BAZTER EZEZAGUNEN BILA MENDIAN IHESI

  • Agirresarobe mendizaleak, aurki kalean izango den «Ihesi» liburuan. Paisajeak, izadiak, ariketa fisikoak eta kulturak bat egiten dute bere lehen liburu honetan.

1999ko maiatzaren 23an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Duela urte pare bat (ARGIA koloretan ateratzen hasi zenean) hasi zen ARGIAn kolaboratzen Añorgako mendizale eta ingeniari hau. Bi urtez astero eta gero hilean behin ibilaldi bat proposatu du Euskal Herrian zehar. Mendi zokoetan barrena hasi zen, bidezidor eta erreka ezkutuak ezagutarazi nahian. Hilean behin kolaboratzen hasi den honetan, bere ibilbideetan espezializatu egin dela esan genezake; orain inguruko kobazuloetan sartzen da, batzuetan aurrehistoriako gizakiak margotutako animaliei buruz idazteko eta beste batzuetan, besterik gabe, zuloan sartzean ilunpeak eta isiltasunak sentiarazten duen egoneza adierazteko.
Guztira 70 artikulu inguru idatzi ditu aldizkarian eta horietatik 50 aukeratu ditu «Ihesi» libururako. Kaleratzear den liburua ordea, ez da aldizkariko ibilaldien bilduma hutsa. Artikulu guztiak banan-bana irakurri ditu Asier Agirresarobe egileak eta aukera egin ondoren bertxukunketa lana hasi du. Ibilbidea burutu zuenetik denbora asko igaro dela-eta, bidea berriz egin nahi izan du batzuetan, bide berriren batetik heldu dio ibilaldiari besteetan. Mendira berriro abiatzeaz gain, artikulu guztiak goitik behera begiratu ditu. Pasadizo berriak sartu, idazketa errepasatu (berak lehenengo eta ARGIAko erredakzioko lantaldeak gero). Testuez gain, liburuaren ilustrazioei garrantzi berezia eman zaie. Argazki asko eta asko berriro atera dituzte. Negu aldean, sarritan, eguraldiak ez du asko laguntzen eta euri jasek, elurrak eta batez ere, lainoak paisaje zoragarriak izorratzen ditu. 300 orriko liburu honetan 500 argazki inguru daude, egileak berak, Garoa Unanuek eta Aitzol Goikoetxeak eginak. Azken hau izan da liburuaren diseinuaz eta maketazioaz arduratu dena.


GURE IRAGANA ETA ETORKIZUNA.

Hitzaurrean Felix Iñurrategik dioen bezala; «poz handi batek bete gaitu, gure herriko bideetan beste modu batean ibili daitekeela erakustearen ahaleginak, alegia». Mendi ezezagunek magia dutela eta egileak ibilbidea deskubrimendu bihurtu duela dio goi mailako mendizaleak. Agirresarobek ez ditu helburutzat hartu mendi tontorrak, gailurra egitea ez da bere ustez mendian ibilaldi bat egitearen arrazoia. Iñurrategiren iritziz, «atzoko eta gaurko euskaldunek bere lurrean utzi duten arrastoa ibilaldi baten aitzakitan ezagutu dezakete; edo bestela, gure herriaren iragana eta etorkizuna hankei eragin eta arnasa hartuz barneratu». Ez baita kirol hutsa. Udan izerdia bapo bota eta neguan iparreko haizeak barruak izozteaz gain, arbasoen sinesmenak, lanbideak eta ohiturak ikas daitezke, arreta pixka bat jarriz gero, bederen.
Bizkaiko 4 ibilaldi, Gipuzkoako beste 8, Arabako 10, Nafarroako 19 eta Iparraldeko 9 proposamen eskaintzen dira liburu honetan. Mapa, argazki eta sarrera baten ondoren, ibilbidearen deskribapen txikia, luzerak, distantziak, urtaro egokienak eta beste zenbait ohar dihoaz: inguruan zer dagoen ikusteko, baselizak, trikuharriak, zaharkitutako eraikinak... Baina hori guztia jendearekin hitz eginez jakindako istorioekin hornitu du Agirresarobek, irakurketa atseginagoa egitearren. Mendi bideetan geldiuneak egiteko aitzakiak beti aurkitu ditu egileak. Batzuetan paisajeak berak eskatzen zuen geratu eta begiratzea, besteetan berriketan aritzeko amorratzen zegoen artzaina topatzen zuten artaldearen atzetik; eta bidea galduta baserriren batera hurbildu beharra ere izan zuten mendizaleek. Geldialdi horiek guztiek bere tokia dute liburu honetan, artzainek, baserritarrek zein paisajeek, bai baitute zeresanik.
Hala ere norberak deskubrimenduak egiteko aukera zabalik utzi nahi izan du, beharrezko argibideak bakarrik emanez, ibilbidea zehatz-mehatz deskribatu gabe. Idazleak aurkibidean dioen bezala, «urratsez urrats, izerdi eta zalantza ugariren ondorio gisa, mendizaleak berak, patxadaz aurki ditzan saiatu gara. Honela, bestela ez, gozatzen baita gehien». Alde honetatik esan behar da liburu hau ez dela datu teknikoz jositako horietako bat. Beharbada Luis Pedro Peña Santiago zenak idazten zituenen antza handiagoa du, Miguel Angulok edo Imanol Goikoetxeak idazten dituztenekin baino. Mendia gozatzea helburu, mendizaleari irudimena eta orientazio gaitasuna lantzeko aukera ematen dute artikuluek. Goragotik ezin bada, beheraxeagotik heltzen zaio bideari eta bidean baseliza bat edo baserri eroriren bat topatuz gero, geldialditxoa egin eta lasai aztertu bazterrak, Felix Iñurrategik dioen bezala, «euskaldunek utzi dituzten arrastoren bat» ager daiteke-eta.


