Finala ez zen 19an hasi. Bertsolariek azken orduan (kasu honetan bezperan) lan asko egiten dute. Aulkiak jarri eta lotu, «Egunkaria»ko gehigarriak zabaldu, sariak labetik eginberri jaso, eta «Euskal Presoak Euskal Herrira» zioen pankartak zintzilikatzen makina bat gora-behera ibili zituzten eskilarekin. Bertsolariek ere nahikoa buruhauste izango zuten bezperan agurrak prestatu eta doinuak erabakitzen. Ixileko lan hauek dira ekitaldiaren aurrekari, baina historia liburuek ez dituzte prologotan ere aipatzen. Eta egia da Iñigo Manzisidorrek bota zuena, alegia, «lehen ere gutxi kobratzen baitet/ gehiegi eginda». Hau erantzunaz, «baina gehiena aberasten nau/ debaldeko lanak» kantatu zuen Irazuk. Txapelketa honetan ez da ixileko lana aipamenik gabe geratu, eta publikoaren amaierako txalo zaparradak ere antolakuntzari erori zitzaizkion. Txapelketa honek zerbait lortu badu, inoiz baino jende gehiago bustitzea izan baita, eta ez beti txalo zaparradetan.

Final honen zain egon da Irazu. Berak kartzelako gaiko azken bertsoan esan zuenez, «eta orduan amets gaiztoak/ ametsak izango dira». Berak esan bezala, bertsolariek kantatuz gozatu zuten final gisa gogoratuko da aurtengo hau. Zarauztarrek piska bat gehixeago gozatu dutela, hor dago koska. Baina saioan zehar ez zen hain alde nabaria izan. Eta badaezpada ere desafioka jardun zioten elkarri. Txomin Garmendiak berrogehi urterekin nozitu ohi den krisia kutsatuz gerra sikologikoa egin nahi izan zion Egañari: «Gaurkoan ere ez dezu egingo/ uste dezun aina». Andonik, ordea, berehala erantzun zion: «Berrogeirekin lortu liteke/ hirurogeikin ez». Gaijartzaileak «Txominek ekarri du/ etxetik txapela» tentatu zuen Egaña, eta honek bueltan «jakin beza bestea/ guretzako dela» azpimarratuaz amaitu zuen ezbaia.

Mantxiren txima luzeak Txomin Garmendiaren itsurarekin egiten zuen kontrastea da txapelketa honek lotu dituen kordelen isla. Aitor Usandizaga Erniopeko taldekideak aitortu bezala, «

». Garai bateko eta oraingo bertsolariek oso ikuspegi ezberdina dute, Olentzeroren gaian ikusi genuenez. Txomin Garmendiak kristau onak Gabonen aurrean hartu beharreko jarrerei buruzko irakaspena eman zigun hiru bertso jatorretan. Mantxik, berriz, hankaz gora jartzen zituen moral zaharrak: «Barkatu baina, ez zait gustatu/ tonu hortan kantatua/ faltsukeritan ibiltzea da/ guk daukagun pekatua». Baina uneoro antzeman zen elkarrenganako errespetu eta begirunea, Mantxik berak Txomini beste bertso batean erakutsi zionez: «Gerran gabiltza, gerran gabiltza/ ta maite degu pakea/ opari ona izan liteke/ bostekoa ematea». Izan zuen, bai, horretarako aukerarik, saio osoan zehar!
Amaia Agirrek eta Txominek aiton-amona paperean topo egin zuten, Txomin amona, Amaia aitonaren gaztetako argazkiari musuka ari zela. Amaia garai bateko bertsokera eta oraingoa uztartzean hainbat enbarazu egon zitezkenaren beldur bazen ere, gerora aipatzen zuen Txominekiko sentitu zuen konfiantza, eta tratuan seguru sentitu izana. Horrelako kasu batean izan zezakeen erreakziorik onena izan zuen, gero epaileek erantzun onenaren sariarekin apreziatzen jakin zuten gisan: «Zatoz ezpainetan ni/ gaur muxukatzera/ ta orduko garaiez/ oroituko zera».

