BARANDIARANEN HAZIA

Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Thierry ingeniariak, 1687an, Erronkari inguruko menhir baten aipamena egin zuenetik, arkeologiak, bere bilakaeran, aro desberdinak ezagutu ditu, Ignacio Barandiaranek paleolitikoari buruzko bere lanean agertu bezala.


HASTAPENAK.

Thierryren lehen aipamenaren ondoren, XVII, XVIII eta XIX. mendean hainbatek iragan urruneko aztarnekiko bere interesa agertu zuen. Joan den mendearen bukaeran, interes horrek norabide zientifikoagoa hartu zuen eta orduan burutu ziren lehen indusketa arkeologikoak.


FINKATZEA, 1916-1936.

1916. urtean euskal arkeologiarako funtsezkoa izango zen hirukotea bildu zen: Telesforo Aranzadi, Joxemiel Barandiaran eta Enrike Eguren. Urte horietan prospekzio lan ugari burutuko da, baita aurkikuntza handiak egin ere, guztia indusketetan metodologia berrienak erabiliz. Arrasateko Lezetxiki, Entziako trikuharriak, Aralarko kromlech multzoak... urte horietan aztertu ziren.
J.M. Apellanizek beranduago, 1974an, esan zuenez, «garai honetan lehen aldiz Arkeologia eta Etnografian espezializaturiko eta Unibertsitatean eta irakaskuntzan heziriko pertsonek jardungo dute aztarnategien indusketan...».
Hirukoteak orduan osaturiko memoriak ikustea besterik ez dago, haien lanaren xehetasuna antzemateko: landaretza, fauna eta klimaren azterketa sakona, argazki ugariak, azterketa konparatiboak...
Iparraldean ere izan zen aurkikuntza garrantzitsurik, hala nola, E. Passemardek Isturitzeko koba aurkitu izana. Garai honek, beraz, fruitu oparoa eskaini zuen harik eta Gerra Zibila piztu zen arte.


TRANTSIZIOA (1936-1953).

Gerrarekin Aita Barandiaranek ihes egin behar izan zuen eta, ondorioz, hain emaitza onak emandako hirukotea desegin zen. Modu honetan, ikerketa lanek nabarmen egin zuten behera Hegoaldean, erabateko etenik gertatu ez bazen ere. Ipar Euskal Herrian aurkikuntza eta indusketek aurrera egin zuten, P. Dop eta R. Rupérierren lanari esker batik bat. Ezin ahaztu, halaber, 1940an Nafarroan Principe de Viana erakundea sortu zela, besteak beste, lan arkeologikoak bultzatuko zituena, eta 1947an, berriz, Aranzadi Zientzia Elkartea.


JARRAIPENA (1953-1970).

Barandiaran itzulirik, haren inguruan lan talde garrantzitsuak sortuko edota sendotuko dira –aipaturiko Aranzadi kasu–, baita ikerketak babestuko dituzten erakundeak ere. Ataundarraren itzalean, besteak beste, J.M Apellaniz, I. Barandiaran, J. Altuna, A. Llanos eta J.M. Merino hasiko dira lanean, aurrerago euren protagonismoa hartuz. Euskal arkeologiak gora egingo du, horrela, urteotan. Garai honetako aurkikuntzarik garrantzitsuenetakoa etaparen azken urteetan egin zen Ekaingo arte bildumarekin.
Iparraldean, 50eko hamarkadatik aurrera G. Laplacen lana da aipagarri eta baita aurrerago berak sortutako Centre de Palethnologie Stratigraphique Eruri ere.


AZKEN HAMARKADAK (1970-1999).

Lanak ugaltzearekin batera lan taldeen espezializazioa (garai eta ezaugarri konkretuen araberakoa) iritsi da. Metodologia eta teknologia berriak abian jartzea eta gaiaren inguruko argitalpenen ugaritzea ere garai berriaren erakusle dira.
Oro har, eta Euskal Autonomia Erkidegoari dagokionez, iraganean Paleolitikoan oinarrituriko lanak nagusitu baziren, azken urteotan historiaurrea hurbilagoa ere aztertzeko beharra ikusi da. Nafarroan, erakunde foralen kudeaketapean, historiaurrearen azterketari ez zaio behar bezalako garrantziarik eman duela gutxi arte eta oraindik lan handia dago egiteke –bere lurralde zabalak ematen dituen aukerak ikusirik, bereziki–. Ipar Euskal Herrira joanda esan beharra dago indusketen munduak ez duela bertan jarraipen handirik izan eta gizabanakoen iniziatiba mugatuei loturik izan dela luzaroan; badirudi ordea J. Blotek eginiko ahaleginak azken urteotan emaitzak eman dituela


Azkenak
2025-06-30 | Behe Banda
Madril A, Madril B

Bécquer no era idiota ni Machado un ganapán… Hogeita hamabost gradutan eta Gabinete Caligari-ren Camino Soria entzunez igaro dut bidaiaren gehiengoa, errepide ertzean noizbehinka agertzen diren zezen beltz erraldoiei agur eginez. Laugarren orduan sartzear,... [+]


Tentsioa eta liskarra Gasteizko Udaleko osoko bilkuran, herritarrek PPko zinegotzi Antépararen negozioak salatzean

