Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
asteartea 2024ko maiatzaren 14an
STALLONEK EUSKARAZ KALE
- Film komertzialak eman! Halaxe, bikoizketa hobetu eta tiradizoko filmak jartzen hasi badira ere, ezer gutxi aldatu da. ETB 2an berriz, kontrakoa: filmek audientzia altua lortzen dute.
CIESek emandako datuen arabera 30.000 ikusle gehiago omen ditu ETBk. Inoiz ez bezalako joera gorantz. Bada ordea, arantza bat programatzaileei loa galarazten diena: zinea euskaraz. Azkenaldian ETB 1ean emandako filmak ezin komertzialagoak diren arren, emaitza kaskarra ari dira ematen; denek %10etik beherako audientzia baitute. Izenburuen sona ikustea baino ez dago: «Hiltzaile jaioak», «Bronxeko istorio bat» ez dira % 4tik pasa. «Alien»ek % 2,6. Stalloneren «Dredd epailea»k % 4,1 eta «Arrisku bizian» arranditsuak % 4,3 baino ez. Audientzia gehien lortu duena «Iluntzetik egunsentira arte» izan da: % 8,1, alegia. Eta hori jakina, huskeria bat ETB-2an eman lezaketenaren ondoan. Hain zuzen, aise ikusteko moduko filmak ditugu, ikusgarriak entzungarriak baino. Stalloneren dialogo sakonak bereziki; haren bi esaldi jarraian kristoren diskurtso bihurtzen dira eta.
HIKA ETA JURAMENDUKA.
Lehen, euskara enkorsetatua erabiltzen zen, ez zen sinesgarria batere. Bikoizlarien dramatizazioa ere izotza baino hotzagoa zen. Orain ordea, bistan da gauzak aldatu egin direla, ez ikusteko aitzakiarik egon ez dadin, bederen.
«Batetik bikoizlarien teknika aldatu egin da, gehiago trebatu dira. Bestetik, hizkuntzaren trataera lehen baino askoz naturalagoa da. Gidoia itzultzea ez da liburu bat itzultzea, testua entzutekoa delako; oso kontutan hartzen dugu hori»
azaltzen digu Asier Larrinaga EITBko Euskara saileko arduradunak.
«Erabiltzen diren egiturak, denek ulertzeko modukoak izan daitezela saiatzen gara. Filmaren barruan lagunartean badaude hika nagusitu da. Gertutasun bat ematen dio hikan aritzeak. Bestalde, irainak eta biraoak direla, hizkuntzaren naturaltasunari egiten diogu leku, `kabroi', `izor hadi' edo `putakume' esan behar bada, gordinkeria esaten da. Akzio filmetan ez da inolako arazorik egoten. Benetako lana berba etengabe egiten duten filmetan egoten da; esaterako, Woody Allenen `Broadway balapean', `Rosetarren gerra' edo oraindik ematekoa den `Gaixo ingelesa'n. Bikoizlarientzat ere hori da benetako erronka».
OHITURA SORTU ARTE.
Arestian esan bezala, ahalegin hori ez da tamalez audientzian nabaritu. Nahiz eta film komertzialak programatu, bikoizketa biziki zaindu, euskara gertua erabili eta berebiziko promozioa egin, jendeak «zapping» egiten jarraitzen du euskarazko film baten aurrean. Zer egin? Hor dago koxka. Jarraitu ohitura sortu arte? edo utzi, alferrik baita saiatzea. Josu Bilbao ETB 1eko filmen arduradunak garbi dauka:
«Hamaika faktore daude ikusleen ohiturak finkatzeko. Bada, guk beste bat daukagu: ez dugu zinema euskaraz ikusteko ohiturarik. Hori da oztoporik handiena. Igande gaueko ordutegia ona izanda ere, txikitatik fikziozko erreferentzia guztiak gazteleraz jasotzen ditugu. Eskerrak belaunaldi berriak gu baino ohituagoak dauden. Hala ere, okerrena emisio eskubideak lortzea garestia dela da, ez da errentagarria. Baina tira, zailtasunen gainetik segituko dugu, harik eta ohitura sortu arte. Badakit hasieran arrotza egiten zaigula; baina lehenengo bost minutuak pasata erabat murgiltzen zara filman».
Jendeak erreferentzia hurbilak nahi ditu nonbait. Nola liteke bestela, «Segoviako ihesa» edo «Behiak» filmek, ehun aldiz emanda ere, «Arrisku bizian»ek baino audientzia hobea izatea? Hor ikusten da hurbiltasunak ze eragina duen. Orain arteko sorpresa bakarra «Iluntzetik egunsentira arte» izan da, gazte jendearekin konektatu baitu.
Euskarazko audientzia potentziala gehienera % 25ekoa izanik, Josu tematua dago,
Euskarazko audientzia potentziala gehienera % 25ekoa izanik, Josu tematua dago,
«espero dezagun laster emango ditugun filmek harrera hobea izatea. Armendarizen `Bihotzaren Sekretuak', Ibarretxe anaien `Solo se muere dos veces' delakoa edota `Perdita Durango' Alex de la Iglesiarena».
TXANPONAREN BESTE ALDEA.
