"BERTAKO POPULAZIOAK EZ DU AUTOBIDEA GALDATU"


1999ko uztailaren 25ean
I

ruñea-Baiona-Paue hiriburuak lotu lituzkeen autobide baten azterketa egina da. Zer dakizu horri buruz LEIAkoek?
Autobidearen asmoa bat-batean etorri zen. Nafarroako gobernuak hemengo Kontseilu Nagusiari ikerlan bat eskatu zion duela urte bat. Agintariek diotenez, kostaparteko trafikoa emendatuz ari da, eta hamar urte buruan hango pasabideak blokeatuak izanen dira –2.010 urterako 65.500 ibilgailu pasako omen dira Biriatuko pasabideetatik–. Horren arabera, hango trafikoa barnealdetik hasiko da pasatzen. Dagikunaren arabera, posibilitate anitzeko azterketa bat egina dago. Orreagatik –Ibañetan barna- Donepaleura doan proiektua da gauzatzeko aukera gehien duena.

Proiektu eginkor honen berria ezagutu bezain laster eratu zenuten LEIA, zein xedetan?
Autobidea egitearen kontran. Autobide batek ondorio arras txarrak ekartzen baititu: lurrak deuseztu eta poluzioa areagotzen ditu. Ingurumenaren aldetik ekartzen duen kalteengatik, esaterako, LEIAk trenbidearen proiektua lehenesten du.

Trenbidea gauzatzeko posibilitatea ere aztertu da txosten horretan beraz?
Baiki. Baiona eta Iruñea lotuko lituzketen bi trenbide omen dira aztertuak, Biriatu eta Dantzarian barna. Baina, dakigunagatik, posibilitate hau biziki arinki aztertu da.

Kontseilu Nagusiaren arabera autobideak barnealdearen ekonomia azkartuko du.
Hori haien diskurtsoa da. Errealitatea besterik da, alta. Nazioarteko trafikoa bideratzeko egin nahi dute autobidea; eta ez lekuko trafikoaren arintzeko. Hastapen batean trafikoaren % 48a internazionala izanen da. Egunero 3.000-4.000 kamioi pasako dira, eta horrek ez du tokiko ekonomiarentzat deus utziko.

LEIA agertu zenetik aldatu al dira agintarien asmoak?
Hastapeneko diskurtsoa aldatu da hein batean. Hastapenean autobideaz mintzatzen ziren eta orain autobiaz. Hau da, berean lekuko ibilgailuak sartu eta atera litezke. Diskurtso berria hori da, hobeagoa, baina Luzaide eta Donepaleu bitarteko populazio gehiena laboraria da. Traktoreak ibiltzen ahalko dira bide horretan? Ez, bistan da. Sobera lanjerosoa da hainbeste kamioi pasatzen den autobide batean ibiltzea. Bestenaz, ibilgailuentzako eta traktorrentzako bide espres bat eginen ote dute? Horri buruz ez dakigu aukerak zeintzuk diren.

Kontseilu Nagusiaren jokamoldea nola juzkatzen duzue LEIAtik?
Jean Jacques Laserrek, Kontseilu Nagusiko lehendakariordea eta aurreproiektu honen txostenaren kudeatzaileak dioenez, Ipar Euskal Herriak bere xantza ukan dezake errepide berri hori egiten bada. Alta bada, estatu eta Akitaniako Eskualdearen arteko kontratua zazpi urtetik zazpi urtera sinatzen da, eta berriki sinatua da beste zazpi urtetarako. Proiektu hau gauzatzeko ez da sosarik emana izan beran, eta hurrengo aurrekontuak egiteko 2.006 urterarte beha egonen gara berriz. Beraz, gezurretan ari dira, eta intereses politikoengatik azaltzen dute proiektua. Hau da, Europako azpiegituren garapenean, Nafarroako gobernuarekin batera agertzeko beharra eta enbeia dute nonbait. Edota menturaz gauzak gordetzen dizkigute? Nork daki. Nik proiektuari buruzko azterketa idatziz eskatu dute, eta ez didate oraino igorri. Ziur dena da, bestaldean lasterrago ibiliko direla, Madrilen interesatuago baita Paris baino. Zer nahi gisaz, hemengo Kontseilu Nagusiak, Nafarroako gobernuak ez bezala, ez du eskudantzarik autopistetan, hemen estatuak ditu konpetentzia guztiak.

