ESKOLATIK GAZTE GUZTIAK EUSKALDUN IRTEN DAITEZEN

  • bultzatutako ekimenak eta EHE, LAB, IA, Ikas Batuaz eta Sortzenek abiatutakoak helburu bera dute: derrigorrezko hezkuntzaren ondoren euskararen ezagutza bermatzea.

1999ko ekainaren 13an
Euskal ikasleek beren III. Biltzar Nazionala burutu zuten maiatzaren hasieran Agurainen. Euskal Herriko sei herrialdeetako hezkuntza sistema aztertu ondoren, «

analfabetoak baino analfabetizatuak
» sentitzen dira, hezkuntza ereduek behar kultural eta sozialei ez dietelako erantzuten. Euskal Autonomia Erkidegoko legediak derrigorrezko hezkuntzan haur guztiei euskara eta gaztelera menperatzea bermatuko diela esan arren, A ereduan hori gezurra dela salatu zuten ikasleek. Nafarroan berriz, «

muga baztertzaile subjetibo batzuen arabera, euskara ikastea lurraldearen heren batean soilik dago bermaturik
», ikasleen iritziz. Azkenik, irakaskuntza eredu frantziarra salatu zuten, euskarazko oinarrizko hezkuntzaren egoera larriaren erruduntzat joz.
Biltzar Nazionalean ikasleak analfabetoak egin dituztela adierazi zen, lagunekin harremanak euskaraz izateko eskubidea eta gure kultura gozatzeko aukera ukatuz. Ikasle askok bere kasa euskaldundu behar izan duela esan zuten, «

instituzio pribatuen bitartez, norberaren diru eta denbora ugari erabiliz
». Egoera salatzeko, hezkuntza frantziar eta espainiarrek kaltetutako guztiak biltzar nazional batean elkartu ziren iragan ekainaren 5ean Txurdinagako (Bilbo) Gabriel Aresti institutuan.


IRAKASKUNTZAREN MUGEN AURKA.

Bestalde, EHE, LAB, IA, Ikas Batuaz eta Sortzenek Euskal Herriak bere hizkuntza berreskuratzeko duen eskubidea aldarrikatzen dute, eta horretarako ekitaldi xume batzuk antolatu dituzte: maiatzeko bi asteburutan erakusketak egin ziren, ekainaren 2an Hegoaldeko lau hiriburuetako Hezkuntza Sailen ordezkaritzetan Lanbide Heziketa euskalduna eskatuz jasotako ehundaka sinadura entregatu zituzten eta ekainaren 11n nazio mailako kontzentrazioa egingo dute herriz herri.
Hizkuntzaren berreskurapenean eskolak duen garrantzia azpimarratzen dute ekimen honen sustatzaileek. Hala ere, euskaraz ikasteko eskubidea herritar guztiei bermatzeko asko falta dela uste dute, alde batetik Nafarroan % 70etik gora eredu erdaldunetan ari delako oraindik eta Iparraldean kopuru hori % 80tik gora igotzen delako. Zehazki esanda, Ipar Euskal Herrian, derrigorrezko hezkuntzan, % 8 besterik ez da ari Seaskako ikastoletan, beste % 3 Euskal Hazia/Ikas Bi-n ari da (Hegoaldeko B ereduaren antzekoa, elebiduna) eta % 89ak frantses eskolan ikasten du, euskara usaindu ere egin gabe (Nafarroako G ereduan bezala).
EAEko egoera hobea izan arren, «

ikasleen laurdenak A ereduan eta beste laurdenak B ereduan ikasten duela salatzen dugu; lehen kasuan euskara ikasi gabe eta bigarrenean oso baldintza onetan bakarrik lortuz euskara menderatzea
», adierazi du Unai Brea Euskal Herrian Euskarazeko ordezkariak. Egoera honi aurre egiteko aipatutako mugimenduek euskararen ofizialtasuna eta hizkuntza eskubideak eskatzen dituzte Euskal Herri osoan, duela hogei urte ezarri ziren hizkuntz ereduak gaurko baldintza soziologiko eta politiko desberdinetara egokituz.
Eskubide horiek ikasmaila guztietan bermatzea nahi dute. «

Gaur egungo egoerarik mingarriena lanbide heziketan gertatzen da
» dio Unai Break, euskaraz ikasten ikasleen % 5 bakarrik ari baita. Ikasmaila horietan euskarazko eskaintza lehenbailehen ziurtatzea beharrezkotzat ikusten du, «

bestela maila horietara iritsi arte babestu den eskubidea ezerezean geratuko delako
».
Unibertsitateko egoera ere salatzen dute EHE, LAB, IA, Ikas Batuaz eta Sortzenek. 1995eko datuen arabera, euskaraz ikasi nahi zutenen laurdenak ez zuen lortzen EAEko unibertsitate publikoan gure hizkuntzan ikastea. Nafarroan egoera okerragoa da, ez baitago euskalduntze plangintza martxan jartzeko borondaterik. Plangintza horretan irakasleen euskalduntzeari lehentasuna eman behar zaio, hori baita kalitatezko euskal irakaskuntzaren oinarria. Batez ere Nafarroan eta Ipar Euskal Herrian nabari dute borondate eza hori. EAEn berriz, irakasle euskaldunberrien formazio berezia, maisu-maistra euskaldunen kontratazio berria eta materialen beharrei erantzutea; horiek dira beraien iritziz plangintza horretan sartu beharrekoak, maila batzuetako (unibertsitatea, lanbide heziketa) utzikeriari aurre egiteko.
Bost erakundeok euskal irakaskuntzaren zainketa Administrazioei dagokiela uste dute, hauek eskola esparruan eta inguruan erabilera bermatzeko eta irakasle erdaldun soberakinen auzia konpondu behar dutelako. «