PARAJE ETA GAILUR EZEZAGUNAK.

Ibilbideak aukeratzeko garaian ohiko bideetatik aldendu da egilea. Betiko gailur ezagunak alde batera utzi eta paraje desberdinak proposatu nahi izan dizkigu, leku berriak ezagutu nahi dituen mendizalearengan pentsatuz. Besteak beste, Itxina, azalean agertzen den Urkita, Kapildui, Zoratxipi, Lizardoia eta Errozate proposatzen ditu, lurralde bakoitzeko bana adibide gisa aipatzearren. Gehienetan abiapuntu eta amaiera bera dute ibilbideek, baina igoera eta jaitsierako bide desberdinak erabiliz, horrela bazter eta zoko gehiago ezagutzeko. Beste kasu batzuetan puntu desberdinak aukeratu dira abiatzeko eta bukatzeko, zeharkaldia proposatzen duelako. Helburua ez da beti gailur bat, ezta bakarra ere, harpea edo baseliza izan daiteke batzuetan. Alde horretatik ere berezia izango da ARGIAren argitalpen hau.
Naturaren aldeko apustua egin nahi du baita ere egileak. Paisajea, kultura, izadia, ariketa fisikoa eta arbaso-arrastoen aurkikuntza uztartzearekin batera, gure mendiek pairatzen duten «aurrerapena» izeneko «gaixotasunaz» ohartzea nahiko luke Asier Agirresarobek.
Esan berri dugun moduan, Agirresaroberen egitekoa ez da izan ibilbideak itsu-itsuan zehaztea, historiak, ingurugiroak eta mendi zuloetako berriketa lasaiek toki berezia izan dute. Artikuluak egiteko mendi ibilaldiei buruzko liburuak idazten esperientzia handia dutenak izan ditu erreferentzia añorgarrak. Euskaraz sortutako material gutxi erabili du lanerako, euskarazko mendiko liburu gehienak itzulpenak baitira.


«IHESI»REN AURREKARIAK.

Hizkuntza albo batera utzita, ibilaldiak azaltzeko formula desberdinak aukeratu ditu, gero, bereak osatzeko. Egilearen gustukoen artean daude: Imanol Goikoetxearen «Montañas de Gipuzkoa», «Guías prácticas Aralar», eta «Gailurrak eta Goi lurrak 9». Miguel Angulok ere makina bat argitaratu ditu: «Rutas y paseos por Iparralde», «Irati. 100 paseos y excursiones», «Guía del Pirineo vasco», «Pirineoak. 1000 igoera I, II eta III», «Euskal Herriko inguru gordeak», «Euskal Herriko mendiak» eta «Gure mendietako bide ezezagunak». Ziur ibilaldiek kutsu berezia jaso dutela Luis Pedro Peña Santiagoren liburuei esker: «Montañas del País Vasco», «Euskal Herriko 100 gailur eta 1000 txoko» edo «El Pirineo Vasco»


Azkenak
Emakume sexualizatuak oholtzan eta Arrigorriagako polemika: askatasunaren eta eredu patriarkalaren artean

Norbere gorputzaren gaineko erabakiez, estetika heteropatriarkalaren morrontzaz, kontraesanez eta musikaren industriaz solastatzeko baliatu dugu Arrigorriagako polemika: herri horretako jai batzordeak Vulkano orkestra festa-egitarautik kentzea erabaki du, ikuskizuneko... [+]


2025-07-15 | ARGIA
Danimarkak derrigorrezko soldadutza ezarri du emakumeentzat

Danimarkako Gobernuak argudiatu du, azken urteotako aldaketa geopolitikoen aurrean defentsarako baliabide gehiago behar dituela. Errusiak Ukraina inbaditu izana aipatu dute preseski, baita AEBetako Trump presidenteak Groenlandia uhartea kontrolatzeko asmoa iragarri izana ere... [+]


2025-07-15 | Irulegiko Irratia
Minbizien %19 gure ingurumenari lotuak izanen lirateke, Munduko Osasun Erakundearen arabera

Hori da Munduko Osasun Erakundeak iragarri berri duen zenbaki ikaragarria. Horregatik, osasun arloko profesionalen CPTS taldeak prebentzio kanpaina berria plazatu berri du, publiko handia asaldatzeko.


