PERFORMANCEA: BIZITZA ETA ARTEAREN MUGEZ GAINDI
Halako egoeren sorkuntzak etengabe gertatzen dira gizakiaren historian, eta horretan oinarritzen da XX. mendean
performance
Zer da bada performancea? Finean zera: norbaiten aurrean gertatzen den zerbait, non batean eta noiz batean. Ezin askoz gehiagorik definitu. Intentzionalitate bat dago ekintza horretan eta, hortik aurrera, gertatzen den unearen bizipena eta eragiten duen gogoeta ditu helburu. Egunerokotasunaren arau baten apurtzea da, baina imagina ahal ezina den modu orotan. Hasieratik bilatu du performanceak arte disziplinak banatzeko ohitura horrekin apurtzea, ezin eman beraz definizio argirik. Intentzionalitate metafisiko horren ostean
performer
Arte sailkatu bakoitzaren abangoardiari lotuta kokatzen da ekintza-artea, eta baita guztien erdian ere, arte espazioaren definizio guztiak hankaz gora jartzen baititu. Aniztasuna erabatekoa da, izugarri zabala: batek antzerki esperimentaletik edango du, bestea bideo soportean emango da, beste batean musika da nagusi edo arte plastikoa...
Beste arteekiko ezberdintasuna publikoaren presentziak markatzen du argien. Antzerkian publiko bat dago eta publiko horrentzat errepresentatzen da. Badago presentzia bat ere, baina errepresentazioa nagusitzen da. Performancean, aldiz, presentzia nagusitzen da. Presentzia eta irudikapenaren arteko mugak zalantzan geratzen dira. Ikuslearen
statu quo
Arte totala da performancea:
Artea aldatu, gizakia aldatu
60ko hamarkadako Fluxus ekintzek, arte elitistari aurre eginez, artea bizitzari ekiteko jarrera ludiko moduan proposatzen zuten, egunerokotasuna ulertu eta gizarte itxi eta intransigentea aldatzeko modu bat bezala. Esanak esan, mende bukaerako arte sorkuntzaren ikur bilakatu da performancea, hibridismoen garaian arte adierazpen ezberdinen topagune.
Mintegiaren lehen bi egunak gaurdaino performancean zer egin den ikuspegi historikotik aztertzeari emango zaizkio, eta hurrengo hiru asteetan lan arlo anitzei buruzko ikuspegi zabala eskaini nahi da, sei gai abiapuntu hartuta. Gai bakoitzari buruz bi artista gonbidatu izango dira eta bakoitzak egun oso bat izango du bere lanen berri emateko. Goizez 10etatik ordu batera azalpen teorikoak egingo dituzte, eta arratsaldez 4etatik 8etara aukera praktikoak aztertuko dira tailer moduan. Zenbaitek performanceak ere egingo ditu, 8etatik aurrera.
Astelehena 10ean, adibidez, Kantonen familia finlandiarrak egunerokotasuna publikoarekin konpartituz egindako esperientzien berri emango du. Eguneroko bizitza eta artea konbinatzeko interesa konstante bat da euren lanean, eta
presentzia eta irudikapenari buruzko sailean ariko dira. Bigarren gaia gorputza da, mina eta probokazioaren tartean
espazio publiko
periferia
teknologia
soinua
Mintegiaren antolatzaile eta performer diren Alberto Lomas eta Beatriz Silvaren ustez «
ez da garrantzitsua performancea definitzea mugen artean lanean ari zarenean, baina performancea ez da anekdota bat ala edozer kabitzen den zakua. Errealitatea eta bere errepresentazioa elkartuz doazenean banatu egiten dituen espazio batekin egiten dute topo, laztandu eta igurtzi egiten dira, eta izuikara bat sortzen da gure kokalekuaren ateak zabaltzen direnean. Nahi duzuna egin dezakezu baina zentzu bat izan behar du berez
Abangoardiaren ezaugarriak betetzen ditu performanceak: lengoaia artistiko tradizionalarekiko haustura bat dago, kode linguistiko berria sortzen da, eta errealitatea, artea eta artistaren ikuskera berria dakar. Beatrizen hitzetan: «
zuk egunero bazkaltzen duzu etxean, baina kalean jartzen bazara bazkaltzen jada badago intentzio bat, zerbait kontatzekoa, galderak sortzekoa, ekintza bat azpimarratzen ari zara. Intentzio horrek bihurtzen du ekintza adierazpen artistiko edo poetikoa, edo dena delakoa
Ez da zerbait adieraztea, haustura eta zentzu momentu hori niretzako bilatzea baizik, eta agian baita besteentzako ere. Momentu horretan izatearen zentzua sortzea. Performancean ez dut bilatzen nire sentimenduak adierazteko espazio bat, sentitzeko espazio bat baizik
Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.
1962ko udan, CNT Francisco Franco diktadorea hiltzen saiatu zen Donostian, ETAren laguntzarekin. Octavio Alberola anarkistak koordinatu zuen ekintza, baina huts egin zuten.
Irrintzi eta performance taldeak aste honetan egin ditu grabaketak Paul Urkijoren eta Mursegoren eta Aran Callejaren gidaritzapean, eta beste artista batzuekin elkarlanean, Ibon RG-rekin besteak beste. Sitgeseko zinema jaialdian estreinatuko dute pelikula, urrian.
%37 genero- eta sexu-diskriminazio kasuekin loturik egon ziren, eta aporofobia %33 hazi zen. Gorroto-delituen intzidentzia tasarik altuena Nafarroan identifikatu zuten iaz.
Nafarroako Kutxa Fundazioari esker 41.000 euro bideratuko ditu Palestinara Salam Gaza Gobernuz Kanpoko Erakundeak, umezurtz geratu diren haurrei eskolak bermatzeko gutxienez beste urtebetez. Alor akademikoa eskaintzeaz gainera, babes psikologikoa eta laguntza emozionala... [+]
GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak salatu dute Ertzaintzak eta Gasteizko Udaltzaingoak gogor kargatu zutela "giro lasaian" egiten ari ziren ekimenaren aurka. Lau atxilotu, 11 identifikatu eta hamarnaka zauritu utzi zituzten Poliziaren esku hartzeari buruzko bestelako... [+]
40 urte pasatxoko espetxealdiaren ostean, joan den ostiralean atera zuten espetxetik, eta segituan Libanora eraman, bere jaioterrira. Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz ez... [+]
"Pausa taktiko" gisa definitu ditu Israelek. Igandean hasi da eta 35 kamioi sartu dira Gazako zerrendara.
Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]
Udan, Sargazoen itsasoan (Ipar Amerikako ekialdean) eme bakoitzak 2-3 milioi arrautza askatuko ditu. Baten batek bizirauterik badu, bi hilabeteren baitan ekialderantz igerian hasi eta urte erdi izaterako Azore uharteetara helduko da. Bertan elikatu eta haziko da, urtebeterekin,... [+]
Gabezia, pobrezia eta erromestasuna orokortu ziren. Euskal Herri atlantikoa harropuzkeriaren ur gaineko bitsetan bizi zen. Itsasoz haraindiko merkataritzak, arrantzak eta estraperloak gure iparralde osoko jendartea aberasten zuten. XVI-XVIII mendeak ziren. Meatzariak,... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]