxe Iru-Bide- Ibai-Ondo 8. 943- 81 45 72. Log. bikoitza 4.500-5.500 pezeta.
Laja Nekazal-Etxea- Santa Kruz auzoa. 943- 81 30 75. Logela bikoitza 5.000 pzta.


Azkenak
Ostiralean hasi eta urte bukaera arte iraungo du Arestiren ekarria ezagutarazteko Bilboko egitarau oparoak

Euskaltzaindiak, EHUko Gabriel Aresti Katedrak, Gabriel Aresti kultura elkarteak eta Bilboko Koral Elkarteak elkarlanean antolatu dute egitaraua. Ostiral honetan, adibidez,  Bilboko Udalaren Txistularien Bandak Aitaren Etxea emanaldia joko du Euskaltzaindiaren... [+]


Energia berriztagarrien arloko kooperatiben europar federazioko Kontseilu Errektoreko kide bihurtu da Goiener

Rescoop.eu federazioko Kontseilu Errektorean sartu da Goiener kooperatiba, eta  "lorpen handitzat" jo du ardura berri hori. Iragan maiatzaren 22an Krakovian (Polonian) egindako Energia Komunitarioaren Foruman parte hartu ahal izan dute, eta une inportantea izan... [+]


GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak

Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.


Iruñeko espetxeko presoek tratu txarrak, birgizarteratzeko baliabide falta eta generoaren araberako desorekak sufritzen dituztela dio Salhaketak

Nafarroako espetxean dauden pertsonen bizi baldintzak aztertu ditu elkarteak. Ondorioztatu du Nafarroako Gobernua kartzelaren kudeaketaz arduratu beharko litzatekeela.


Bizikleta martxa burutu dute Elizondon, osasun sistema publiko duinaren alde

Berrehun lagun hurbildu dira  Baztango Osasun Plataformak deituriko elkarretaratzera eta bizikleta martxara.


Lan heriotzak salatzeko Jaurlaritzaren Bilboko ordezkaritza blokeatu du LABek

Aurreko astean lan istripuen ondorioz sei behargin hil zirela salatzeko, 60 bat lagunek Eusko Jaurlaritzak Bilbon duen egoitzako sarrera blokeatu dute. Ertzaintzak bertan zeuden pertsonak identifikatu ditu. LAB sindikatuaren zenbaketaren arabera, dagoeneko 26 dira aurten... [+]


2025-06-05 | Sustatu
42: txat adimentsu harrigarriena, Nafarroan sortua nonbait

Laboral Kutxa Katedrak eta Nafarroako Unibertsitate Publikoak (NUP) antolatu dute Arte eta Zientziaren I. lehiaketa (webgunea euskaraz ere badago, baina oso trakets). Artea, zientzia eta pentsamendu kritikoa uztartzen dituzten proiektuak nahi zituzten, eta zenbait aurkeztu... [+]


Foruzaingoak taser pistolak eraman ahal izatea onartu du Nafarroako Kontseiluak

Dagoeneko Guardia Zibilek eta zenbait herritako udaltzaingoek badute taser pistolak erabiltzeko eskumena Nafarroan, eta badirudi bide horretan hurrengoa Foruzaingoa izango dela: Nafarroako Kontseiluak Foruzaingoak taser pistolak eman ahal izatea "indarrean dagoen... [+]


Mario Lópezi ezarritako 13 urteko kartzela zigorra berretsi du EAEko Auzitegi Nagusiak

Bizkaiko Lurralde Auzitegiak hamahiru urte eta sei hilabeteko kartzela zigorra ezarri ostean, zigorra berretsi du EAEko Auzitegi Nagusiak. Lópezek helegitea aurkeztu zuen sententziaren aurka, haren errugabetasun presuntzioa eta defentsarako eskubidea urratu zirela... [+]


AEBetan sartzea debekatu edo mugatu die Trumpek hamabi herrialdetako pertsonei

"Atzerriko terroristengandik" babestea arrazoi bezala jarrita, Donald Trumpek dekretu bidez agindu du zazpi herrialdetako pertsona guztiei debekatzea AEBetara sarrera, eta beste bost herrialdetako herritarrei mugak jartzea. 


“Herri aktibazioa” bultzatu nahi du Gure Eskuk larunbateko mobilizazioarekin

Herri libre bat, Euskal Herriak erabaki lelopean, parte hartzera eta kaleak ikurrinaz betetzera dei egin du herri mugimenduak.


Jende andana bildu da Gasteizko Korda espazioaren desalojoaren aurkako manifestazioan

Ehunka lagun mobilizatu dira asteazken arratsaldean Gasteizko Alde Zaharreko kaleetan barrena, Korda espazioaren desalojoaren aurka. Manifestazio amaierako hitzartzean, goizeko desalojoan ertzainek buruan zauritu duten Kordako kidea jada etxean eta "ondo" dagoela... [+]


2025-06-05 | ARGIA
Sorzabalen absoluzioari helegitea jarri dio fiskalak, eta bere kontrako epaiketa errepikatzea eskatu du

Espainiako Auzitegi Goreneko Fiskaltzak, Iratxe Sorzabal atxiloturik egon zenean "tratu gizagabeak" eman zizkiotela aitortzen duen epaia baliogabetzea eskatu du, eta berriz epaitu dezatela nahi du, 1995ean Irunen jarritako lehergailu baten harira.


2025-06-05 | Gedar
Urteko lehen lauhilekoan, ia 2.000 emakumek salatu dute indarkeria matxista EAEn

Sexu-erasoak, bikotekideen edo bikotekide ohien erasoak eta bestelako senideek egindakoak hartu dituzte kontuan zenbaketan. Bizkaian, %29 egin dute gora salatutako sexu-erasoek.


Eguneraketa berriak daude