Demografia arazoari aitzi egiteko unibertsitate propioa behar da


1999ko uztailaren 25ean
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Iparraldeko goi mailako irakaskuntza aro berri baten atarian dago. Datorren irailean zabalduko den 1.999-2.000 ikasturteak zazpi urteko plangintza berriak markatzen dituen norabideak segituko ditu Akitania Eskualdeko Kontseilu Nagusiaren hezkuntza sailaren zuzendaritzapean. Quaternaire ikerketa etxeak buruturiko txostenaren bidez honelako geroa antzeman daiteke. Azterketa hamabost urtera begira egina dago.


Demografia arazoak

Euskal Herria herrialde giltzarrietako bat da Europa berriaren eraikintzan. Hegoaldeko erkidego autonomoak –Nafarroa eta EAE– estatutu baten jabe diren bitartean, Iparraldean dagoen tresna bakarra Garapen Eskema da.
Ordea, «

Iparraldeak bizi duen kultur identitate eskasa eta hizkuntz arazoa ez da inoren eta ezeren aurka garatu beharra. Aitzitik, besteekin eta besteen alde garatu beharra dago
», dio aipatu ikerketa soziologikoak. Iparraldeko populazioa gora ari bada ere, zahartzen ari da. Azken berrogeita hamar urteetan populazioa % 31,1 puntu handitu bada ere –250.000 biztanle ditu uneon–, barnealdea despopulatzen ari da. Bertako bizilagun kopurua % 33,3 puntu apaldu den bitartean, kostapartean % 62,90a igo da. Jaiotze tasak Hegoaldekoaren antzekoak dira, berauek Europako apalenak izaki.
Bertako migrazioa oso azkarra da. Akitania barnean eta Paris aldera; baita kontrako norabidean ere bai. Iparraldera datozen etorkinak gazteak dira: % 72 45 urte azpikoak dira. Joankinen portzentaia are altuago izaki: % 83. Ikasketa adinean edo lehen lanpostua eskuratzeko garaian daude azken hauek; 20-25 eta 25-30 urte bitartean.


Bigarren sektorea xede

Demografiaren bilakaera halaxe delarik, ekonomiaren hirugarren sektorea –turismorako zerbitzuak bereziki– biziki sendotu izan bada ere, bigarren sektorea –industria– azkartzea irtenbidea bakarra du Iparraldeak, bere ekonomia propioa sortu eta giza migrazioaren lekualdatzea eten eginen badu. Zeregin horretan, bigarren sektorearen ezarpena unibertsitate mailan garatuko den proiektu serio batekin batera garatu beharko da. Ipar Euskal Herrian ari diren unibertsitate guneak UPPA-AAPUko (Aturri Aldeko eta Paueko Unibertsitatea) adarra izateari utzi eta unibertsitate propio izatera pasa beharko lukete, zenbaiten ustez. Paueko dependentziatik aske izaki, bertako lantegien eta behar ekonomikoen zerbitzura jarri beharko lukete.
Iparraldeko goi mailako irakaskuntzaren eskaintza honelako arlotara mugatzen da handi-handika: zuzenbidea-ekonomia-komertzioa, letrak eta teknologiak-zientziak. Azkenik, ikerketa saila oso ahula da Paueko unibertsitatearen menpe ari diren adarretan


Azkenak
Onintza Enbeita eta Feli Madariaga
“Azokako mahaiaren bestaldetik desprezioa ikusten da, asko”

Emakumea eta lurra elkartzen dituen liburua idatzi du Onintza Enbeitak: Bizitza baten txatalak. Gure aurrekoen bizimodua jaso du, andre baten ahotan: "Baserria bere horretan, erromantizismorik gabe". Feli Madariaga (1932, Baldatika, Forua, Bizkaia) da andre hori, lurrari... [+]


Poliziarekin istiluak izan dira Baionan, “dena blokatzeko” egunean

Protesta eguna da gaur Ipar Euskal Herrian eta Frantzian, François Bayrou lehen ministro ohiak egindako aurrekontu proposamenen aurka altxatu dira gizarte eragileak. Goizean goizetik, Baionako sarrerako biribilgunea blokatzeari ekin diote. Jada hogei manifestari atxilotu... [+]


