ITSASALDEKO INGURUGIRORAKO SOS INBERTSIO ITZELAK

  • handiena duena: 600 milioi libera. Iparraldearen garapen ekonomiko, kultural eta sozialerako saneamendu sare berriak eratzea funtsezkoa ikusten dute Garapen Eskemaren eragileek.

1999ko uztailaren 25ean
Iparraldea lurralde ekologiko ondo orekatua eta garbia agertzen da hegoaldiarren begietara. Kostaparteko hirien saneamendu sareak ez dira irudi duten bezain txukunak antza. Hendaiatik Baionara bitarte garatzen ari den aglomerazio erkidego berrietan ingurugirorako baliabide berriak eratu beharra ikusi dute adituek. Garatze bidean bi proiektu nagusi daude: BAM Aglomerazio Erkidegoan (Baiona-Angelu-Miarritze) lehena –Bidart herria bere barnean hartzen duena–; eta Donibane Lohizune arroan dago bestea. Bigarren hau Ziburu, Getari eta Urruña herriek osaturiko Aglomerazioa da. Ingurugiroaren ardura daramaten Estatuaren erakundeekin bi aglomerazio kontratu sinatuta daude gaur egun. Lehenengoa orain bi urte abiatu zen, eta ingurugiroa berritzeko lau urteko plangintza baten barruan gauzatzen ari da. Bigarren hitzarmena aurten sinatua da, eta bost urteko plan orokor baten barruan garatzen ari da.


2.001. bitartean

BAM Aglomerazio Erkidegoak –1998 urtean, artean distritu zelarik– 400 milioi liberako kontratua sinatu zuen Adour-Garonne ur agentziarekin. 2.001. urtera bitarte, itsasoratzen diren ur guztiak araztea xedea du agentzia honek. Aldi berean, BAM aglomerazioaren hiri ekologiko orekatua eta ordenuan ezartzea helburu dituelarik. Herritarrek darabilten ur kalitatearen egoera ziurtatzeaz bestera, espazioaren antolaketa, airearen kalitatea eta zaraten maila apaltzeko lanetan ari da, osasuntsu bizitzeko eta aglomerazio egoki bat eratzea posibilitatu behar dituzten elementuak lantzen ari da ere bai. Lau dira BAMen funtzionatzen duten araztegiak. Baionako Saint Frederic auzoan eraiki berri den araztegia hiriko urak nahiz Errobi zein Aturriko ibaietako uren tratamenduarako erabiltzen da gaur egun. Pont de L'Aveugle eta Saint Bernard deitu tokietan daudenak, Baionako gainontzeko auzoko zein Angeluko urez ardura daukate. Marbella deitu ingurunean dagoenak, berriz, Miarritze eta Bidart komunetako urak tratatzen dituelarik.
Saint Frederic deitu araztegi berriaren –hirigunearen erdian eta ibai nagusien artean kokatua– ezaugarriek jakitera ematen digute zertan datzan araztegi moderno baten zeregina. Etorkizuneko hirietako urak edangarriak izango badira –adituen esanetan, beti ere– tankera honetako araztegiak antolatu beharra dago. Berean, hiru ur-andela edo arazgailuetan barrena pasatzen da ura. Ura buia edo sare berezi artean iragaziarazten da, bioiragazki efektu azkarretan barna pasatzen delarik. Segimendu bilogikoa egiten zaiola une batez, zentrifugatu eta uraren karea tratatzen da ondoren. Uren aireraztatzea da beste egiteko funtsezkoa hondakin-urak ahalik eta garbien itsasoratu edota ibaietaratu daitezen. Saint Fredericeko araztegiak, eguraldi lehorren garaian, 11.000 metro kubikoko ur-emaria iragazten du eguneko. Sasoi euritsuetan berriz, 21.000 metro kubiko eguneko iragaztera iristen delarik. Urteko 4.015.000 metro kubiko ur tratatzen dira araztegi berri honetan. Bestalde, egun bakoitzean tratatzen diren urek 5.500 kilo lokatz uzten dute batez beste. 55.000 bizilaguneko hiri baten beharretarako.


