Xaretako eskualdean hiru haitzuloetan barrena
Gaztelania ulertzeko gai ginenen taldetxoa osatu bitartean, Euskal Herriko historiaurrea azaltzen zuen museo txiki bat ikustera gonbidatu gintuzten. Ondoren, taldea osatuta jada, areto berezi batera eraman eta haitzuloaren sorrera geologikoa argitzen saiatuko zen filma eman ziguten. Saiatu diot, ezen ez baita samurra hainbeste lur-mugimendu, itsaso atzeratze eta sedimentazio prozesu korapilatsuekin ideia garbi bat ateratzea, eta are gutxiago nola gertatu zen irudikatzea. Gidariari jarraituz, txalapartaren erritmoarekin batera, ataripean barneratu ginen. Haren aitzinean bideska urdina argitu zitzaigun, aretoz-areto ataripe zabaletik goiko solairura igoaraziko gintuena. Soinu eta irudi ikuskizunak ez zuen etenik eta haitzuloaren hormetan Ekaingo zenbait pintura agertzen zen batean, On Joxe Miel Barandiaranen irudia bestean. Izan ere, Sarako lezeari buruzko antzinako kondairak, euskal historiaurre-ikertzaile eta etnologo handi honek jaso eta bildutakoak baitira gehientsuenak. Kare-harrian ur korronteak antzina indusitako bihurgune bitxi batzuetatik "haitzuloetako hartza"ren galeriaraino iritsi ahal izan ginen, beheranzko bidea hartu aurretik. Ibilbidea laburra izan bazen, muntaia original hura eta bideo emanaldia zela eta ordubete behintzat igaro genuen kanpora irten aurretik.
Kanpoaldean jada, harrobiaren ezkerretik abiatzen zen "sorginen bidea" jarraitu genuen, jakitun, Zugarramurdiko Sorginen leizera eramango gintuela. Lurrean sartutako harlauzetan irudikatutako zaldi urdinek, galbiderik gabe, gidatutako zidor lauzatu batean barrena, orduerdian Zugarramurdiko leizearen sarreran utzi gintuen, herrigunetik berrehun metrotara.
Izugarrizko konplexu karstiko batean, Infernuko errekak sortu 120 metro luze eta batez besteko 15 metro altuera duen barrunbe itzelak osatzen du leizearen ardatza. Goiko partean, Akelarreen leizea deitu beste galeria paralelo bat kokatzen da, balkoi naturala osatuz lehengoaren gain. Baina, bere izenak adierazten duen moduan, leize hauen ospea, sorginek emandakoa da.
1610. urtean, garai hartan ingurune hauek zeharo nahasi zituen sorginkeria hedatu zen. Horrela, Logroñoko auzitegiko Juan del Valle Alvarado jaun inkisidorea, mandatari igorria izan zen eskualde honen miaketa egin zezan. Zugarramurdin zenbait hilabete igaro ondoren, salaketa ugari bildu zuen. Hauen arabera, 300 pertsona inguru sorginkeria salakuntzapean zigortuak geratu ziren. Pertsona hauen artean, errudunenak ziruditenak atxilotu eta Logroñora eraman zituzten. Inkisizioak egotzitakoak, besteak beste, hauexek ziren: deabrua Jainkotzat edukitzea eta berarekin meza beltzak ospatzea, itsasoko ekaitzak sorraraztea —Zugarramurdi itsasotik hurbil dago eta sorginek Donibane-Lohizunetik sartu eta irteten ziren itsasontziak galerazteko ekaitzak sortu bide zituzten—, animalia eta baita pertsonen aurkako begizkoak ematea eta azkenik, banpirismo eta nekrofagia egiten aritzea. Urte hartako azaroaren 7 eta 8an ustezko sorginek jaso zuten epaia: 18 absolbatuak, 12 sutean erreak eta gainontzekoei mota askotako zigorrak, ondasun galpena, betirako gartzela, gartzela mugatua... Gertaera latz hura ahaztuta haitzuloaren inguruan prestatutako ibilbidea burutu eta herrigunerantz abiatu ginen.
Ez zen baina hemen amaitu egun hartako kobazulo gosea. Horrela, honakoan autoz, Xaretako hirugarren kobazulo egokitura abiatu ginen, Urazubiko Ikarburu haitzulora, hain zuzen. Haitzulo honi buruz izan diren lehenengo berriak 1808koak dira. Garai hartan independentziaren Gerrako borrokaldietatik ihesian zebiltzan pertsonek erabili zuten babes-leku gisa.1965etik aitzina turismorako egokitua izan zen eta gaur egun Urdazubiko udaletxearena da. Sarbide estukoa da baina berehala zabaltzen da. Aitzina joanda, estalaktita eta estalagmita ugariko areto ederrak izan genituen ikusgai. Isiltasuna maila gorenekoa den unean, haitzuloaren barnetik doan Urtxume errekatxoaren hotsa soilik entzun ahal genuen. Halako ikuskizun liluragarria, mendez mende, ur bare, otzan eta iraunkorrak gauzatua izan da, zeinak, laztan leun baten gisa, kare-harri gogorra landu duen
Energia eta telekomunikazio burujabe eta iraunkorraren aldeko manifestu kolektiboa.
