"HIZKUNTZA BATEN HEDADURA BESTEEKIKO NEURTZEN DA"

  • buruzko VII. Nazioarteko Biltzarra antolatu du datorren abendurako. Hizkuntza hauen inguruko gogoeta teorikoen eta saio praktiko ezberdinen berri emango da bertan.

2021eko uztailaren 20an
Hizkuntza Biziberritzeko Saioak», hori izango da abenduaren 1etik 3ra Bilboko Euskalduna Jauregian egingo den Eremu Urriko Hizkuntzei buruzko VII. Nazioarteko Biltzarraren gai nagusia. Honako hau zazpigarrena izango da; aurretik beste sei egin dira hainbat herritan. Lehena Glasgowen, Eskozian egin zen 1980ean; 83an Turku Abon, Finlandian; 86an Galwayen, Irlandan; 89an Leeuwarden, Frisian; 93an Cardiffen, Galesen; eta orain hiru urte Gdansken, Polonian. Biltzarra herri batean egiteko baldintza bertan eremu urriko hizkuntza bat mintzatzea da. Baina biltzar hauen garapenean Europako egoera politikoaren aldaketak ere izan du zerikusirik: herrietako hizkuntza bereziek indarra hartu baitute, euren buruari leku eginez honelako biltzarretan.


FISHMANEN EREDU TEORIKOA.

«

Intelektual, aditu eta arituen harremangunea da Eremu Urriko Hizkuntzen Biltzarra
», Josune Ariztondo Hizkuntza Politikarako Sailburuordearen hitzetan. Bertan bildutakoek, euskara eta katalana bezalako hizkuntzak erakundetzearekin batera, zein eratako sustapen politikak egin diren adierazten dute, eta elkarrekin erkatu. Bilbon egingo den biltzarrak badu besteekin alderatuz berezitasunik. «

Hizkuntzen berreskurapena, biziraupena eta biziberritzeari buruz gogoeta teorikoa egingo da
», Josune Ariztondoren esanetan. Orain arte biltzarretan egin diren gogoetak irakaskuntzari lotuta egon dira hein handi batean, atal jakin batzuetara mugatuak, alegia. Oraingoan, hesi horiek gaindituz, gogoeta orokor bat egin nahi izan da. Horri lotuta dago Joshua Fishman adituaren presentzia Biltzarrean. Fishman Yeshivako Unibertsitatean irakasle eta katedradun izana da eta egun Stanfordeko Unibertsitateko irakasle «Emeritus»a da. Hizkuntzen irakaskuntzaz eta hauen egoera eta berreskurapenaz asko dakien pertsona da berau.


SAIO TEORIKO ETA PRAKTIKOAK.

Eremu urriko hizkuntzak iraupenera eraman dituzten prozesuak, hizkuntza hauek biziberritu dituzten prozesuak eta hauek gainbehera eraman dituztenak aztertzea eta hauen inguruko eredu teorikoetaz eztabaidatzea da biltzarraren helburu bikoitza. Helburu hauek jorratzeko ia 500 pertsona aurrematrikulatuak daude. Deialdia irekia izan da, baina Ariztondok dioenez, ez da «

edozein
» hurbilduko. Euskalgintzaren inguruko pertsonek hartuko dute parte nagusiki. Eta hezkuntza, familia, erabilera eta kalitatea bezalako gaiak jorratuko dira.
Guztira, biltzarrak iraungo dituen hiru egunetan zehar 5 hitzaldi nagusi, 10 komunikazio eta 30 poster (ordu erdiz edo hizlari ezberdinek bere lanari buruz eginiko hitzaldi laburrak) izango dira. Abenduaren 1ean, hasiera ekitaldiaren ondoren, «Hizkuntza Biziberritzeko Saioetarako Eredu Teorikoak» landuko dira. Joshua Fishmanen «Why is it so hard a threatened language?» izango da hitzaldi nagusia. Abenduko bigarren eta hirugarren egunetan «Hizkuntza Biziberritzeko Saioak Nazioartean» eztabaidatuko dira. 2an Lluis Jouk katalanaren inguruko saioei buruz mintzatuko da. Eta Colin Williamsek Galeseko egoera azalduko du. 3an berriz, Xabier Aizpuruak, Euskara Sustapenerako Zuzendariak, «Euskara: bizirik irautetik biziberritzera» hitzaldia eskainiko du. Eta azkenik, J. Claude Corbeilek, Québec-eko Hizkuntza Politikarako zuzendariak, bertako egoerari buruz hausnartuko du. Amaiera ekitaldia, Richard Bourhisek, Biltzarraren Batzorde Akademikoaren buruak, egingo du arratsaldeko hiruak aldera. Lan hizkuntzak euskara, gaztelania, frantsesa eta ingelesa izango dira, «

eremu urriko hizkuntzak dira aztergai, baina eztabaidatzeko, frisiar baten eta euskaldun baten artean, adibidez, eremu urriko hizkuntza ez dena erabiltzea beharrezkoa baita
». Hausnarketak hausnarketa, Ariztondoren ustez, ezinezkoa da eremu urriko hizkuntzaren definizioa «

kilometro karratutan
» ematea, «

Hizkuntza baten hedadura besteekiko neurtzen baita
». Hizkuntzen ereduen arteko konparaketa praktiko eta teorikoa egingo da hain zuzen biltzarrean. Katalanak esaterako, hiztunei eta kopuruei erreparatuz, euskarak baino egoera hobea du. Baina berreskurapen erritmoari dagokionez, euskararena hobea da. Europari begiratuz, euskararen egoera ez da horren larria. «

Ispiluaren arabera, ezberdin ikusten da zeure burua
»