Garapen Eskeman ari direnek Ipar Euskal Herria egituratzeko beharrezko proiektuatzat jotzen dute barnealdean errepide azkar bat egitea.
Autobideak hiri handiak juntatzeko eraikitzen dira eta haien ekonomia azkartzeko. Bitarteko herri txikiek ez dute deusik irabazten, edo arras guti. Konparazione, Baiona eta Paue hiriak lotzen dituena. Ortez herria berak ez du ekonomikoki sobera irabazi ere. Aitzitik, gu gehiago interesatuak gara kostaldearekin batera garatze posibleaz.
BAMeko garapena eta handik heldu daitekeen laguntzaz mintzatzen dute kargudunek. Azken sei urteotako beren diskurtsoa hori da, barne eta kostaldearen arteko osagarritasuna, elkarri lotzea molde natural batez; egundaino ez dugu gauza konkreturik ikusi alta. Aldiz, proiektu honek irudi du barnealdea salbatzeko egina dela, edo hala nahi dute aurkeztu bederen.

Hegoaldeko nafarrekin lotzeko posibilitatea ere hor dago nolanahi ere.
Abertzaleak gara hego-nafarrekin harremanak sakontzen ditugun lehenak. Baina autobideak ez du horretarako baliabide nagusia izan behar. Adibidez, bestaldekoek aspaldi egin zuten bide berri bat Baigorriko mugaraino, baina hemengo agintariek ez zioten segidarik eman. Orain berriz, hemengo polulazioak ez du autobide bat egitea galdatu.

Laborariak hasia al dira arrenkuratzen edo?
LEIA eratu zenean zenbaitek erotzat hartu gintuzten, ez zuten sinisten proiektu hau gauzatu daitekeenik. Orain, J.J. Lassere Nafarroako agintariekin proiketuaren berri emanez agertu delarik hasiak dira arrenkuratzen. Diotenez, Kontseilu Nagusiak arrapostu bat eman behar dio Nafarroako gobernuari heldu den azaroan. Hartaz, laboraiek bidea nondik pasako den jakin nahi dute orain. Lehendik ere hemengo laborariek ezagutu ditugu esperientzia gogorrak; dena bortxaz egin ohi baita. Familia mailan tirabira franko izaten dira sorlekua aldatuz gero

Zazpi korridore egingo lirateke gure pirinioetan gaindi
Nafarroa eta Akitania lotuko lukeen errepide sare eginkor bat aztertu da Nafarroako gobernua eta Pirinio Atlantiarreko Kontseilu Nagusiaren eskutik. Antza, garraio-ardatz berri batek zeharka lezake Iparraldea. Hiru aurreproiektuetan zazpi bide posible agertzen ditu ikerlanak.
Azterketak honela dio sarreran:«

Ipar Euskal Herriko barnealdea eta Iruñera bitarteko enklabeen egoerarengatik kezkatuak, Nafarroako gobernua eta Pirinio Atlantiar Departamendua –Akitaniako Eskualdearen laguntzaz– Pirinioen mendebaldearen barnean garraio ardatz baten estudioan engaiatu gara
». Azterketak ez omen du azpiegitura berriak eraikitzea xede, garraio arazoari irtenbide bat ematea baizik.


