GURE ARTEAN


1999ko uztailaren 18an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Maiatzeko ostiral gau ilun bat zen, Usurbilen. Uda hasierako iluntze epela. Berrehun eta berrogeitamar bat lagun izango ginen Udarregi ikastolako barne jolastoki bildu eta goxoan. Eta espreski Eskoziatik –Zuberoan barrena– Orialderaino etorriak ziren Mackenzie ahizpek kantatu zuten guretzako.
Ahots onak Eilidh, Gillian eta Fiona Mackenzierenak. Eztarri landuak. Afinazio harrigarria. Armonia ederren barruan, abots ongi enpastatuak.
Eta kantari beroak. Entzuleok nahiko genuen ingelesez abesti bakoitzaren atariko esaten zigutena konprenitzea, baina hura gabe ere laster jausi ginen ahizpen doinuen uztarripera. Samurrak, eta gero eta beroagoak. Eztarriak ez beste lanabesik gabe, behin eta berriro eraman gintuzten gure esku zartadaz erritmoa markatzera. Gorputzen atal guztiak zihoazkigun pittinka erritmoan sartuz. Gaelikoz ere kantari jarri gintuzten!
Alan Griffin irlandarra eta bere lagunak heldu ziren gero. «Grána & Dána». Itsusi eta bihurriak, omen. Hamahiru lagun, hamahiru musikari, Hebrida irletatik etorritako ahizpekin gaualdi berean musika egiteko plazer hutsez Usurbila hurbilduak. Gasofatarako izanik, eta afaria soziedadean, xanpion. Bilbotik, Bordeletik, Okzitaniako Tolosatik... eta Mediterranio bazterrean den Carcasonatik Gui adiskidea. Goizaldeko ordubata arte luzatu ziren Irlandako jiga, reel eta gainerakoak, oholtza gainean ia sartu ezin ziren hamahiru artistek joak. Esmeraldazko Eire urruneko musikak, eta tartean Alanen argibide eta aurkezpenak... euskaraz.

POPULUA,
herria, jendea («publikoa» esaten dute orain musikari eta idazle iraultzaile gehienek ere), masa... oldeengana iristeaz kezkatu garelako izango da seguruenik. Baina asko gara holako ekitaldi edo ekintzaren aurrean lehen erreflexutzat etorri direnen kontaketara jotzen dugunok. Lastima hauek baino etorri ez izana. Non daude herri honetako musikazaleak, tresnaren bat ikasi dutenak, jende aurrerazalea...? Jakinmina, ezagutzeko grina, berri gosea, agortu ote zaizkigu europartu garen abiadura berean?
Kopuruaren obsesioan itsututa, komunikabideetako oihartzuna neurri bakar bihurturik, gauzak ongi egin izanaren satisfakzioa ukatzen dizkiogu gure buruari.
Gozatu dugun (eta zuzeneko ekitaldiak direnean, sekula berriro berdin dastatuko ez dugun) artelana disfrutatzea. Non da Ansorenak txistuan eta Zalduak oboean jo zuten «Xoxo Beltz bat banuen hura», Eltzegorrek Urruñako ikastola kasik amets hutsa zenean antolatutako kantaldietako batean eman zutena? Niretzako, hark bakarrik merezi izan zituen aurreko lanak. Edo artea dago ikusentzunezko ekitaldi batean, edo osterantzean artaldearentzako bazka da.
Eta, bigarrenik, ukatu diezaiokegu gure buruari geurean bizitzeko satisfakzioa. Espantuka ari diren elitistak gogaikarriak diren legez, minorian bizi beharra ez asumitzea frustrantea da. Baina inork demostratu ote du minoria izatea txarra denik? Aitzitik, minorian (edo bestela esanda, herri-biztanlego-merkatu-olde osoaren segmento batean) efikaziaz mugitu eta bizitze aldera doala dirudi alor guztietan etorkizuna. Globala eta lokala, Coca-cola eta harreman pertsonalizatuak.

KRISTO
guztiak kontatzen du gaur diru instituzionalekin. Aipatzen dudan gaualdian ere Usurbilgo udalaren laguntza izan zen. Ekarriko diren edukiak eta horien garrantzia artistiko edo estrategikoa baloratzerakoan erakutsi behar dute politikariek (berdin sailburu batek edo herri bateko zinegotziak) beren kultur politikaren zorroztasuna. Gastuen kudeaketa zorrotza eta baliabideen erabilera ahalik eta efikazena, horra beste baldintza ezinbestekoa. Miloiak «aporrillo» xahutzen dira euskal kultur munduan ere. Zeren eta... Utz ezak bere horretan, Artaso, no jodas.
Eta ororen buru, zer eskatu dezakegu kultur eta herri militante garenez herria (herrien Europa) eraikitzen lagundu, herriak (eta tartean guk geuk) edertasuna sortzeko aukera izan eta ahalegin horretan dirurik ez galtzea baino? Gauza bakarra: zortea izan eta laguntza bila dabilen proiektu garrantzizkoren bati opari egiteko bi sos ateratzea.
Maitasunez ezer gutxi egiten omen da gaur. Menturaz beti izango zen horrela. Baina beti bezala, badira erromantikoak. Bestela, galdetu Alanez eta Usurbilgo Aitzaga Elkarteko kultur taldekoez Zuberoan, Urruñan... eta Hebrida ugarteetan


Azkenak
Iturengo arotza eta arte birziklatua

Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Eguneraketa berriak daude