Azkenak
2025-05-07 | Elhuyar
Biodibertsitate iluna neurtuta, giza jardueren eragina uste baino handiagoa dela ikusi dute

Giza jardueren eragina uste baino handiagoa dela eta ehunka kilometrotara ere irits daitekeela ondorioztatu dute biodibertsitatea neurtzeko ohikoa ez den metodo bat erabiliz. Biodibertsitate iluna neurtu dute: leku jakin batean bizi daitezkeen baina bizi ez diren espezieen... [+]


Bilobak zaintzeaz nekatuta amaitzen duten amona-aitonak

Hamar amona-aitonatik seik akituta bukatzen du, hainbat egunez bilobak zaindu eta gero, eta amona-aitonen %30ak dio haien bizitza pertsonalean eragiten duela biloben zaintzak. Frantziako Estatuko Hirugarren Adineko Behatokiaren datuak dira, Benjamin Muller kazetariak berriki... [+]


EHZ eta Hatortxu Rock jaialdiek bonu bateratu bat iragarri dute

Bi festibaletara joateko bonuak 150 euro balio ditu eta maiatzaren 6tik 19ra eskuratu daiteke. EHZ jaialdia ekainaren 27tik 29ra ospatuko dute Aberatzen eta azken Hatortxu Rocka Lakuntzan izango da, uztailaren 24tik 27ra.


Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak negoziazio mahaira deitu ditu sindikatuak ostegunerako eta proposamen “berria” iragarri du

Steilas, LAB, ELA eta CCOO sindikatuek deitutako greba astearen atarian dator Hezkuntza Sailaren mugimendua. Ostegunean bilduko dira sindikatuak eta Hezkuntza Saila, bertan ezagutaraziko du sailak proposamen zehatza, baina zenbait eduki aurreratu ditu asteartean Begoña... [+]


Langile bat hil da lan istripuan, Laudion

Langile bat hilik topatu dute astearte goizean Laudioko Bebidas Serrano enpresan. Osalanek adierazi du hipotesi nagusia gizonak bihotzeko bat izan duela dela. Istripu honetan hildakoarekin, 2025ean 19 langile hil dira jada lan istripuetan.


Ertzaintzaren eraso arrazista bat salatu dute Bilboko San Frantzisko kalean

Erasoa ile apaindegi batean egin zuen Poliziak iragan astean, Bilboko Kontseilu Sozialistak salatu duenez. Ile apaindegiko kamera baten irudiak zabaldu dituzte.


Merzek ez du eskuratu kantziler izateko gehiengo osoa Alemaniako Parlamentuan

CDU-CSUren eta SPDren arteko aliantzak 328 aulki baditu ere Bundestagen, 310 diputaturen babesa jaso du Merzek astearteko bozketan, gehiengoa lortzeko behar direnak baino sei gutxiago. Lehen aldia da Alemania errepublika federala denetik ez dela kantzilergai bat lehen bozkaketan... [+]


2025-05-06 | Estitxu Eizagirre
Amasa-Villabonako Udala Premier enpresarekin negoziatzen ari da Amasamendiko herri lurretan bi haize errota jartzeko baldintzak

Ander Goikoetxea Amasa-Villabonako zinegotzia da eta EH Bilduko Legebiltzarkidea. Premier ESPF Ipaz Haizea enpresak Amasamendin ezarri nahi dituen bi haize erroten orain arteko prozesua nola izan den azaldu du.


2025-05-06 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Haitz galdu batzuek baldintzatuko ote dute Asia Ekialdea?

Taiwan eta Japoniaren artean dauden Diaoyu edo Senkaku irlak hizpide izan dira berriro: Txinako kostazaintzako helikopteroek japoniar hegazkin koxkor bat uxatu zuten pasa den larunbatean irlen ingurutik “legez kanpo txinatar aire-espazioan” sartzeagatik. Bost... [+]


2025-05-06 | Antxeta Irratia
Irungo Lakaxita gaztetxeak pintaketa faxistak salatu ditu berriz

Joan den abenduan gaztetxeak pintaketa nazi-faxistak salatu zituen ere, eta oraingo honetan “Stop LGTBI”, “Fuera degenerados” edota “No os dejaremos dormir” bezalako mehatxuak izan dira asteburuan Lakaxitako hormetan azaldu diren mezuak, diana... [+]


23 eurodiputatuk Europar Batasunari eskatu diote esku hartzeko Askatasunaren Ontzidiaren alde

EBko diplomaziaburuari gutuna bidali diote lau talde parlamentarioko hainbat legebiltzarkidek, tartean EH Bildukoak. Oraindik nazioarteko uretan segitzen du Askasunaren Ontzidiak.


Errumaniako lehen ministroak dimisioa aurkeztu du, eskuin muturraren gorakadaren aurrean

Errumaniako presidentetzarako hauteskundeetan Simion eskuin muturreko hautagaiak lortu duen garaipenaren ondorioak azkar heldu dira. Marcel Ciolacu sozialdemokratak dimisioa eman du, ultraeskuinaren hazkundea geldiaraztea xede zuen gobernu koalizioak "jarraitzeko arrazoirik... [+]


Josebe Iturrioz Naizenen biltzarrean:
“Sarritan ikerketa objektu bezala tratatzen gaituzte trans pertsonak”

Naizenek I. Nazioarteko Biltzarra antolatu du haur eta gazte transexualitateaz hitz egiteko. Egitaraua maiatzak 5 eta 6 artean egin dute eta hitzaldiz josia izan da. Eztabaida eta hausnarketa bateraturako "espazioak sortzeko" ezagutza arlo ugaritan espezializatutako 400... [+]


Eguneraketa berriak daude