BILBO 1966: EZ DOK AMAIRU


2021eko uztailaren 19an
Nemesio Etxaniz, euskarari lur berriak eskaini nahi dizkion idazle apaiztua omendu dute Bilbon. Ez da ipuinen egilea kantari gazteek gogoan dutena, ezta azken urteak irratirako antzerkitxoak prestatzen eman dituen gizona ere gaur gorazarrea jaso duena. Euskal letrak Manterolaren, Azkueren eta Aita Donostiaren kantutegietatik haratago, munduko doinuekin lotzen ahalegindu den autorea da batez ere jende aurrean gaur aurkezten den Ez Dok Amairu taldeak omendu nahi duena.

Prakadun eta gonadunak, naikoa sermoi egiñak ditugu euskeraz. Ortik beti ugari izan du gure izkuntzak. Euskera kale-jabe egin nai ba-degu, gaztediari atsegin zaizkion gaiak arrotu bearko ditugu euskal lanetan.
Eta gazteengan sortu duen txera gozoa, ezin uka dakioke hirurogeita zazpi urtera heldu den Don Nemesiori. Zertan ibili den ikusita, ez dabil urruti Lizardiren «

Baiña nik, izkuntza larrekoa / nai aunat noranaikoa
» hartatik. Egin du sobera meriturik maitatua izateko 1951n «Kantu-kantari» argitaratu zuenetik. Tango aidean:

Ez ninan uste ire ezpain oiek,
ain labain zorrotz zirenik...
Taldea zorretan da iazko urtarrilean Donostiako Victoria Eugenia antzokian egin zen jaialdi haren antolatzaileekin, Jarrai antzerki taldearekin alegia. Jendez gainezka, bertan bildu ziren Benito Lertxundi, Lurdes Iriondo, Mikel Laboa, Julen Lekuona, Kemen neska hirukotea, Bikondoa soinuarekin, Zuaznabar anaiak txalaparta joz, Arantxa Gurmendi eta bere orkestina... Egurra berehala heldu zen euskara doinu horietara egokituta usteldu eginen dela dioten sektore inmobilistengandik. Eskerrak ordurako Iñaki Beobide hasia zegoen

Zeruko Argia
-n «Gazte naiz» sailean idazten:

Ritmo berriko abesti batzuek abestu zirala? Bai jaunak, bai, abestu ziran EUSKARAZ. Kanpoko abestiak baño gehiago izan ziren gureak, zaarrak edo sortu berriak, Presley, Halliday eta Beatles'en abestiak ere bai ordea. Ta zergatik ez? (...) Guretzako, euskara ez da baserri batean edo urrezko bitrina batean gorde bear degun gauz bat, guretzako euskera, gure egintza guztietan beraz balia gindezken gauz bat izatea nai dugu.
Bateko eta besteko gogoak batzen igaro da 1965a. Hasierako taldeari Artze anaiak elkartu zaizkio, Xabier Lete, Jose Angel eta Juan Migel Irigarai, Kepa Garbizu, Jose Mari Zabala, Jose Antonio Villar, Luis Mari Bandres eta Jean Paul Arregi... Groseko Yoloak taldea ahantzi gabe, «Black is black»-en bertsio euskaratuarekin. Gipuzkoarrak dira gehienak. Ez Dok Amairu izena berriz, Jorge Oteiza eskulturagileak proposatua da, Azkuek Bizkaian jasotako herri ipuin batetik hartua, hamahiruaren adur gaiztoa hautsi eta Pizkundeak aurrera joko duela adierazteko.
Bilbon Etxanizen omenez elkartzen diren kantarien artean dagoen aldea, gaitza da. Lurdes Iriondo ehun eta berrogeita hamar kantalditik gora emana da, Mikel Laboak bi disko txiki ditu kalean, Arestiren letrak musikatu ditu, «Apur dezagun katea» eta «Egun da Santimamiña»... beste batzuk berriz, herrietako koroetakoa dute duten ia esperientzia bakarra. Ez dio axolarik, «

indibidualkeriak utzi eta indibidualtasuna aberasteko
» sortu den taldeak aspaldidanik esperotako ametsa eszena gainera eramanda txoratzen du lehen Hernanira eta Donostiara bezala orain Bilbora bildu den entzulea, abeslariak ulertu gabe euskaldun sentitzen dena da asko

1966
- Urtarrilaren 9an Euskal Abesti Berrien Jaialdia antolatu zen Donostian eta Hernanin.

