Erriberriko jauregitik Pitillasko aintzirako hegaldietara


1999ko irailaren 12an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Aste honetako ibilbideak ez du inolako zailtasunik, egia esan ia ez dago aldaparik. Turismo pixka bat egiteko parada ederra dugu beraz. Gozamena erabatekoa izan dadin ibilbideko bi elementu natural kontuan izan behar dira. Batetik, txango honek bidegurutze aunitz du eta arreta jarri behar zaie. Bestetik, harriak eta haizea izango ditugu etsai, batak zein besteak gure hankak nekatu ditzakete. Gure ondare kulturaleko adibide galantak ditugu ikusgai eta gainera naturak eskainiko digu, bigarren zatian, gozatzeko beste aukera bat.
Abiapuntu gisa, gaztelu-jauregiaren aldamena aukeratu dugu, harresiaren atearen bestaldea, aparkaleku txikian. Hasieran nahiz bukaeran Erriberrik eskaintzen digun ondare oparoa ezagutzera behartuta gaude. Badira aukera aunitz erreferentzi gune diren eraikinak bisitatzen hasiz gero. Gaztelu-jauregia Karlos III.a errege nafarraren garaian eraiki zen, apika «praesidium» erromatar zaharraren gainean, eta 1925. urtean zaharberritzen hasi ziren. San Pedro parrokia estilo erromanikokoa da, bere klaustro eta atariarekin. Barnean gotiko garaiko horma margo dotoreak izan zituen garai batean; gaur egun Nafarroako Museoan dira ikusgai. XIII. mendean eraiki zen berriz, Santa Mariaren parrokia. Nabe bakarrekoa da eta atari xarmanta du. Gotiko garaiko arku multzo ederrak inguratzen du ataria. Hiribilduaren harresiaren arrastoak ere badira. Zenbait dorre eta ate agerian da oraindik ere eta hauen egiturak erromatar garaiko erreferentziak izan litezke. Hainbat txanpon erromatar eta eskultura txiki bat ere agertu dira. Ikerlari batzuk aurkikuntza hauetan oinarritzen dira Erriberriren sorrera erromatarraz hitz egiteko. Eraikin ospetsu hauek bisitatu eta gero, herria norberak bere kabuz bizitzea da hoberena. Etxe eta jauregi handiak, kale estuak eta freskoak eta bertako giroa ezagutzea gomendatzen dizuet.
Erriberriko kaleetan nahastu eta une batez gal gaitezke. Ez du ondorio handiegirik izango horrek, ez baita oso handia herri hau. Beste hainbeste gerta dakiguke herritik herrira goazela bidegurutzeetan.
Bidegurutze asko daude, baina bateren batean okertuta ere ez larritu, herriak ez baitaude bata bestearengandik oso urrun. Gure kasuan, krokisari begiratuko diogu eta bertako erreferentziak jarraituz ez okertzea espero dugu. Erriberritik ateratzeko harresia zeharkatu behar dugu San Martin Unx errepidea hartzeko. Hemendik gazteluaren beste aldea dakusagu eta buelta ematerakoan antzinako elurtegiari begirada bat emateko parada dugu. Errepidea jarraituz trenbidea gaindituko dugu eta Zidakos errekara iritsiko gara. Zubia pasa eta eskuinetik abiatzen den pistatik joanen gara, bertan «El chorrón» iturria dago. Zuzen jarraituz errepide berria zeharkatuko dugu, eskuinean ur-etorriaren neurketa-tokia dago erreferentziatzat. Aurrerago, pista bat zeharkatu, gero ubide bat gainditu eta (2,9 km) eskuinera jo behar dugu. Hemendik 200 bat metrotara bidebanatze bat aurkituko dugu eta (erdian etxola baten aurriak daude) ezkerreko aldetik segi. (3,8 km) bidegurutzean eskuinetik aurrera, beste pista bat zeharkatu San Martin trokatxoa gainditu, ezkerrean dagoen bordalde berri batera arte. Jarraitu 5,9 kilometroan dagoen hilerrira eta honen ondoren bidegurutzera arte. Ez ahaztu eskuinera begiratzea, hor baita Beire herria. Azpimarragarriak dira udaletxea, Ezpeleta familiako jauregia eta XIV. mendeko San Milian eliza.
Ezkerrera eta zuzen jarraituz, Beire herria utziko dugu. Mendibide bat zeharkatu eta aldapa gora egin, goiko terrazan dagoen bidegurutzera arte (6,9 km). Handik zuzen jarraitu Pitillasko aintzirarantz. Ezkerretik abiatzen diren pare bat pista utzita, zuzen Artzain Putzu troka gureganatuko dugu. Hemen bidegurutze bat aurkituko dugu, (9 km), ezkerretik trokara doana, gu ordea eskuinetik Pitillas herrirantz goaz. Bigarren honi jarraituz 200 bat metrotara ezkerretik abiatzen den pista jarraituko dugu, beste batekin topo egin arte. Oraingoan ezkerrera berriz Matea korralizara arte (10,4 km). Eraikin hau eskuinetik doan pistatik utziko dugu Santo Domingo tontorrerantz eta baselizarantz. Hau dugu aldaparik kaskarrena, batez ere lurzorua ez dagoelako batere ongi. Norberaren trebezia erakusteko ordua da. Gailurretik ibilbide osoa eta paisajea ikus ditzakegu. Jeitsi eta ezkerrera abiatu, troka zeharkatu ordez, ezkerretik doan mendibidea jarraitu, baina lasai, 400 metro geroago pista hobeago bat hartzen da-eta. Zuzen segi hurrengo bidegurutzera arte, (12,3 km), hemen eskuinera hartu eta zatitxo bat aurrerago baztertu ezkerrera, urmaelera zuzen doan pista batetik. Segi bide horretatik Erreserba Naturaleko ikurra ikusi arte. Lokatzik ez badago, hesia inguratuz, Interpretazio bulegora iritsiko gara (15,6 km). Behatoki honetan Pitillasko aintziran biltzen diren hegaztiak ezagutu ahal izango ditugu. Interpretazio bulegoan hegaztiei buruzko informazio anitz aurkitzeaz gain, zuzenean, aintziran plisti-plastaka edo hegan dabiltzan hegaztiak ikus daitezke.
Bisita egin eta gero, jaitsi eta ezkerretik errepidera jo, hau zeharkatu zuzen eta bidebanaketan eskuinera abiatu, (16,2 km). Korraliza batekin topo egingo dugu, aintziratxo batekin, ezkerretik jo hurrengo bidegurutzera arte, (17,2 km). Eskuinetik helduz eta Pitillasko herrira iritsiko gara. Herrian itzulitxoa eginda errepidera jaitsi eta ezkerretik tren gaineko zubira joan (20,5 km). Hau igarota eskuinetik beherantz pista bat hartuko dugu. Aurrera segi eta (23,7 km) eskuinera Beireko atsedenlekura doan bidea ikusiko dugu. Guk zuzen segiko dugu errepidera atera arte. Bide errazean, konturatzerako Erriberrin gara

