PARISEK JAN EZ GAITZAN: ELE!

  • ekimenak hats berria eman dio eskualdeko bizi kulturalari, euskarari erabat, gainera.

1999ko azaroaren 14an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Ezinezkoa izan da Alduden telebista bat sortzea. Mendi artean egonik, emititzeko sobera garesti ateratzen baita. Igorgailu anitz beharko lirateke mundu guztiarengana heltzeko. Oztopoak oztopo eta Aldudarrak bideo elkartearen egitura baliatuz, 1997ko ekainean herriko gazte saiatu batzuek Ele bista sortu zuten, xede nagusia bideoa tresna gisa baliatzea zelarik, jende artean komunikazioa pizteko. Izan ere, telebistak jendea indibidualizatu egiten du bere gibelean; Iparraldean ikusgai dagoen frantses telebista kasu, gero eta paristarrago ari da bihurtzen, auzo xume edo laborarien bizimodua ikusmolde deformatu baten bidez bakarrik irudikatuz, antropologia hutsa bailitzan.

«Elitearen ispilu horri kontra egiteko eta gure nortasuna biziarazteko, bideoa erabiltzea pentsatu genuen»
azaltzen digu Ximun Carrere Elebistako arduradunak. Hastapenetik hasi ziren aztertzen: zer egin jendeak parte hartuarazteko? Halaxe, aldizka bideo kazeta baten ateratzea bururatu zitzaien, non jendeak egin erreportajeak ikusiko ziren.

«Gure filosofia atxikiz, bideoaren demokratizazioa aldarrikatzeko gisan, nahiago genuen jendea ikusentzunezko baten inguruan elkartzea; telebista aitzinean zaudela, iduri baitu guk ez dugula deus erraitekorik. Bestalde, elkarte handietatik norbait lanen bat proposatzera etortzen zaigularik, gu haien zerbitzurako jartzen gira eta ez dugu haien hitza zalantzan jarriko, nahiz eta jakin ez dela sobera hola. Anitzetan, emaitza ikusita konturatzen gira horretaz
». Nagusiki beraz, enkarguzko lanekin ateratzen dute bizibidea, erakunde eta enpresendako bideo industrialak, Gazteriak-ek antolatu gauzen inguruko dokumentalak edo EKErendako bideoak direla.
Egitasmoari lotzeko, Europatik eta Euskal Kultur Erakundetik diru laguntza bat ukan zuten, bi aleak ateratzeko baliatu izan dutena. Berez, Elebista aski komertziala ez izanik, buruhauste franko dituzte irtenbideak atzemateko. Ximunek lañoki argitzen digunez,

«norbaitek kazeta erosten duelarik, emaiten duen sosak ez du kostua estaltzen. Hori da gure arazo nagusia, egiteke dagoen urrats komertziala falta zaigu. Herritarrek ez dute ulertzen kazeta horren erostera etorri behar dutela. Horren kariaz, pentsatu genuen onena kazeta eskaintzea zela eta haiek nahi bazuten, diruz lagun ziezagutela, hara, baina salgai jarri gabe. Iaz, abonamendu sistema bat abiarazteko nahikaria bagenuen, etxean lau kazeta urtean saltzeko. Baina azkenean ez genuen egin. Orain berriz, ideia batetik abiatzen gara gehiago, adibidez Mikel Erramuzperen «Sorlekua utziz geroz» filma erakusten segituko dugu. Ideia ttipiagoekin, alegia, jendeak ikus dezan nornahik duela istorioak kontatzeko ahalmena, eta gure tresneria eskainita erakutsiko diegu ideia hori nola bilakarazi, baita muntaketan lagundu ere.»

HIRU BIDEO KAZETA.