- «Hazparneko Anderea» eta «Eneko Bizkai eta Maria Lorka» antzerki-lanak idatzi zituen Telesforo Monzonek.

- Imanol Urbietak «Haur kantariak» haurrentzako diskoa grabatu zuen.

- Nestor Basterretxeak eta Fernando Larrukertek «Alquezar» laburmetraia estreinatu zuten.

- «Diario de Navarra»-k, itxura aldatzearekin batera, euskarazko orrialde bat erantsi zion bere egunkariari.

- Euskaltzaindiak Gipuzkoako letratuen Elkarteari agiri bat zuzendu zion, auzitegietan, maiz gertatzen ohi zen bezala, erdaraz ongi ez dakiten lekuko edo salatuentzat interpretaria jartzeko eskatuz.

- Euskaltzaindia euskal hiztegiaren gainean lan egiten hasi zen ekainaren 5ean. Berehala hasi ziren "h"-ri buruzko eztabaidak.

- Ikastola sortu zen Gasteizen.

- Daniel Landartek «Gure haurra» antzerki-lana idatzi zuen, Etxahun-Irurik «Iruriko kuntia» pastorala, Joan Mari Lekuonak «Mindura gaur» poesia liburua eta Martin Ugaldek «Sorgiñaren urrea» haurrentzako ipuina.

- Manuel Matxainek Xenpelar Bertso-paper lehiaketa irabazi zuen.


Azkenak
2025-05-06 | Antxeta Irratia
Irungo Lakaxita gaztetxeak pintaketa faxistak salatu ditu berriz

Joan den abenduan gaztetxeak pintaketa nazi-faxistak salatu zituen ere, eta oraingo honetan “Stop LGTBI”, “Fuera degenerados” edota “No os dejaremos dormir” bezalako mehatxuak izan dira asteburuan Lakaxitako hormetan azaldu diren mezuak, diana... [+]


2025-05-06 | dantzan.eus
Aukerarik izan ez zuten emakumeek plazaratuko dute Legazpin ezpata-dantza

“Guk entseatu egiten genuen, mutilei erakusten genien, parrilarako laguntza behar zutenean hor egoten ginen, baina gero sekula ere ez genuen dantzatzen plazan, ezta burutik pasa ere”. Oihane Auzmendi Iturbe (Legazpia, 1977) Sustraiak dantza taldeko dantzaria da,... [+]


Unax Aizpurua eta Aroa Arrizubieta izan dira Gaztetxeak Bertsotan finaleko txapeldunak

Martxoak 14an Itsasuko (Lapurdi) Goxoki Gaztetxean hasitako sei saioko ibilbideak maiatzaren 3an izan du finala Gernikako gaztetxe okupatu berrrian. Egurre Gazte asanbladaren laguntzaz egun osoko egitaraua izan zen larunbatean. Finaleko bigarren fasera, Maddi Aiestaran eta... [+]


2025-05-06 | Gedar
“Selektibitatea hezkuntzaren elitizazioan sakontzeko tresna da”, salatu du IAk

Elkarretaratzeak egingo dituzte selektibitateari eta Baxoari ezetz esateko. Gainera, apunte-banku bat eta klase partikularrak jarri dituzte martxan IAko kideek.


