Ossauko Midiren magalean, Pombieko itzulia

Kartelak eta seinaleak jarraituz, Sosqueseko parkingetik Brousseteko erreka zeharkatuz, Pombierako bidea hartuko dugu. Hasieran basoan barna ibiliko gara, baina behin erreka iraganik, zonalde ireki bezain ederrera aterako gara, «Glère de Pombie» deitzen denera. Bertan, bidea protohistoriako baratz ederren ondotik igaroko da, hauek izanik ibilbide honetan topatuko ditugun lehenengo garai hartako oroitgarri misteriotsuak.
Aurrerago ikusiko dugun bezala, protohistoriako artzainek Ossau bailara aukeratu eta batez ere bailarako goialdea, alaleku gisa eta baita haien hildakoak lurperatzeko ere, gaur egun megalito gisa ezagutzen ditugun oroitgarrietan. Ossau bailarako megalitoen kopurua eta ezaugarriak azpimarragarriak dira.
Ondoko kuadroan azaldu dugunez, aste honetako ibilaldia prestatzerakoan, Glère de Pombie eta bertako aterpearen arteko tartean, aterperako bidearen aldapatxoan, mendiko trikuharri berri bat aurkitzeko parada izan genuen.
Pombieko aterpeak, Ossauko Midi itzelaren magalean eta 2.031 metrotan kokaturik, ikusmira paregabea eskaintzen digu. 55 lo egiteko tokiz horniturik, leku estrategikoa da Midi igo nahi duten eskalatzaileentzat. Nor izan zen Ossauko Midia igo zuen lehenengo pertsona? Dirudienez artzain bat, Mathieu izenekoa, 1797an Delfau paristar kirolaria igoaldian lagundu zuena. Sarda taldeko «Pirinioetako sumendiak, hartzak, mendi-gidariak eta beste hamaika istorio» liburuan aurkitu dugu igoera bikain haren pasarte zail baten kontakizuna:
«Ia bertikal zegoen haitz-zerrenda batean pasatu behar genuen, konfiantza haundirik gabe oso irtenune txiki eta bakanei helduz, eta horrela zintzilik ibili behar izan genuen amildegi beldurgarrian. Mathieu bi aldiz saiatu da pasatzen. Bigarrenean lortu du pasatzea. Nik berriz, saio huts batzuk egin ditut. Saihetsa haitzari itsatsia, gorputz osoa luzatzen nuen oina ipintzeko nuen euskarrira iritsi eta egoera larri hartatik irteteko. Horrela aurrera joan ondoren, atzera jo behar izan nuen eta zintzilik nengoen. Maniobra hartan indarrak akitu egin zitzaizkidan eta eskuak askatu egingo nituela uste nuen, baina azkenean, nire gidariak makurtuta erori behar nuen zintzur estura etortzea lortu zuen, eta bizkarraz zein belaunaz bere buruari eutsita, eskua luzatu eta hankari helduta egoera latz hartatik atera ninduen».
Pombieko aterpea utzi eta bere lakua hegoaldetik zeharkatu ondoren, Peyregeteko leporako bidea jarraituko dugu. Ossauko Midi eta Peyreget (2.487 m.) banatzen dituen lepora igo eta berehala, harri itzelen artean, kaos batetik jaitsiko gara Peyregeteko lakura. Hemendik berriro igoera, Iouko leporaino oraingoan. Bertatik, Aneou zirko aldeko ikusmira zoragarria izango dugu: belardi zabalak, Pourtaleteko lepoa eta Aragoiko muga diren mendi zorrotzak.
Berriro jaitsiz, Senescauko bordarako bidean Aneauko baratzetako batekin eginen dugu topo; harrespil handi eta ederra da hau. Aneauko zelai zabaletan antzeko historiaurreko oroitgarri ugari aurki daiteke. Ibilbidea jarraituz, Senescauko borda iragan eta Tourmonteko mendizintzur aldera hurbilduko gara. Amini bat aurrerago, Touroun-Bouchouseko Eneolitiko Garaiko trikuharria ikusiko dugu bidearen alboan. Handik gutxira, Brousseteko errekako ezkerraldea jarraituz, hastapeneko tokira, Sosquesera iritsiko gara
Megalito berria Pirinioetan: Pombieko trikuharria

Ondoko artikuluan aipatu dugun bezala, 1999ko uztailaren 11n Pombie aldera egindako ibilaldian, katalogaturik ez zegoen historiaurreko oroitgarri berri bat aurkitzeko parada izan genuen. Artikulu honen bidez aurkikuntza honen berri eman nahi dugu.
Oroitgarria aurkitu eta Claude Blanc (Ossau bailarako oroitgarrien inbentarioa prestatu duena) jaunarekin harremanetan jarri ondoren, egiaztatu genuen megalito berri hau ez zegoela katalogaturik.
Beheko mapan ikus daitekeen bezala, trikuharria Pombierako bidearen alboan kokatzen da, 1.885 metrotan, aldaparen hasieran. Bertatik ikusmira ederraz gozatzen da Brousseteko bailara eta Arremoulit aldeko mendien aldera.
Egiturari dagokionez, 8 edo 9 metrotako tumulua harrespil batez inguratuta ageri da. Erdian, ganbarak, (bost harlausez osaturik gehi eslakia), 2x1 metrotako neurria du gutxi gorabehera eta M-Eko orientazioa.
Zonalde honetan antzeko egitura ugari dago (Glère de Pombie, Aneou, Magnabaigt...), beraz, megalito berri hau Ossau bailarako protohistoriako oroitgarrien errolda aberastera dator eta bide batez, adierazten digu Pirinioetako zenbait zonaldetan ez dela oraindik prospekziorik egin, ikertzaile eta historiaurrean interesa duten guztientzat bazter hauek arakatzeko eragingarria izanik


Azkenak
Manifestazio eta aldarri ugari Maiatzaren Lehenerako

ELA sindikatuak mobilizazioak egingo ditu Bilbon eta Iruñean, eta LABek, berriz, Iruñean.


2024-04-30 | Euskal Irratiak
Ximun Fuchs: "Zorrez itorik peko errekara doan etxalde batean kokatzen da antzezlana"

"Isiltasuna oztopo eta elkartasuna lagun, egungo mundu gordina" kontatzeko erronkari lotu da Axut! antzerki konpainia.


2024-04-30 | Gedar
Pertsona afroamerikar bat erail du Poliziak AEBetan, belaunarekin lepoa estutu ostean

Istripu batetik ihes egin zuela aitzakiatzat hartuta, taberna batera sartu, lurrera bota eta buruz behera lotu zuten poliziek 53 urteko gizona. Zortzi minutuz izan zuten lurrean.


Eguneraketa berriak daude