Era berean unibertsitatean gero eta euskararen eskaera handiagoa izango denez, horri erantzun egokia bilatu behar diote Administrazioek
», adierazi zigun EHEko ordezkariak. Horretarako aurrekontu eta baliabide egokiak jarri beharko dituzte, etorkizunerako inbertsiorik onena formazio euskalduna eskaintzea dela gogoan izanik.
Bost erakundeok egoera gizarteratu nahi dute modu sendo eta bateratuan. Horretarako antolatu dituzte arestian aipatutako ekintzak eta hurrena ostiral honetan izango da; irakaskuntza euskaldunaren aldeko kontzentrazioak deitu dituzte Euskal Herriko hainbat herritan


Azkenak
Aroztegiko epaiketaren kronika (bosgarren eguna)
Frogarik gabe, zigor eskaera gogorra auzipetuen gainean

Fiskalak eta akusazio partikularrak zazpi auzipetuen zigor eskaerak berretsi dituzte, 46 hilabeteko kartzela zigorra eta 56.000 euro enpresei egindako kalteen ordain gisa. Auzipetuen abokatuek absoluzioa eskatu dute. Epailearen eskuetan geratu da erabakia.


Arabako zentral fotovoltaikorik handienari baimena eman dio Espainiako Gobernuak

231.000 panel jarriko dituzte, Arabako hego-mendebaldeko ehun hektareatan zehar: Armiñonen. EUskal Herriko bigarren eguzki parke handiena izango da.


2025-05-23 | Gedar
Preso politikoei harrerak egitea debekatzen saiatuko dira berriz Espainiako Estatuan

PPk Senatuan proposatu du, gainera, euskal preso politikoek damua erakutsi behar izateko xantaia areagotzea.


2025-05-23 | ARGIA
Arantxa Tapia fitxatu duen enpresak diseinatuko du Jaurlaritzaren mila milioi euroko inbertsioa

Maiatzaren 22an EAEko Legebiltzarrak mila milioi euro zorpetzeko lege proiektua onartu du “zientzian, teknologian, enpresan eta industria sektorean eragiteko”. Naiz hedabideak jakitera eman duenez, Eusko Jaurlaritzak KPMG Asesores SL enpresari eskatu dio plana... [+]


2025-05-23 | Irutxuloko Hitza
Aldi baterako alokairu kontratuen “iruzurra” salatu du Donostiako Stop Kaleratzeakek

Donostiako Parte Zaharreko maizter batek 11 hilabeterako alokairu kontratua bost urterako legezko kontratu bihurtzea lortu du.


Netanyahuk dio ‘Palestina askatu’ dela gaur egungo ‘Heil Hitler’

Washingtonen Israelek duen enbaxadako bi langile tiroz hilda agertu eta gero egin ditu adierazpenak Netanyahuk. Israelgo Gobernuak zuzenean lotu ditu Washingtongo erasoak eta  Europako zenbait gobernuburuk Gazako sarraskiaren aurka egindako adierazpenak.


Seaskaren baliabideak emendatzeko eskatu diote Frantziako Hezkuntza ministroari Ipar Euskal Herriko parlamentariek

Maiatzaren 21ean bidali diote gutuna Elisabeth Borne Frantziako Hezkuntza ministroari Ipar Euskal Herriko sei parlamentariek. Dagoen ikasle kopurua ikusita, ikastoletarako aurreikusi dituzten lanpostuak "aise gutxiegi" direla deitoratzen dute gutunean. Kexua adierazteko... [+]


Eibarko Udalak jai batzordeari jarritako oztopoak salatu dituzte

Eibarko San Juanetara begira, Eibarko jai batzordeak udal-gobernuaren eta alkatetzaren aldetik jasotzen ari duen jarrera salatu du. JHH Jaixak Herrixak Herrixandakoak batzordeak luzatu proposamenak "arrazoirik gabe" errefusatu dituztela deitoratzeaz gain, Udalak... [+]


2025-05-23 | Elhuyar
Ipar globaleko konpainia gutxi batzuk dira baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazken arduradun nagusiak

Ehun konpainia multinazional baino ez daude baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazka guztien % 20aren atzean, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoak egin duen ikerketa baten arabera. Ikerketak agerian utzi du iparralde globaleko herrialdeetako konpainiak baliabideez... [+]


“Arau askorekin jaten ikasten badugu, agian ez ditugu gorputzaren beharrak nabarituko”

Mireia Centeno Gutierrez psikopedagogoak haurren elikaduraren inguruko zenbait gako eman ditu; hala nola jatera behartzeak eta jakiak debekatzeak dituen ondorioak aipatu ditu.


Aroztegiko epaiketaren kronika (laugarren eguna)
Taldean erabakita, dena era baketsuan egin zutela esan dute auzipetuek

Ostegunean auzipetuek deklaratu dute, eta haien adierazpenetatik honakoa laburbildu liteke: Lekarozko plazan edo akanpadan biltzen ziren herritarrek taldean erabakitzen zuten zer egin; oro har, obren eremura joan eta makinen aurrean era pasiboan jarri.


Eguneraketa berriak daude