2025-05-05 | ARGIA
14.000 “maite zaituztegu” Pirritx, Porrotx eta Marimotots pailazoentzat

“Maite zaitut” herri omenaldia egin diote maiatzaren 3an Pirritx, Porrotx eta Marimotots pailazoei Barakaldon, BEC erakustazokan. Euskal gizarteari egindako ekarpena eskertu nahi izan diote milaka pertsonak Maite Zaitut Kultur Elkarteak antolatutako jaialdian.


Israelek Gaza erabat okupatzeko plana onartu du, palestinarrak zerrendatik kanporatzeko eta gatibu israeldarrak askatzeko

Trumpek Gazarako behin baino gehiagotan proposatutako garbiketa etnikoarekin jarraituko du Tel Avivek. Netanyahuk sare sozialetan jakinarazi duenez, Israelek milaka erreserbista deitu ditu Gazaren aurkako setioa gogortzeko eta "erabateko garaipena" lortzeko.


2025-05-05 | Leire Artola Arin
ANALISIA
Kartzelara, herritarrak informatzeagatik?

2025ean Guatemalan gutxienez kazetari bat hil dute eta beste bat desagerrarazi. Arriskutsua da kazetaritza lana egitea herrialde horretan, eta hala jaso du Mugarik Gabeko Kazetariak erakundeak ere, maiatzaren 2an argitaratutako 2025eko Prentsa Askatasunaren Munduko Sailkapenean... [+]


Plangintza demokratikorik gabe itzalaldien menpe jarraituko dugu

Gero eta nabarmenagoa da Espainiako Estatuak ez duela planifikazio demokratikorik energiaren arloan. Duela gutxi jasan dugun itzalaldia adibide garbia da, baina ez da bakarra. Energia berriztagarrien kontrolik gabeko eta lurralde askotan gehiegizko hedapena da beste adibide... [+]


Itzalaldia

Ez dakit itzalaldiak itsutu gaituen edo itsu gaudelako itzali garen. Edozein kasutan, itzalaldia ez da gaur hasi eta bukatu den gertaera histerikoa –barkatu, historikoa–. Aspaldian hasi zela uste dut eta, zoritxarrez, ez zen San Prudentzio egunean amaitu.


Bridgestoneko langileek elkarretaratzea egin dute Japoniak Madrilen duen enbaxadaren aurrean

Bridgestone Japoniako pneumatikoen multinazionalak kaleratu nahi dituen langileek elkarretaratzea egin dute astelehen eguerdian Japoniak Madrilen duen enbaxadaren aurrean. Horrez gain, langile batzordeko hainbat kide Yolanda Díaz Espainiako Gobernuko Lan ministroarekin ere... [+]


Palestinaren aldeko Askatasunaren Ontzidia Maltako Gobernuarekin negoziatzen dabil, itsasontzia hango portu batera eramateko

Nazioarteko ekimenak igandean argitaratutako prentsa ohar batean jakitera eman duenez, Maltako Gobernuak bonbardatutako itsasontzia konpontzeko asmoa erakutsi du. Askatasunaren Ontzidiak eskatu die Maltako agintariei itsasontzia herrialdeko uretan sar dadila. Israelen erasoak... [+]


Nazien kontzentrazio esparruetara deportatutako 253 euskaldun omendu ditu Eusko Jaurlaritzak

Nazismoaren biktimak izandako euskal herritarrak oroitzeko Eusko Jaurlaritzak egin duen lehen aitorpen instituzionala da. Hego Euskal Herriko 253 pertsona deportatu zituzten 1940 eta 1945 urteen artean. 113 bertan hil ziren eta beste asko, handik bizirik irten baziren ere... [+]


2025-05-05 | ARGIA
Hamar egunez pantailetan euskaraz aritzeko erronka maiatzaren 6an hasiko da

Maiatzaren 6tik 15era egingo da Pantailak Euskarazek antolatutako aktibazio sozialerako ariketa. Helburua, hamar egunez soilik euskarazko ikus-entzunezkoak kontsumitzea da. Ariketan izena eman daiteke maiatzaren 6ra arte.


Eguneraketa berriak daude