167 milioi libera

BAM aglomerazioan gauzaturiko kontratuaren ondotik etorri zen La Nivelle edo Ugarama ibaiak zabaltzen duen arroarako sinaturiko aglomerazio kontratua. Donibane Lohizune, Ziburu, Getari eta Urruña herriek osaturiko aglomerazio honetan, aurrekoa bezalaxe, Adour-Garonne ur agentziaren esku dago hondakin-urak edangarriak bihurtzea. Kasu honetan ere, Akitaniako eta Pirinio Atlantiarreko Kontseilu Nagusien abarora ahalbideratu izana da hitzarmena. Aurtengo otsailean abiaturiko plangintza –ingurugiroa hobetzeko beste elementuen tratamendua kontuan hartzen dituena ere– bost urteren epean gauzatzeko plan bat da. Uren tratamendurako soilik 167 milioi libera (5.175 milioi pta) inbertitu dira. Esan gabe doa, lau herriotan 26.000 bizilagun erroldatuta daudela, eta 52.750 udatiar gehiago biltzen direla aglomerazio honetan opor garaian. Hartara, udaldian, 78.750 biztanle elkarbizitzen dira bertan. Bi itsas haran edo arroetan barna bideratzen dira urak: Donibane Lohizuneko badiara doaz batzuk eta Getaria aldeko Zenitz hondartzara besteak. Azkenik esan, aipatu agentziarekin elkarlanean Donibane eta Ziburuko herri arteko sindikatuak diharduela. Bi dira iturburu nagusiak: Ugarama edo la Nivelletik heldu diren urak –Elbarron urtegitik– eta Ziburuko herriaren urtegiak; Xukutunen daudenak. Xoldokogaina mendi magaletan ditu iturburuak Ziburuko urtegi honek.


Artxiloa eta Zenitz

Getaria eta Urruña bitarteko erkidego honentzako bi dira funtzionatzen duten ur araztegiak. Akotzen dago hauetako bat. 1984 urtean zabaldu zen, eta gaur egun, hitzarmen berriaren karietara egindako azterketak berritze beharra gomendatzen du. 58.000 bizilagunen beharretarako prestatua, 4.000 kilo lokatz uzten dute beren urek eguneko. Tratamendu biologikoaren aldetik, aireztatzeko arazoak ditu eta ur-andelek –andeatuak nonbait– arazoak dituzte uren zirkulazio normala ahalbideratzeko. Usain arazoak ditu, gai kimikoen eraginez kiratsa zabaltzen baita bere inguruan. Bere materialeak korrosioak jota daude, bestalde. Saupiquet eta Aramar industriaguneak deuseztatu ondoren kutsadura maila apaldu egin den arren –900 kg. eguneko– araztegia berritzeko behar handia aurreikusia dago hitzarmenean. Beste ur araztegia Zenitz izenekoa da. 7.400 bizilagunen kutsadura beharrei atenditzeko ireki zen 1975ean. Honek ere inbertsio handien beharra omen dauka. Adituen txostenak dioenez, Urruñan zabalduko den araztegi berriarekin –12.000 bizilagunen beharretarako– bideratuta ikusiko litzateke uren tratamendua


Azkenak
Inteligentzia Artifiziala
264 milioi euroren truke, Musken Grok adimen artifiziala Telegrameko erabiltzaileetan instalatuko da

Urtebetean Grok-ek Telegramen ibiltzeko aukera izango du, mezularitza enpresaren 1.000 milioi erabiltzailetan sartuko da eta horren truke 264 milioi dolar jasoko du. Pável Dúrov Telegrameko sortzaile eta jabeak baietsi du operazioa bere kanal ofizialean.


Tortura zantzuak izan arren, Raul Fuentesen kasua ez duela ikertu gogorarazi diote NBEtik Espainiari

1991n atxilotua izan zenean Espainiako Poliziak Bilboko Komisarian torturatu egin zuela salatu zuen Raul Fuentesek. Espainiako auzitegiek ez zuten salaketa aintzat hartu, besteak beste delitua preskribituta zegoelako. Orain, Nazio Batuen Erakundeko Torturaren Aurkako Batzordeak... [+]


2025-05-30 | Sustatu
Euskaraldiak Artazu herritik dakarkigun harribitxia

Sarean jarri dute "Belarribizi eta Ahoprest" laburmetraia, joan den igandean itxi zen 2025eko Euskaraldiaren aitzakiarekin Oskar Alegria zinegileak Artazu herrian udaberri honetan filmatu duen lana. Belarriprest eta ahobizi kontzeptuen gaineko... [+]


Jaurlaritzari “kezka” sortu dio EHUko Medikuntza Fakultateko euskarazko plaza berrien kopurua %60 murrizteak

EHUk, aldiz, azaldu du ezinezkoa dela hitz emandako 40 plaza berriak eskaintzea, ez baitute horretarako baliabiderik. Plaza berrien kopurua pixkanaka areagotzeko asmoa erakutsi du EHUk.