Lehen fasea

Azterketaren lehen fasearen emaitzak iazko abenduan aurkeztu ziren. Baiona, Iruñea eta Biarnoko Saliese artean ingurumari geografiko zehatz bat agertzen dute: «

Iberiako trenbide sarea ez da lotzen sare europarrarekin. Errepide eta trenbide sareen arteko desoreka begibistakoa errealitatea da. Merkantzien garraioa gehiena Pirinio mendikatearen bi muturretatik pasatzen da. Ibilgailu txikiak eta bidaiarien zirkulazio joera antzekoa izaki. Azterketak ere dio, etorkizun hurbilean errepide azpiegiturak eskasak izanen direla Pirinioaren mendebaldean. Irun, Dantzaria eta Arnegitik 50.000 ibilgailu pasako dira egunean 2.010 urtean, eta 2.020 urtean 65.000». Egoera hola, bi aldeetako agintariek azterketaren bigarren faseari ekitea agindu zuten urtarrilean. Azpiegitura berri bat eraikitze xedez, autobide berriak 17.000 ibilgailuen zirkulazioa bideratu lezake 2.020 urtean.

Bigarren fasea

Azterketaren bigarren faseak Pirinioaren bi aldeetako egoera sozio-ekonomikoa eta ingurumen ezberdinak nabarmentzen ditu, baita soluziobide anitzak aurreikusi ere. Ondorioz, Pirinioa gainditzeko zazpi saihesbide eginkor landu ditu ikerlanak: «

1.:Trenbidea: bi korridore eskaintzen dituena. 2.: dauden azpiegituren gainetiko errepidea: beste bi korridore. 3.: sare berri baten diseinuak hiru korridore zabaltzen ditu
». Trenbideak, Iruñea-Irun edo Iruñea-Baiona lotuko lituzke. Oraingo errepideak edota azpiegiturak baliatuz gero, korridoreek Iruñea eta Saliese lotuko lituzkete; zenbait gunetan errepidea bikoitza izanik. Ingurune birjinetan barna eraki daitezkeen korridore posibleak hiru dira:«

Baztanen barrena Izpegitik Baigorriraino. 18 kilometroetako 16 tunel beharko lirateke. Beste korridorea Aldudetik pasako litzateke, Esnazu mendia zeharkatuz Baigorriraino. 33 kilometroko 10 tunel beharko lirateke. Hirugarren korridorea Orreagan barna joango litzateke, Luzaide-Arnegitik paseaz Donibane Garaziraino. 8,3ko 5 tunel beharko lirateke. Tunel guzti hauek 700 eta 900 metroko altueran eginak izango lirateke. Hiru korridore hauek, hegoaldean Imarkoainen lezakete abiaburua. Iparralde edota Biarno aldean berriz, Ahurti, Peirorade eta Saliesen lirateke lotuneak

Azkenak
Inteligentzia Artifiziala
264 milioi euroren truke, Musken Grok adimen artifiziala Telegrameko erabiltzaileetan instalatuko da

Urtebetean Grok-ek Telegramen ibiltzeko aukera izango du, mezularitza enpresaren 1.000 milioi erabiltzailetan sartuko da eta horren truke 264 milioi dolar jasoko du. Pável Dúrov Telegrameko sortzaile eta jabeak baietsi du operazioa bere kanal ofizialean.


Tortura zantzuak izan arren, Raul Fuentesen kasua ez duela ikertu gogorarazi diote NBEtik Espainiari

1991n atxilotua izan zenean Espainiako Poliziak Bilboko Komisarian torturatu egin zuela salatu zuen Raul Fuentesek. Espainiako auzitegiek ez zuten salaketa aintzat hartu, besteak beste delitua preskribituta zegoelako. Orain, Nazio Batuen Erakundeko Torturaren Aurkako Batzordeak... [+]


2025-05-30 | Sustatu
Euskaraldiak Artazu herritik dakarkigun harribitxia

Sarean jarri dute "Belarribizi eta Ahoprest" laburmetraia, joan den igandean itxi zen 2025eko Euskaraldiaren aitzakiarekin Oskar Alegria zinegileak Artazu herrian udaberri honetan filmatu duen lana. Belarriprest eta ahobizi kontzeptuen gaineko... [+]


Jaurlaritzari “kezka” sortu dio EHUko Medikuntza Fakultateko euskarazko plaza berrien kopurua %60 murrizteak

EHUk, aldiz, azaldu du ezinezkoa dela hitz emandako 40 plaza berriak eskaintzea, ez baitute horretarako baliabiderik. Plaza berrien kopurua pixkanaka areagotzeko asmoa erakutsi du EHUk.