ETB 2an aldiz, alderantzizkoa gertatzen ari da. Konparazioa egin «La noche de» hasi zenetik, telebistan gehien ikusi diren hamar filmen zerrenda bat egin eta horietako bost ETB 2an emandakoak dira. Berriki ikusi ditugun «Como Conquistar Hollywood»ek % 10.1 eta «Luna de miel para tres»k % 9.9 eman dute. Hori ordea, ez da jendeak uste bezain samurra izaten, estrategia lanaren ondorena baizik. Lehenik, FORTA telebista autonomikoen artean «Major»ei, film multzo zabal bat erosten zaie (Estatu Batuetako banaketa etxe erraldoiei, alegia). Film sorta horretan film onak, halamoduzkoak eta txarrak daude. Erdia baino gehiago film «baztertuak» izan arren, horiek ere derrigor eman behar dira, ordu txikietan gehienetan.
«Kudeatzen jakitean dago koska, estratega lanak film bati ahalik eta etekinik handiena atera diezaiogun. Bizpahiru urteko baimena duzu, hiru emanaldi egiteko. Halaxe, programazioa osatzerakoan, `prime time'en (gaueko 10etatik goizeko 1ak arte) erakargarrienak sartzen ditugu; ostegun gauetan `La noche de'n eta asteartetan aldiz, film ez hain komertzialak, baina gure audientziaren gustuekin bat datozenak»
argitzen digu Jose Luis Blanco ETB 2-ko filmen programatzaileak.
Larunbat gauean futbola dagoelarik, «TV movie» bat jarri ohi dute. Joan den astekoak adibidez, % 16,1 lortu zuen. Futbol ondorengoa berriz, %20 inguruan ibiltzen da. Ez dago batere gaizki. Iaz arte, asteburuko bazkalosteetan hutsune galanta zeukaten. Horren kariaz, igande arratsaldeko «Siempre cine» saioa abiarazi zuten, gainontzeko kanaletan nekez ikusten ahal diren film klasikoak eskaintzeko. Bada, joan den astean ere % 19,5 erdietsi zuen, TVE-tik oso gertu.
Dena den, nahiz eta filmak FORTAren bidez erosi, ez da erraza film multzo mamitsu bat lortzea, are gehiago jakinki kanal bakoitzak irizpide ezberdinak dituela.
Larunbat gauean futbola dagoelarik, «TV movie» bat jarri ohi dute. Joan den astekoak adibidez, % 16,1 lortu zuen. Futbol ondorengoa berriz, %20 inguruan ibiltzen da. Ez dago batere gaizki. Iaz arte, asteburuko bazkalosteetan hutsune galanta zeukaten. Horren kariaz, igande arratsaldeko «Siempre cine» saioa abiarazi zuten, gainontzeko kanaletan nekez ikusten ahal diren film klasikoak eskaintzeko. Bada, joan den astean ere % 19,5 erdietsi zuen, TVE-tik oso gertu.
Dena den, nahiz eta filmak FORTAren bidez erosi, ez da erraza film multzo mamitsu bat lortzea, are gehiago jakinki kanal bakoitzak irizpide ezberdinak dituela.
«Hemen filmak purrustaka ikusten diren bitartean, Andaluzian berriz, ez dira zinezaleak, barietate eta lehiaketak nahiago dituzte nonbait. Galizan beste hainbeste gertatzen da. Katalunia eta Madrilen dexente ikusten dute zinema telebistan. Valentzian aldiz, barne produkzio eskasa izan arren, film gutxiago ikusten dira, «Tombola» saio arrosa-hori-beltzean joaten baitzaie sos guztia. Ikustekotan, beldurrezkoak gura dituzte»
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
#2
Irutxuloko Hitza
#3
Mikel Garcia Idiakez
#4
Estitxu Eizagirre
#5
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
#6
Gorka Bereziartua
Azkenak
Mutil-dantzak indartu eta babesteko deia luzatu du Plazara Dantzara elkarteak
Baztango lehen festak hastearekin batera, mutil-dantzak dantzatzera bultzatu nahi dituzte baztandarrak; hala adierazi dute Plazara Dantzara elkarteko kideek publikatu berri duten prentsa-oharrean. Aurreko urtea Baztanen bazterketarik gabeko lehenengo urtea izan zen eta horri... [+]
2024-05-15
Jon Hidalgo Gereñu
Gazako osasun zentroen %80 zerbitzuz kanpo dago
Gazako osasun sistema kolapsatzeko zorian dagoela jakinarazi du Osasun Ministerioak, erregai faltaren eta erasoen ondorioz. Urriaren 7tik 500 mediku eta 138 erizain hil ditu Israelek, eta 33 ospitale suntsitu. Rafah-tik 300.000 pertsonak egin behar izan dute ihes azken egunetan,... [+]
2024-05-15
Mikel Garcia Idiakez
Heziketa perfektuaren sindromea: nekeak jotako gurasoak eta presioak itotako haurrak
Heziketa perfektua jasoko duen seme-alaba perfektua izateko nahiak eta espektatiba eta lorpenetan oinarritutako kulturak estresa, antsietatea eta jarrera arazoak sortzen dituzte, eta zabalduta dagoen fenomenoa da gainera. Hala dio ikerketa berri batek.
Ezinbesteko egoera
Apirilaren 2 eta 3an Parisen iragan zen epaiketa, dudarik gabe, judizialki memento historikoa izan zen. Lehen aldikotz euskal afera judizialetan, defentsa eta estatuaren ordezkariak aho batez mintzatu ziren.
2024-05-14
Zigor Olabarria Oleaga
Hil egin da Lizarrako langile bat, gidatzen zuen kamioian istripua izan ostean
51 urteko garraiolariaren kamioia irauli egin da Ejea de los Caballerosen (Aragoi). 2024an hiltzen den 23. langilea da.
Eguneraketa berriak daude