Europako Batzordeak beste urrats bat eman nahi du migrazioaren kontrako politikak gogortzeko bidean: deportaturiko migratzaileek ez lukete zertan harreman zuzenik izan behar hirugarren herrialde "seguruak" deiturikoekin, hara kanporatuak izateko.
Salatu dute 69 urteko gizonak hogei urtean egin zituela erasoak. Donostian bi gizon atxilotu dituzte, adingabe bat bortxatzea leporatuta; beste bi gizon ere ikertzen ari dira, talde bortxaketako parte izan daitezkeelakoan. Salaketa jarri duen adingabea Gipuzkoako gizarte... [+]
10:00etan etxegabetzea gauzatzeko agindua zuen Poliziak, baina lehenago bertaratu dira sei patruila emakumearen etxera eta inguruko kale guztiak moztu dituzte. Haritu Elkarlaguntzako Sareak eginiko deiari erantzunez, dozenaka lagun elkartu dira etxearen aurrean etxegabetzea... [+]
Abiadura Handiko Trenaren kontrako plataformak astelehenean jakinarazi zuen Espainiako Gobernua eta Nafarroakoa egiten ari diren zundaketa kanpainak ez duela etenik. Izurdiagan eta Otsobin herri mugimenduak lortu zuen geldiaraztea legezkoak ez ziren eta baimenik gabe abiatu... [+]
Europako Batasunak ere Israelekin dituen akordio komertzialak “berrikustea” erabaki du, 27 estatutik 17k aldeko botoa eman eta gero. Dagoeneko 53.000 hildakotik gora eragin ditu Netanyahuren gobernuak.
Bizkaian, Artzentales eta Sopuerta artean Euskal Haizie enpresak eraiki asmo zuen zortzi aerosorgailuko zentral eolikoaren proiektua atzera bota du Eusko Jaurlaritzako Industria Sailak, faunan, landaredian eta ondarean eragingo lituzkeen kalteengatik. Enkarterriko herritarrak... [+]
Berria izateari utzi dio: beroketa globalak bi graduak gaindituko ditu, eta gainditze horrek ondorio oso garestiak ditu. Klimaren gaia tabu bilakatzen ari den testuinguru berri honetan, banketxe handiek ez dute horri buruz komunikatzen, baina arazoaz ongi jabetu dira eta... [+]
Unai Elorriagaren Francesco Pasqualeren bosgarren arima liburua izan da lehiako bigarren finalista.
Mundu mailan abiadura handian garatuz doan ideologia eta mugimendua dugu antiwokismoarena. Boterera arribatzeko eskuin muturreko agintariek duten arma berria da, eta berdin-berdin zabaltzen ari da herriko karriketan, unibertsitateetako korridoreetan zein telebista platoetan. Eta... [+]
Wokismoari begiratu beharrean antiwokismoari so jarri gara. Antiwokistek sorturiko multzoa delako wokismoa, eta antiwokismorik ez balego ez legokeelako wokismorik. Multzo eklektiko horri begiratu, eta laster ohartzen gara eskuin muturrak hastio duen guzia barnebiltzen duela:... [+]
Ustekabean edo... urte hasiera honetan bi mila milioitik gorako irabaziak izan omen ditu Iberdrolak, baina ez omen dago txapliguak, altxafuegoak, etxaferuak... edo dena delakoak zeruetara botatzeko egoeran, izan ere, iaz aldi berean baino %27 gutxiago irabazi omen du. Atalen... [+]
Politikan, gizartean eragiteko nahiaren eta identitate zeinuetan sakontzearen arteko tentsioa ekidinezina da. Zabaltzearen eta norberaren ezaugarriak indartzearen arteko hartu-emana politikaren adierazle baita. Bi arloak lortu nahi izaten dira, eta elkarren artean elikatzen... [+]
Bisita, bizipen eta hausnarketa egunak izan ditut maiatzekoak. Hor nabil, intersekzionalitatea nola gauzatu, borrokak lotu nahian, bertsolarien moduan puntu guztiak esan nahian, potorik egin gabe...
Lan egiten dudan LoRa irrati komunitariotik, Maiatzaren 1erako... [+]
Oliver Laxe-k esan zidan behin enpatiari eustea dela zuzenena bizitza honetan. Zauritutako jendeak hunkitzen duela, eta jakin-min handia sorrarazten diola; eta hori dela, hain zuzen ere, gehien gustatzen zaion gauzetako bat: bere buruari galdetzea zergatik hunkitu duen horri... [+]