Donostiako Guardetxearen aldeko osoko bilkurako protestan gazte bat atxilotu du Udaltzaingoak

Tentsio uneak bizi ahal izan dira ostegun eguerdian Donostiako Udaletxeko udal batzar aretoan.


AEBek proposatutako su-eten akordioa “aztertzen” ari da Hamas

Proposamenak “hilketek eta goseteak” bere horretan jarraitzea bermatuko duela salatu du Hamasek, baina gehitu du zer erantzun aztertzen ari dela. Israelek proposamena onartu duela jakinarazi dute AEBek.


2025-05-30 | ARGIA
Gizon batek 13 urteko alaba hil du eta bere buruaz beste egin du ondoren, Bilbon

Bilbon, Larraskitu auzoan, familiaren etxean gertatu da. Eztabaida bortitz baten ondoren emakumeak etxetik ihes egin du eta Udaltzaingoari deitu dio. Udaltzainek alabaren eta aitaren gorpuak aurkitu dituzte etxean. Emakumea ospitalera eraman dute zaurien ondorioz.


Herrietako farmaziak despopulatzearen kontrako tresna izan daitezkeela uste du COFNAk

Nafarroako Farmazialarien Elkargo Ofizialak (COFNA) eta Nafarroako Gobernuko Lurralde Kohesiorako Sailak programa bat abiatu dute landa eremuko jendeak behar bezala hartzeko medikazioa.


Bunkerretik ihes egiteko manifestua

Heriotzak Eduardo du izena

  • Egilea: Formol konpainia (eta Ander Lipusen manifestua)
  • Non: Modelo Aretoan, Zarautzen, Literaturia jaialdia
  • Noiz: Maiatzaren 23an.

-------------------------------------------------------------

Bunker batean garatzen da antzezlana... [+]


2025-05-30 | ARGIA
Kerik gabeko eremu gehiago ezarri nahi ditu Espainiako Gobernuak: markesinak, campusak, terrazak...

Espainiako Osasun Ministerioa kerik gabeko eremu berriak ezarriko lituzkeen lege aurreproiektua eratzen ari da eta Hego Euskal Herriko lau lurraldeetan izango luke eragina. Eremu berri horien artean, tabernetako terrazak, unibertsitateetako campusak edo autobus-markesinak ageri... [+]


Bizkaiko Aldundiak Jaurlaritzaren ardurapean utzi du Bilboko itsasadarraren azpiko metroaren lotura egiteko aukera

Bilboko itsasadarraren ertz biak lotzeko ibilgailuentzako tunelaren proiektuagaz batera, Areeta eta Sestao lotuko zituen anezka-tren bat ere iragarri zuen Bizkaiko Foru Aldundiak 2022an. Orain, proiektua gauzatzeko ardura Eusko Jaurlaritzaren mendeko Euskal Trenbide Sareari... [+]


Atxondon hildako langilea “diru-gosearen” biktima izan dela salatu du AHT Gelditu!-k

AHT Gelditu elkartearen esanetan, AHTren obretan asteartean izandako heriotza bezalakoen atzean "esklabotza-baldintzak" eta "tratu arrazista umiliagarri eta iraingarriak" baino ez daude. Atxondoko Udalak gertatutakoa ikertu eta argitzeko eskatu du. AHTko obretan... [+]


2025-05-29 | ARGIA
Segregazioa hezkuntza
Ikastolen Elkartea: “Matrikulazioren kudeaketak ez du segregazioa bukatzeko balio”

Euskal hezkuntza sisteman haur zaurgarriak ondo integratzeko dekretua egin zuen Eusko Jaurlaritza Hezkuntza Sailak 2023ko maiatzean eta gaur haren balorazio oso kritikoa egiten du Ikastolen elkarteak: hark ez du balio izan segregazioa amaitzeko. Hainbat proposamen ere egin... [+]


Eguneraketa berriak daude