Azkenak
2025-08-05 | El Salto-Hordago
Plastikoak eragindako kutsadurak 1,3 bilioi euroko osasun gastuak eragiten ditu

The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.


Etxeko atxiloaldia ezarri diote Bolsonarori, 2023an estatu kolpe bat ematen saiatzeagatik

Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]


Bilboko Konpartsek “gustu guztientzako” 600 ekintzatik gora antolatu dituzte

Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko". 


2025-08-05 | Mikel Aramendi
Gero eta fede gutxiagorekin esanda: ‘No More Hibakusha!’

Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.

Iazko Bakearen Nobel... [+]


Netanyahuk Gaza osoa okupatzea erabaki du, armada aurka agertu arren

Israelgo lehen ministroa Segurtasun Kabinetearekin bilduko da asteartean, "Gaza osorik okupatzeko planaz" eztabaidatzeko eta hori aurrera eramateko. Israelgo armadaren buru Eyal Zamirrek, aldiz, Gazan diharduten lurreko soldaduei "atseden hartzeko tartea" ematea... [+]


Sendo eta dotore

Zer: Orquestra de la Comunitat Valenciana
Zuzendaria: Mark Elder
Bakarlaria: Nelson Goerner (pianoa)
Egitaraua: Txaikovsky eta Xostakovitxen lanak
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren 3a.

-------------------------

Orquestra de la Comunitat Valenciana... [+]


Poloniak berriz ireki du Pablo Gonzalezen kontrako prozesu judiziala

Pablo Gonzalez Polonian atxilotu zuten 2022an espioitza leporatuta. 2024ko abuztuan aske utzi zuten baina ez zuten bere prozesua itxi. Orain, prozesua berriz ireki eta epaileek 2025eko udazkenean epaitu nahi dute Gonzalez.  


Konstituzioa aldatu eta betiereko presidente bihurtzeko ateak zabaldu ditu Nayib Bukelek

Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.


20.000 sinadura bildu dituzte txosnak Euskal Herriko ondare immaterial izendatzeko

Gasteizen igandean eginiko agerraldian, Txosnak. Gureak, denonak dinamikako kideek gaitzetsi dute txosnak ez direla enpresen gisara tratatu behar: "Gure ospakizunak edukiz hustu nahi dituztenen kontra, konpromisoaren, aniztasunaren eta autogestioaren alde egiten... [+]


Sarek eta Etxeratek mobilizazioak egin dituzte Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan

Urtero legez, hitzordua izan dute igandean Sare eta Etxerat elkarteek Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan. Euskal preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen aldeko aldarriak egin dituzte. 


NBEren Segurtasun Kontseilua Gazan bahituta dauden israeldarrez mintzatuko da asteartean

Bahituen "egoera larriaz" eztabaidatuko dute biltzarrean egongo diren herrialdeek, Danny Danon Israelek Nazio Batuen Erakundean duen enbaxadorearen arabera. Hamasek adierazi du bahituek osasun arreta jasoko dutela baldin eta Israelek Gazara laguntza humanitarioa... [+]


AEBn euskararen irakaskuntza bultzatzeko akordioa sinatu dute Etxepare Euskal Institutuak eta NABOk

Euskal diasporaren Boiseko Jaialdiaren testuinguruan, Etxepare Euskal Institutuak eta AEBetako euskal erakunde NABOk euskararen irakaskuntza sustatzeko akordioa sinatu dute. Hori horrela, AEBetako Euskal Etxeek euskara "sustatuko eta trinkotuko" dute, eta Jaurlaritzak... [+]


2025-08-04 | Behe Banda
Kale estuak dituzten hiriak

Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]


Turismoaren negozioaren aurka mobilizatu dira Zarautzen

"Gure herria izugarrizko irabazi-iturria da turismotik negozioa egiten dutenentzat. Bertako langileok, berriz, horren albo-kalteak jasaten ditugu: miseria eta esplotazioa", seinalatu dute mobilizazioa deitu duten Kontseilu Sozialistak eta Etxebizitza Sindikatu... [+]


Requiem batekin abiatzea?

Zer: “Requiem (s)”. Ballet Preljocaj.
Koreografia: Angelin Preljocaj.
Eszenografia: Adrien Chalgard.
Argiztapena: Éric Soyer.
Jantziak: Eleonora Peronetti.
Bideoak: Nicolas Clauss.
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren... [+]


Eguneraketa berriak daude