Ekainaren 20ko osoko bilkuran, herritarren txanda baliatuta, hitza hartu zuen Auzoan Bizi etxebizitza sareak, gasteiztar guztiei errolda eskubidea bermatzea aldarrikatzeko. Etxebizitza sareko kideek PPko zinegotzi Gustavo Antépararen negozioak ere salatu zituzten, eta... [+]


San Martzial eguna, Irungo Udalak elikaturiko marmotaren eguna

Irungo udal gobernua ez da gai izan 29 urte luzetan alardeari lotutako gatazka konpontzeko… ez duelako nahi izan, beste alde batera begiratu duelako, alarde baztertzailea babestea aukeratu duelako, ausardia politiko falta eta arduragabekeria instituzional itzela erakutsi... [+]


2025-06-30 | Nagore Zaldua
Itsaso bat zahagi gardenetan

Aszidiak tunikadun modura ere ezagutzen diren itsas ornogabeak dira. Munduko ozeano guztietan dauden animalia iragazle sesilak dira: bizitzaren zatirik handiena azalera solidoetara –arroka, maskor edo egitura artifizialetara– finkatuta emango dute, ura etengabe... [+]


2025-06-30 | Jakoba Errekondo
Zelai gorrietako gorbela eta patata

Belazea gorri azaltzen zen, egun batetik bestera. Gorri-gorri, gorri bizi urrutitik ikusgarri. Gorbela zen, itsas-belarra edo alga. Nekazariak itsas bazterretik bildu eta lehortzeko belazean zabaltzen zuena. Gorbel arrea eta gorbel gorria izaten ziren eta gu bezalako... [+]


2025-06-30 | Garazi Zabaleta
Oiartzun Burujabe
Auzolan praktikak herriko nekazari eta abeltzainekin

Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]


Oporretako plana

Ostirala da, bero handia egin du gaur ere. Baserriko lanak bukatu ditugu, belarretan egin dugu. Nekatuta, izerditan, berotuta, baina pozik! Denon artean lortu dugu, denok bat ekinda lana hobeto egiten da.


2025-06-30 | Uriola.eus
Ertzaintza auzokideei oldartu zaie Bilboko Alde Zaharreko familiaren etxegabetzean

Goizean goiz bildu dira ostiralean (ekainak 27) AZET Etxebizitza Sindikatuko kideak eta Alde Zaharreko auzokideak etxegabetzearen aurrean deitutako auzo erantzunera. Bi ordu baino gutxiagoan adin txikiko seme-alabak dituen familia bat etxegabetu dute Bidebarrieta kalean... [+]


2025-06-30 | Irutxuloko Hitza
Zortzi errefuxiatu familia etxegabetuko dituztela salatu du Donostiako Etxebizitza sindikatuak

Ostiral arratsaldean (ekainak 27) egindako agerraldian, Etxebizitza sindikatuak elkartasuna adierazi die etxegabetuko dituzten zortzi errefuxiatu familiei, tartean adin txikikoak daude, eta haien egoera salatu du. 


Hernaniko Txosna Batzordea: “Faxismoari eta arrazakeriari bidea itxiko diegu”

Hernaniko San Joan jaietan magrebtarren kontrako eraso gehiagoren berri eman dute Hernaniko Txosna Batzordeak eta Amher SOS Arrazakeriak. Salatu dute herrian asteak daramatzatela "jarrera, gezur eta ekintza antolatu arrazistak" bizitzen, eta ohartarazi dute: "Hau... [+]


Fermin Leizaolaren mundu interesgarriak

Donostia, 1960. Fermin Leizaola 16 urteko gazteak San Telmo Museoan zegoen Aranzadi Zientzia Elkarteko idazkaritzara jo zuen, bertako Espeleologia Sailean aritzeko prest.  

Ez zen San Telmora egiten zuen lehen bisita izan; 1975eko ekainean Zeruko Argia-rekin... [+]


Lurra eta konpromisoa ardatz, Bizkaiko hamar emakume baserritarren historia kaleratu dute

Maribi Ugarteburuk, EHNE Bizkaiaren enkarguz, herrialdeko hamar emakume baserritarren bizi historiak batu ditu Erein, Borrokatu, Bizi liburuan. Azken mende erdian Hego Euskal Herrian nekazaritzan eta abeltzaintzan izandako gertaerak bizi izan dituzten emakumeak dira protagonista.


2025-06-27 | Hala Bedi
Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote uztailaren lehenetik aurrera

Zuzendaritzak aurkeztutako Enplegu-erregulazioko espedientea (EEE) atzera bota eta "irtenbide bat bilatzeko negoziaketak hasteko helburuz", Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote.


LGTBIQ+ Komunitatearen Nazioarteko Egunaren bezperan, “sexu askapena eta harrotasuna” aldarrikatu ditu EHGAMek

Argitaratutako oharrean, EHGAM Euskal Herriko Sexu Askapen Mugimenduak ohartarazi du "faxismoa eta ideia faxistak" zabaltzen ari direla mundu mailan, eta "erresistitzeko prest" daudela: "Beldurra baino askoz handiagoa da sentitzen dugun amorrua". 


Eguneraketa berriak daude