PERFORMANCEA: BIZITZA ETA ARTEAREN MUGEZ GAINDI
Halako egoeren sorkuntzak etengabe gertatzen dira gizakiaren historian, eta horretan oinarritzen da XX. mendean
performance
Zer da bada performancea? Finean zera: norbaiten aurrean gertatzen den zerbait, non batean eta noiz batean. Ezin askoz gehiagorik definitu. Intentzionalitate bat dago ekintza horretan eta, hortik aurrera, gertatzen den unearen bizipena eta eragiten duen gogoeta ditu helburu. Egunerokotasunaren arau baten apurtzea da, baina imagina ahal ezina den modu orotan. Hasieratik bilatu du performanceak arte disziplinak banatzeko ohitura horrekin apurtzea, ezin eman beraz definizio argirik. Intentzionalitate metafisiko horren ostean
performer
Arte sailkatu bakoitzaren abangoardiari lotuta kokatzen da ekintza-artea, eta baita guztien erdian ere, arte espazioaren definizio guztiak hankaz gora jartzen baititu. Aniztasuna erabatekoa da, izugarri zabala: batek antzerki esperimentaletik edango du, bestea bideo soportean emango da, beste batean musika da nagusi edo arte plastikoa...
Beste arteekiko ezberdintasuna publikoaren presentziak markatzen du argien. Antzerkian publiko bat dago eta publiko horrentzat errepresentatzen da. Badago presentzia bat ere, baina errepresentazioa nagusitzen da. Performancean, aldiz, presentzia nagusitzen da. Presentzia eta irudikapenaren arteko mugak zalantzan geratzen dira. Ikuslearen
statu quo
Arte totala da performancea:
Artea aldatu, gizakia aldatu
60ko hamarkadako Fluxus ekintzek, arte elitistari aurre eginez, artea bizitzari ekiteko jarrera ludiko moduan proposatzen zuten, egunerokotasuna ulertu eta gizarte itxi eta intransigentea aldatzeko modu bat bezala. Esanak esan, mende bukaerako arte sorkuntzaren ikur bilakatu da performancea, hibridismoen garaian arte adierazpen ezberdinen topagune.
Mintegiaren lehen bi egunak gaurdaino performancean zer egin den ikuspegi historikotik aztertzeari emango zaizkio, eta hurrengo hiru asteetan lan arlo anitzei buruzko ikuspegi zabala eskaini nahi da, sei gai abiapuntu hartuta. Gai bakoitzari buruz bi artista gonbidatu izango dira eta bakoitzak egun oso bat izango du bere lanen berri emateko. Goizez 10etatik ordu batera azalpen teorikoak egingo dituzte, eta arratsaldez 4etatik 8etara aukera praktikoak aztertuko dira tailer moduan. Zenbaitek performanceak ere egingo ditu, 8etatik aurrera.
Astelehena 10ean, adibidez, Kantonen familia finlandiarrak egunerokotasuna publikoarekin konpartituz egindako esperientzien berri emango du. Eguneroko bizitza eta artea konbinatzeko interesa konstante bat da euren lanean, eta
presentzia eta irudikapenari buruzko sailean ariko dira. Bigarren gaia gorputza da, mina eta probokazioaren tartean
espazio publiko
periferia
teknologia
soinua
Mintegiaren antolatzaile eta performer diren Alberto Lomas eta Beatriz Silvaren ustez «
ez da garrantzitsua performancea definitzea mugen artean lanean ari zarenean, baina performancea ez da anekdota bat ala edozer kabitzen den zakua. Errealitatea eta bere errepresentazioa elkartuz doazenean banatu egiten dituen espazio batekin egiten dute topo, laztandu eta igurtzi egiten dira, eta izuikara bat sortzen da gure kokalekuaren ateak zabaltzen direnean. Nahi duzuna egin dezakezu baina zentzu bat izan behar du berez
Abangoardiaren ezaugarriak betetzen ditu performanceak: lengoaia artistiko tradizionalarekiko haustura bat dago, kode linguistiko berria sortzen da, eta errealitatea, artea eta artistaren ikuskera berria dakar. Beatrizen hitzetan: «
zuk egunero bazkaltzen duzu etxean, baina kalean jartzen bazara bazkaltzen jada badago intentzio bat, zerbait kontatzekoa, galderak sortzekoa, ekintza bat azpimarratzen ari zara. Intentzio horrek bihurtzen du ekintza adierazpen artistiko edo poetikoa, edo dena delakoa
Ez da zerbait adieraztea, haustura eta zentzu momentu hori niretzako bilatzea baizik, eta agian baita besteentzako ere. Momentu horretan izatearen zentzua sortzea. Performancean ez dut bilatzen nire sentimenduak adierazteko espazio bat, sentitzeko espazio bat baizik
Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]
Beste urte batez Los 40 Summer Live jaialdia ospatuko dute Zarautzen, eta horren kontra agertu dira herriko hainbat eragile, haien ustez, garrantzi handiagoa ematen zaiolako ekitaldi horri herriko jaiei baino: "Argi erakusten du gure herrian zeinentzat dauden erraztasunak... [+]
3.600 pertsona aurkeztu dira ertzain edo udaltzain izateko lan eskaintza publikoko deialdira, eta 2.800 hautagaiek ez dute proba psikosoziala edota atal teorikoa gainditu. Segurtasun sailburuak defendatu egin du Polizia izateko "exijentzia maila".
Zientzia-dibulgazioa saritzeko erreferentziazko sariak izan dira CAF-Elhuyarrekoak. Antolatzaileek 31. edizioa martxan zegoela etetea erabaki dute, "sariketa behar bezala egiteko baldintzarik ez dagoelako".
Boliviako ezkerreko militante historikoa da Nila Heredia, bi aldiz Evo Moralesen Osasun ministro izandakoa. Abuztuan hauteskunde orokorrak izango dituzte, eta herrialdearen egoera politikoa aztertu du elkarrizketa honetan.
Joan den astean aurkeztu ziren proiektuaren inguruko entzuketa prozesuaren emaitzak, eta Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu ziren. Busturialdearen beharrei "arduraz" erantzutea exijitu die plataformak, eta proiektuaren inguruko informazio eta... [+]
Emakumea hilda aurkitu dute bere etxean. Senarrak, 85 urteko gizonak, emakumearen heriotzaren berri eman du, Polizia bertaratu denean diskurtso inkoherentea zuela ohartu eta atxilotu egin dute.
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]
Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]
Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]
Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.
Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]
Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]