Gazte eta zaharrak nahasteak biak aberastu ditu. Andoni Egañak ohartarazten duenez, gaur egunean ez dago transmisio naturalik, eta bertsolaritzan ere ez dira gauzak berez transmititzen. Eskola, irakasle eta ikasleen beharra dago. Txapelketak transmisioaren garrantzia azpimarratu eta taularatu du, eta egunero horretan diharduten irakasleen lana jendaurrean ezagutu dadin Juanito Dorronsoro eta Patxi Goikolea izan dira lehen sariak eman dituztenak. Lehen bertso eskolak sustatu zituztenak, alegia. Egañak berak, txapela jazterakoan ohi baino gehixeago makurtu zuen burua bi pertsona hauen aurrean.
Julen Zulaika Zarautz taldeko bertsolariak ere aipatzen zuen berak txapelketa honetan ikasi izana berak dakien ia dena. Eta Egañak berriz, gazteekin entrenatzean asko gozatu duela eta bere eskarmentu zein esperientziak irakasteko balio behar zuela. Puntada finez puntuak josten irakatsi die, esaldi bakarra osatuz. Hau modari buruz kantatzea tokatu zitzaienean erakutsi zuten, Iparragirreren doinuan: Andoni Egaña: «Biak ziren helburu/ eta orain ez dugu/ ez dirurik ez arretik». Patroi horri jarraiki, Julenek beste gai edo ohial batekin josi zituen ongi bertsoaren atalak: «Ta Lasa eta Zabala eta/ beste batzuen geroa/ lur azpiraino eraman zuten/ ez al da okerragoa?».

Bertsolariez gain epaile eta gaijartzaileak protagonista izan ditu txapelketa honek. Taldeko kide izan dira, eta bertsolariek adina aipamen eta sari jaso dituzte finalean. Adibide garbiena da Saroi Jauregi gaijartzailearena. Txapelketaren aitzakian hasi zen aurkezpen lanak egiten, eta finala ere berak gidatu du. Dotore gainera. Atzetik beste gaijartzaileek eskainitako laguntzarekin, eta taldean prestaturiko gaiekin, saio ona egin zuen Saroi Jauregik. Egungo gaietan oso jantzia dagoela nabari zuen, batik-bat puntua jartzerakoan oso erreferentzia gertukoak erabili baizituen: «Azpeititik aurkeztu/ ziren hiru talde». Irazuren erantzuna ere borobila da: «Baina nahi baino lehen/ egin dute alde/.../ Azpeiti ederra baita/ azpeitiarrik gabe». Edo: «Gauean entrenatzen/ hasi da Bonilla». Baita «Galindok falta ditu/ sei konkistadore» ere.
Kartzelako gaiak egungo egoera politikoa planteatzen zuen zabal, bertsolari bakoitzari nahi zuena esateko bidea utziz. Gaiaren gertutasunak, gainera, edozein ekintza edo gertakari aipatze hutsarekin publikoa oiloazala harrotuta jartzeko erraztasuna ematen zuen. Ez zegoen aukerarik arrazoi berri edo orijinalik botatzeko, baina bertsoa osatu eta deskribapenak egiten ongi asmatu zuten bi taldeek.
Agian beste era batetara bideratu behar litzateke azken aurreko puntua emateko lana. Izan ere, bertsolariei azken aurreko puntua ematearen helburua bertsolariak bere bukaerarekin aurretik eman zaionari buelta ematea da, azken aurreko puntua puntazo batekin errematatzea. Eta finalean jarri ziren azken aurreko puntuak oso borobilak, sakonak eta potoloak ziren, bigarren buelta bat bilatu ahal izateko: «Irriak eta negar malkoak/ daudenez gure bizitzan» edo «baina goizero ez da berdina/ argi izpien dizdira» kasu.

. Eta amaieran izan zen ezin kabitua. Ezin kabitua denok urtetan barruan izan dugun aldarriak: saio haseran Sebastian Lizasok presoak euskal herriratzeko argi eskatzen zuen mezua irakurri zuen ahots sendoz, eta saio amaieran aurpegia zuriz estalirik bost gaztek kartelak igo zituzten oholtzara, kartzelako lana bukatu ondoren epaiaren zain zeuden bertsolariek txalo jotzen zieten bitartean. Ezin kabitua izan zuen Zarauzko taldeak txapelak jantzi zituztenean. Ezin kabitua besotan pack batean biltzea komeni liratekeen opari denak: txapel, argazki, estatuatxo, Kutxako oroigarria... Ezin kabitua bertsolari denek, azken agurrean nahi adina jenderi saioa eskaintzerakoan. Hargatik habanera eta neurri luze asko joan ziren, laudorioz beterik bai Basarriren omenez, bai presoen aipamenekin, lagunak agurtuz... Ezin kabitua publiko artetik Hernaniko taldeak, Erniopeko hiru kidek agurra eskaini zietenean. Eta ezin kabiturik handiena oholtzak izan zuen, 23 lagunek egin baitzuten topo bertan. Sari emaileak, sarituak, gaijartzaileak, laguntzaileak... Oholtzak sinatuko luke Txominen bertso bat: «Hamaika alper behintzat/ mantendutzen degu».
Finala ez zen oholtza gainean hasi, taula altxatzeko lanetan baizik, eta amaitu ere ez zen saioarekin amaitu. Ondoren Urraki auzoko sagardotegi batetara joan ziren 500 lagun. Lagunarte giroan, saioen komentarioak, aspaldiko kontuak eta bertsoz zein hitzezko erronka berriak isuri zizkioten elkarri kupel artean