Donostiako Guardetxearen aldeko osoko bilkurako protestan gazte bat atxilotu du Udaltzaingoak

Tentsio uneak bizi ahal izan dira ostegun eguerdian Donostiako Udaletxeko udal batzar aretoan.


AEBek proposatutako su-eten akordioa “aztertzen” ari da Hamas

Proposamenak “hilketek eta goseteak” bere horretan jarraitzea bermatuko duela salatu du Hamasek, baina gehitu du zer erantzun aztertzen ari dela. Israelek proposamena onartu duela jakinarazi dute AEBek.


2025-05-30 | ARGIA
Gizon batek 13 urteko alaba hil du eta bere buruaz beste egin du ondoren, Bilbon

Bilbon, Larraskitu auzoan, familiaren etxean gertatu da. Eztabaida bortitz baten ondoren emakumeak etxetik ihes egin du eta Udaltzaingoari deitu dio. Udaltzainek alabaren eta aitaren gorpuak aurkitu dituzte etxean. Emakumea ospitalera eraman dute zaurien ondorioz.


Herrietako farmaziak despopulatzearen kontrako tresna izan daitezkeela uste du COFNAk

Nafarroako Farmazialarien Elkargo Ofizialak (COFNA) eta Nafarroako Gobernuko Lurralde Kohesiorako Sailak programa bat abiatu dute landa eremuko jendeak behar bezala hartzeko medikazioa.


Bunkerretik ihes egiteko manifestua

Heriotzak Eduardo du izena

  • Egilea: Formol konpainia (eta Ander Lipusen manifestua)
  • Non: Modelo Aretoan, Zarautzen, Literaturia jaialdia
  • Noiz: Maiatzaren 23an.

-------------------------------------------------------------

Bunker batean garatzen da antzezlana... [+]


2025-05-30 | ARGIA
Kerik gabeko eremu gehiago ezarri nahi ditu Espainiako Gobernuak: markesinak, campusak, terrazak...

Espainiako Osasun Ministerioa kerik gabeko eremu berriak ezarriko lituzkeen lege aurreproiektua eratzen ari da eta Hego Euskal Herriko lau lurraldeetan izango luke eragina. Eremu berri horien artean, tabernetako terrazak, unibertsitateetako campusak edo autobus-markesinak ageri... [+]


Bizkaiko Aldundiak Jaurlaritzaren ardurapean utzi du Bilboko itsasadarraren azpiko metroaren lotura egiteko aukera

Bilboko itsasadarraren ertz biak lotzeko ibilgailuentzako tunelaren proiektuagaz batera, Areeta eta Sestao lotuko zituen anezka-tren bat ere iragarri zuen Bizkaiko Foru Aldundiak 2022an. Orain, proiektua gauzatzeko ardura Eusko Jaurlaritzaren mendeko Euskal Trenbide Sareari... [+]


Atxondon hildako langilea “diru-gosearen” biktima izan dela salatu du AHT Gelditu!-k

AHT Gelditu elkartearen esanetan, AHTren obretan asteartean izandako heriotza bezalakoen atzean "esklabotza-baldintzak" eta "tratu arrazista umiliagarri eta iraingarriak" baino ez daude. Atxondoko Udalak gertatutakoa ikertu eta argitzeko eskatu du. AHTko obretan... [+]


2025-05-29 | ARGIA
Segregazioa hezkuntza
Ikastolen Elkartea: “Matrikulazioren kudeaketak ez du segregazioa bukatzeko balio”

Euskal hezkuntza sisteman haur zaurgarriak ondo integratzeko dekretua egin zuen Eusko Jaurlaritza Hezkuntza Sailak 2023ko maiatzean eta gaur haren balorazio oso kritikoa egiten du Ikastolen elkarteak: hark ez du balio izan segregazioa amaitzeko. Hainbat proposamen ere egin... [+]


Eguneraketa berriak daude