Analisia
Europar Batasunak zifratua hautsi nahi du segurtasunaren aitzakiarekin

Europako Batzordeak, Batasunaren barne-segurtasuna indartzeko promesarekin, aspaldi lantzen ari den bide-orri bat aurkeztu du segurtasun-indarrek herritarron datuetarako sarbide eraginkor eta zilegia izan dezaten. Krimen antolatua, terrorismoa, haurren abusua eta antzeko... [+]


2025-07-15 | Gedar
50 bat gazte afrikar kale-egoeran daude Donostian, asilo-eskaeren erantzunaren zain

 Frantziako Estatutik kanporatu zituzten, asilo-eskaerak Espainiako Estatuan egin behar zituztela esanez. Asteak daramatzate zain Donostiako Amara auzoan. 


EIRE euskal unibertsitate-irakasleen elkartearen amaiera

Erakundeek, beren helburua bete ondoren ere, bizirik irauteko ahalegina egiten dute, Max Weber-ek zioen modura. Baina porrotaren kontzeptuaren eremutik haratago joan eta jakinduria eta ausardia behar dira elkarte bat amaitzeko, Alan Badiou gogoratuz.

Euskal Herrian ere... [+]


2025-07-14 | Rober Gutiérrez
25 urteko bidaia

Sortze beretik proiektu batekiko lotura profesionala egon denean eta atxikimendu emozionala hain handia denean, zaila izaten da berari buruz hitz egitea. Bai Euskarari ziurtagiriak 25 urte bete ditu, eta bizi izandako oroitzapenak eta esperientziak metatzen zaizkit oroimenean... [+]


Etorkinen aurkako “ehiza-gau” antolatuak egin dituzte Espainiako herri batean, inpunitate osoz

Hainbat gauez jarraian, gorrotoa eta arrazakeria hedatu eta "etorkinen aurkako ehiza" egin dute Murtziako herri batean, "Espainia garbitzeko". Kolektibo antiarrazistek ultraeskuinaren inpunitatea salatu dute.


Desazkunde turistikoaren aldeko Euskal Herriko topaketak egingo dituzte Donostian

BiziLagunEkin plataformak desazkunde turistikoaren aldeko Euskal Herriko topaketak egingo ditu Donostian, elkar ezagutzea, esperientziak partekatzea eta gogoeta kolektiboa egitea helburu. Egitarauaren xehetasunak datozen asteetan jakinaraziko dituzte.


Bi pertsona atxilotu dituzte Ordizian, ertzainak zauritzea leporatuta

Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailaren arabera, hainbat pertsonen arteko borroka bat zela eta bertaratu dira larunbat gauean ertzainak Ordiziara (Gipuzkoa), eta liskarrak izan dira. Bi ertzain ospitaleratu dituzte: bat lepauztaia apurtuta eta masailean ukabilkada bat jasota;... [+]


Mugak Zabalduz karabana Irundik abiatu da pertsona migratzaileek pairatzen duten biolentzia salatzeko

Euskal Herritik eta Kataluniatik abiatu da aurtengo Mugak Zabalduz karabana. Calaisko itsasartea, Frantziako Estatuan du helmuga, giza eskubideak bermatzea eta berehalako erregularizazioa eskatzen ditu besteak beste.


2025-07-14 | ARGIA
Sanferminak “nahi bezala gozatzeko eskubidea” aldarrikatu dute Iruñean, ostiraleko sexu erasoa eta gero

Mugimendu Feministak deituta, ehunka herritar, ordezkari politiko eta jaietako talde bildu dira uztailaren 13an Iruñeko Gaztelu Plazan. Intentsitate handiko eraso baten eta intentsitate txikiko beste hainbat erasoren testuinguruan egin dute elkarretaratzea. Eraso sexistarik... [+]


PKK-k armen suntsiketa irudikatu du, eta Erdoganek iragarri du legebiltzarrean batzorde bat osatuko dela prozesua jarraitzeko

Bere buruzagi historiko Abdullah Öcalenek joan den astean Turkiako Imraliko espetxetik eskatutakoari men eginez, PKK Kurdistango Langileen Alderdiak ekin dio armagabetzeari. Ostiralean egin dute ekitaldia, Iraken menpeko Kurdistango Sulaimaniya hirian, eta 30 gerrilari... [+]


Frantziako Legebiltzarrak dei egin dio Europari “harreman ekonomikoen estrategia aldatu” eta Txinarekin lankidetzak garatzera

153 orrialdeko txosten bat kaleratu du parlamentuak. AEBak ez ditu apenas zuzenean aipatu, baina horretarako "ikuspegi atlantista" terminoa erabili du: "Europak darabilen ikuspegi horrek gerra-komertziala ekarri du Europaren eta Txinaren artean, ageriko kalte eta... [+]


Akordio historikoa Kaledonia Berrian
Nazioarteko aitortza lukeen Kaledonia Berriko Estatua onartu du Frantziak, bere mugen barruan

Konfiantzaren erronka izenburua jarri diote Kanakyko indar independentisten eta unionisten arteko akordioari. Ozeano Bareko uhartediak herrialde europarraren parte izaten jarraituko luke, baina estatu izaera lor dezake kaledoniarrek hala bozkatzen badute. Datorren urte hasieran... [+]


Eguneraketa berriak daude