Euskal ikasleek beren III. Biltzar Nazionala burutu zuten maiatzaren hasieran Agurainen. Euskal Herriko sei herrialdeetako hezkuntza sistema aztertu ondoren, «

» sentitzen dira, hezkuntza ereduek behar kultural eta sozialei ez dietelako erantzuten. Euskal Autonomia Erkidegoko legediak derrigorrezko hezkuntzan haur guztiei euskara eta gaztelera menperatzea bermatuko diela esan arren, A ereduan hori gezurra dela salatu zuten ikasleek. Nafarroan berriz, «

», ikasleen iritziz. Azkenik, irakaskuntza eredu frantziarra salatu zuten, euskarazko oinarrizko hezkuntzaren egoera larriaren erruduntzat joz.
Biltzar Nazionalean ikasleak analfabetoak egin dituztela adierazi zen, lagunekin harremanak euskaraz izateko eskubidea eta gure kultura gozatzeko aukera ukatuz. Ikasle askok bere kasa euskaldundu behar izan duela esan zuten, «

». Egoera salatzeko, hezkuntza frantziar eta espainiarrek kaltetutako guztiak biltzar nazional batean elkartu ziren iragan ekainaren 5ean Txurdinagako (Bilbo) Gabriel Aresti institutuan.

Bestalde, EHE, LAB, IA, Ikas Batuaz eta Sortzenek Euskal Herriak bere hizkuntza berreskuratzeko duen eskubidea aldarrikatzen dute, eta horretarako ekitaldi xume batzuk antolatu dituzte: maiatzeko bi asteburutan erakusketak egin ziren, ekainaren 2an Hegoaldeko lau hiriburuetako Hezkuntza Sailen ordezkaritzetan Lanbide Heziketa euskalduna eskatuz jasotako ehundaka sinadura entregatu zituzten eta ekainaren 11n nazio mailako kontzentrazioa egingo dute herriz herri.
Hizkuntzaren berreskurapenean eskolak duen garrantzia azpimarratzen dute ekimen honen sustatzaileek. Hala ere, euskaraz ikasteko eskubidea herritar guztiei bermatzeko asko falta dela uste dute, alde batetik Nafarroan % 70etik gora eredu erdaldunetan ari delako oraindik eta Iparraldean kopuru hori % 80tik gora igotzen delako. Zehazki esanda, Ipar Euskal Herrian, derrigorrezko hezkuntzan, % 8 besterik ez da ari Seaskako ikastoletan, beste % 3 Euskal Hazia/Ikas Bi-n ari da (Hegoaldeko B ereduaren antzekoa, elebiduna) eta % 89ak frantses eskolan ikasten du, euskara usaindu ere egin gabe (Nafarroako G ereduan bezala).
EAEko egoera hobea izan arren, «

», adierazi du Unai Brea Euskal Herrian Euskarazeko ordezkariak. Egoera honi aurre egiteko aipatutako mugimenduek euskararen ofizialtasuna eta hizkuntza eskubideak eskatzen dituzte Euskal Herri osoan, duela hogei urte ezarri ziren hizkuntz ereduak gaurko baldintza soziologiko eta politiko desberdinetara egokituz.
Eskubide horiek ikasmaila guztietan bermatzea nahi dute. «

» dio Unai Break, euskaraz ikasten ikasleen % 5 bakarrik ari baita. Ikasmaila horietan euskarazko eskaintza lehenbailehen ziurtatzea beharrezkotzat ikusten du, «

».
Unibertsitateko egoera ere salatzen dute EHE, LAB, IA, Ikas Batuaz eta Sortzenek. 1995eko datuen arabera, euskaraz ikasi nahi zutenen laurdenak ez zuen lortzen EAEko unibertsitate publikoan gure hizkuntzan ikastea. Nafarroan egoera okerragoa da, ez baitago euskalduntze plangintza martxan jartzeko borondaterik. Plangintza horretan irakasleen euskalduntzeari lehentasuna eman behar zaio, hori baita kalitatezko euskal irakaskuntzaren oinarria. Batez ere Nafarroan eta Ipar Euskal Herrian nabari dute borondate eza hori. EAEn berriz, irakasle euskaldunberrien formazio berezia, maisu-maistra euskaldunen kontratazio berria eta materialen beharrei erantzutea; horiek dira beraien iritziz plangintza horretan sartu beharrekoak, maila batzuetako (unibertsitatea, lanbide heziketa) utzikeriari aurre egiteko.
Bost erakundeok euskal irakaskuntzaren zainketa Administrazioei dagokiela uste dute, hauek eskola esparruan eta inguruan erabilera bermatzeko eta irakasle erdaldun soberakinen auzia konpondu behar dutelako. «

», adierazi zigun EHEko ordezkariak. Horretarako aurrekontu eta baliabide egokiak jarri beharko dituzte, etorkizunerako inbertsiorik onena formazio euskalduna eskaintzea dela gogoan izanik.
Bost erakundeok egoera gizarteratu nahi dute modu sendo eta bateratuan. Horretarako antolatu dituzte arestian aipatutako ekintzak eta hurrena ostiral honetan izango da; irakaskuntza euskaldunaren aldeko kontzentrazioak deitu dituzte Euskal Herriko hainbat herritan