Lantaldea zazpi lagunek osatzen dute, hiru soldatapean. Proiektuen inguruan hala ere, jende gehiago biltzen da. Orotara zazpi kamera dituzte Ele Bistan, biga erreportajeak egiteko, beste biga emanaldiak zuzenean grabatzeko, zahar bat eta beste bi ttipi, horietako bat digitala. SVHS euskarria darabilten arren, merkeak bezain kalitate onekoak diren DVcam kamerak erostekotan dira. Berriki egin den Mixel Labegerieren omenezko kantaldia adibidez, lau kamera erabiliz grabatu zuten.
Sortu zenez geroz, hiru bideo kazeta atera dituzte, hiru laurdenetik gora euskara hutsean (bada beste kazeta bat frantsesez azpidatzia). Lehen alean Aldudeko balea zuten aipagai, gehi zazpi erreportaje ttipi: «Errestoak» kromlechen gainean, jendea egunero ondotik pasatzen bada ere, ez baitaki sobera zer diren. Beste bat «Ipar hego» izenekoa, Banka eta Erratzuko Ihauterien kontura, bi aldetan gauza bera egiten dela erakusten duena. «Zurrumurru» izenekoan postak arazoak ukan zituenekoa; «Gazteen txokoa» non bi gaztek adineko batzuei galderak pausatzen dizkieten, haien gazte garaia konta diezaieten, biak alderatu ahal izateko. «Kirola aldi»n berriz, kirola muinean hartuz, baina ez betiko maneran, baizik eta Perkain Aldudeko pilotaria oroitu eta bidenabar, oraingo Perkain pilotariarekin lotura egiteko. «Saski naski»n kultur mailan atera diren gauzak erakusten ziren. Korrikari ere eskaini zioten atal bat.
Bigarren alean aldiz, gai berberak hartu eta Ipar Euskal Herria osoan gaindi berregin zituzten. «Errestoak» Arbonan, «Gazteen txokoa» euskal kulturaren inguruko gogoeta Garazin, «Argituz» toxikomania plazaratzen da Miarritze, Angelu eta Baionan, «Ipar hego» Nafarroako egunari buruz Baigorrin, «Kirol aldi» Donibane-Lohizunen, eta abar. Beste gaiak ere landu zituzten «Elez ele»n kasu, laborantzan segidarik ez duten etxaldeei lotua, Añarbeko gazteek egina. Azkenik, aurten atera duten bideoak Aldude, Banka eta Urepel herrien arteko iazko azoka hartzen du oinarri. Gutxi gorabehera 300 pasa ale saldu dituzte kazeta bakoitzarekin.


IKASTALDIAK BURUAN.

Apailatzen ari diren ikastaldien bidez telebistako moldeak erakutsi nahi dizkiote gazteriari. Egun bat muntaketan iraganez gero, nornahik igarri lezake telebista zeinen bitarteko makurra izan daitekeen irudia eta hitza uztartzeko tenorean.
ETBrekin balizko hitzarmen bati ongi deritzo Ximunek:

«Orain arte ez dugu urrats hori eman, besteak beste, haiek Betacam euskarria dutelakotz. Lan tresna digitalak erosi ondotik, katalogo moduko batekin joan beharko genuke. Baina hori nire iritzia da»
. Bestenaz, euskarazko herri telebistekin zenbait gauza egiten dute Ele Bistakoek. Haien artean sare bat antolatzearen ideia buruan dabilkite, lanak Xaloa, Ttipi Ttapa, Oarso eta Arrasate telebistekin trukatzeko.

«Kazeta bat ere egin dugu herri telebistei buruz, haien saioen zatiak erakutsiz»
gehitzen du Carrerek. Ele Bistaren gauzaketa inguruko gazteendako eredugarri izaten ahal delakoan dago Ximun:

«Egia da astean zehar gazte gutxi ibiltzen dela inguru honetan. Zernahi gisaz, eta ni Lekuinekoa banaiz ere, badirudi gazteek ikusi dutela, gauzak sortzeko ekimena ukanez gero, hemen geratzen ahal direla. Horretarako naski, ez da lan eskaintzarik, baina badituzte laguntzak beren ideiak garatzeko»

Azkenak
Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Sektore publikoan gurasotasun baimena luzatu eta seme-alaba bakoitzeko diru laguntza handituko duela iragarri du Jaurlaritzak

Eusko Jaurlaritzaren Familia, Haur eta Nerabeen V. plana aurkeztu du Nerea Melgosa sailburuak asteazkenean. Hamazazpi "trakzio-neurri berritzaile" jaso ditu planak, baina ez dute zehaztu noiz jarriko diren indarrean.


CAFek giza eskubideak errespetatzen dituela “baieztatu” beharko du, Belgikako kontratu milioiduna eskuratzeko

Beasaingo enpresak 1.695 milioi euroko kontratua lortu du Belgikako SNCB-NMBS tren konpainia publikoarentzat 54.000 plaza dituzten bagoiak egiteko. Baina aurretik, belgikar konpainiak eskatu dio bere jarduerek nazioarteko zuzenbidea eta giza eskubideak errespetatzen dituztela... [+]


Eguneraketa berriak daude