Frantziak lehen ministro berria du
Zein da Sébastien Lecornu? Antinuklearren etsaia, ehiztarien laguna, Macronen zale fidela

François Bayrouk dimisioa eman eta ordu gutxitara izendatu du Emmanuel Macron Frantziako presidenteak ordezkoa: Sébastien Lecornu izango da lehen ministro berria, aurretik Defentsa ministro izandakoa eta Macronen oso gertukoa. Oposizioa haserre mintzatu da, ezker zein... [+]


Zinemaldi Alternatiboak zinema sozialaren bidez ehunduko ditu Donostiako auzoak

17. edizio honetan hamar proiekzio antolatu ditu Donostiako Zinemaldi Alternatiboak, beste horrenbeste eragilerekin elkarlanean. Helburua, urterokoa: "Zinemaren bidez hausnarketa kritikoa sustatzea, hainbat gizarte-gai eta -gatazkari buruzko lanak proiektatuta eta... [+]


Desberdintasunen garrantzia nazioarteko politikan

Trumpen muga-zergen dantza da azken hilabeteetako berri nagusietako bat. Gerra komertziala eta ekonomikoa hedabideen eta analisten ahotan daude oraindik ere. Gehienetan, baina, herritarrei gauzak era oso sinplean azaltzen zaizkie, gutxi-asko esanez Etxe Zurian ero bat dagoela... [+]


2025-09-10 | Tere Maldonado
Nire garuna ote naiz? (eta II)

Ez dut ikusi nahi gorputza arimaren kartzela gisa. Baina ezin dut saihestu gorputz atletikoak, gazteak, osasuntsuak, ulertzea luxuzko ibilgailuak balira bezala, jabeen eramaile arinak. Gazte (osasuntsu, atletiko) ez garenon gorputzek ere bere jabeok eramaten gaituzte, baina kasu... [+]


2025-09-10 | Iñaki Barcena
Parte izan, parte hartu eta parte eman

Ez dira gauza bera. Sistema demokratiko bat, edozein eskalan, parte-hartzailea ez bada ez da demokratikoa. Demos batek ez badu lehentasunik erabakiak hartzerakoan, demokrazia eredu hori hutsala da. Israelgo Estatuan hauteskundeak egiten dira, baina ariketa politiko horrek ez dio... [+]


2025-09-10 | Nekane Txapartegi
Zenbat arantza Arantzak

Arantzaren buruko loreek ez zuten arantzarik, Arantzaren bizitzak, ordea, asko. Emakume izatearekin batera, jaiotzetik batzuk. Besteak gaztetatik eransten joan zitzaizkion, komisarian torturak ezarriak, Burgosko prozesuan eta kartzelan, arantza horiek denak patriarkatuak... [+]


2025-09-10 | Imanol Epelde
Berriketa gutxi
Euskal. Jai.

Aste honetan, etxeko lanak jarriko dizkizuet. Hori gertatzen zaigu urte luzetan irakaskuntzan aritu garenoi: dena bihurtzen dugu arbel, etxeko lan eta ikas-egoera. Demagun euskal jai bat antolatu behar dugula herrian. Zer egitarau proposatuko dugu? Nola ospatu, dantzatu eta... [+]


2025-09-10 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Udako postalak

Ikasturtearen hasiera, lankideekin, laneko deskantsuan, kafe baten inguruan, atzean utzitako hilabeteen oroimenak mahairatuz. Deskantsua paraje desberdinetan egin izanagatik ez ditugu alboratu gizarte gisa ibiltzen dugun garaia. Distantzia hartu eta geldiunean gaudenean gai gara... [+]


Teknologia
Teknologia bizigarriak?

Teknologien azken joerengatik galdezka aritu da mastodon.eus-eko erabiltzaile bat, ezagutzen zuenak ez baitzion zirrararik eragiten. Zer pentsatua eman digu zenbaiti, eta jaso dituen erantzunak oso ezberdinak izan dira.

Nik adierazi diot teknologiek gizakion arteko... [+]


Eguneraketa berriak daude