Sü Azia: txingarra, kanborra. Zuberoan bada euskararen txingarra piztu, suspertu nahi duen elkartea. 1978an sortu zen, Frantxoa Dascon, Junes Casenave-Harigile eta ikastolen eta kultur munduko beste zenbait euskaltzaleren ekimenez. Bi hamarkada hauetako ibilbidean sasoi ezberdinak bizi izan ditu, bere helburuetan aldaketak; urte oparoagoak eta baita geldialdiak ere. Egun, ordea, ez du euskararen eta euskal kulturaren aldeko ekimenik falta.
Euskal Herriko biztanle dentsitate txikiena (20 biztanle inguru kilometro karratuko) duen probintzian euskara gainbehera omen doa. Uste edo errealitate horri aurre egin, joera irauli eta egoerari aurre hartu nahi dio bertako hainbat jendek. Horien artean daude egun Sü Azia kudeatzen duten kideak. Eta horretarako dihardute lanean.
Allande Sokarros «Euskaldunon Egunkaria»ko kazetari eta elkarteko kideak lan honen zenbait aleren berri eman digu. Zuberoako herrien izenak, esaterako, grafia egokian paratzea lortu dute: «

».
Hiztegitxo bat ere atera dute. Ez erdarazko hitzak euskaraz emateko, edo alderantziz, «

» baizik. 400 bat hitz bildu dituzte guztira.
Dendetan euskararen erabilera sustatzeko egin kanpainak ere izan zuen oihartzunik, nahiz eta, Sokarros berak «Jakin» aldizkarian berriki zioen moduan, izan ziren, halaber, aurkako jarrerak. Atarratzeko kasua aipatzen zuen horren eredu. Gainerantzean, aldeko harrera gailendu da. Kanpaina berau Ipar Euskal Herriko beste bi herrialdeetan ere egin da, eta Euskal Herrian Euskarazek (EHE) hartu du horren ardura bietan.

Orain beste zenbait egitasmo du esku artean. Horien artean, urte batzuk atzerago bildutako kantu tradizionalen sailkatzea eta baliatzea. «

».
Haurrei begira ere egingo dute lan, hauengan «

». Hamarkada hasieran zuberotarren % 60 elebiduna zen, eta argi da, beheranzko joera hori irauli nahi bada, arlo hau indartzea nahitaezkoa dela.
Alabaina, Sü Aziaren ekimen deigarriena beharbada apirilean bertan karrikaratuko duen aldizkaria izango da, «Txinka» (txinparta). «

». Horrez gain, testu berriak ere sortuko dituzte, egungo kontu eta arazoak hizpide hartuta. Hiruhilabetekaria izango da eta lehen aleak –Saran izan ohi den literatur topaketan egongo da salgai– 8 orrialde ukanen ditu. «

». Lehen ale honen tirada handiagoa izango da. Aurrerantzean orrialde kopuru hori bikoizten saiatuko dira. Apirilean elkarteak biltzar nagusia burutuko du eta, aipatu egitasmoez gain, abian jarriko dituztenak erabakiko dituzte.

Epe honetan aro ezberdinak bizi izan ditu Sü Aziak. Sorreratik 1989ra bitartean lehentasuna eman nahi izan zitzaien euskararen aldeko ekintzei, hori baitzen elkartearen estatutuen edukina. 1990-1993 artean «

». Euskararen aldeko lanak ordea, desagertu egin ziren. Hurrengo hiruzpalau urteetan elkarteak ez zuen apenas funtzionatu. «

».
Orain urtebete, 1998ko martxoaren 28an, biltzar nagusia egin zuen Sü Aziak eta bertan euskararen aldeko ekimenei lehentasuna eman behar zitzaiela irizten ziotenak gailendu ziren. Beste batzuk, antza, beste modu batean ulertzen zuten elkartea, turismoa bultzatzeko bitarteko bezala, folklorean indarra eginez...
Urteroko biltzar nagusian 30 bat kide biltzen da. Elkartean jarraipen batekin lan egiten dutenak 10 bat dira, nahiz eta ez duten inor liberatu gisa. «

». Urte honetan, hala ere, «

»