EIBARKERAREN GUTXIESPENAK BADU AZALPENIK

  • ondorioak eta abar bildu ditu Antxon Narbaizak. Euskal Herriko beste hiztun askok ere bere euskararen gutxiespenaren zergatia ikusteko bidea zabaltzen du liburu honek.

1999ko urtarrilaren 31n
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Azaroaren bukaeran, Eibarko kultur etxean Antxon Narbaizaren «Eibarko euskara: gutxiespenaren historia» izenburuko liburuaren aurkezpena burutu zen. Liburuan, batez ere, Eibarko euskarari egotzi ohi zaion «fama txarra»ren arrazoiak aztertzen ditu egileak, gai honen inguruko testu, aipamen, datu historiko eta abarretaz baliatuz.
Liburu hau egitearen ideiari buruz galdetzean «

lagunartean, Eibarko berbeta internazionala, Eibarko euskararen gutxiespena... aztertzeko gogoa sortu zitzaidan
» da Antxon Narbaizak emandako erantzuna.
Historia berreskuratu nahi izan du eibartar egileak. Euskaldun fededun topikoarekin apurtu, eta euskara beti ez dela ruralismoarekin lotuta egon erakutsi. Horretarako oso aukera ona eman dio bere herriko berbetak, Eibarren hiri-hizkera aberatsa baitzegoen gerra zibilaren aurretik ere, funtzio guztietarako erabiltzen zen hiri-hizkera.
Liburuan, Eibarko euskararen azterketa historikoa egiterakoan, hainbat testu eta idazlek berebiziko garrantzia dute. Alde batetik, eibarkeraren aldeko eta kontrako iritziak sortarazi dituzten autoreak aipatzen ditu Narbaizak, eta bestetik, liburuaren amaieran, eranskin modura, liburuaren edukia hobeto ulertu ahal izateko garrantzitsuak diren testu zenbait biltzen. Horretaz guztiaz gain, beste euskalki batzuk zergatik hobetsi diren ulertzeko ere biltzen ditu zenbait autorek esan eta idatzitakoak.


EIBARKERA ETA BIZKAIERA.

Liburu honetan bi ikuspegi desberdinetatik lantzen da gaia, eibarkerarenetik eta bizkaierarenetik. Liburuaren egileak aipatzen duen bezala «

...Eibarko euskararen gutxiespena beste handiago eta orokor batean antzeman daiteke; hau da, bizkaieraren gutxiespenaren kontestuan
». Hala ere, Antxon Narbaiza bizkaieraren eta eibarkeraren kontuak banatuta aztertzen saiatu da, nahiz eta momentu askotan bi bideek elkarrekin topo egin.
Eibarkerarekin eta bizkaierarekin parez pare gipuzkera eta euskara estandarra aipatzen ditu kontrapuntu bezala. Idazleak ez du euskalkien arteko eztabaida sortzea helburu, euskalkiak indartuz euskara batuari mesede egiten zaiola aldarrikatu nahi du. Honen harian, lanaren helburuetariko bat euskaldun hiztunak norberaren herriko hizkeraren berreskurapen beharraz ohartaraztea da.


GUTXIESPENA ZERGATIK.

Liburuaren ardatz nagusia Eibarko euskarak izandako gutxiespena da, hau azaltzeko arrazoi ezberdinak aipatzen dira lan honetan: arrazoi politikoak, sozialak, linguistikoak eta abar. Idazleak argi du hauetan garrantzitsuenak zeintzuk diren: «

Arrazoi extralinguistikoak dira benetan garrantzitsuenak
». Gutxiespen honen inguruan ehun urteko katea aztertzen da, hasiera iraultza industriala izango litzatekeelarik. «

Mitina da benetan hitz klabea, hor zerbait ezberdina gertatzen da; jende laikoa igotzen da agertokira Eibarren, eta euskaraz mintzatzen da
». Eibarko euskarari eginiko kritika asko testuinguru honetan ulertu beharra dago; askok, besteak beste euskarari buruz idatzi ohi zuten elizgizonek, ez zuten giro hau gogoko eta hori eibarkerari erreferentzia egitean argi ikusten dela erakusten da liburuan. Bestalde, erdarakada asko ere testuinguru honetan ulertu behar da, euskararentzat berriak ziren esparru haietan aritzeko hitz asko euskaratu beharra zegoen, eta hizlari hauek ez zioten lexikoari garrantzi gehiegi eman.
Antxon Narbaizak arrazoi hauen guztien gainetik eibarkerak izandako ezaugarri nagusia goraipatzen du: praktizitatea. Baina, ez da horretara mugatzen, eibarkeraren aldeko argudioen artean mende honetan eibarko euskarari egindako goraipamenak ere bildu nahi izan ditu, besteak beste, Orixe, Altube eta Omaetxeberriak eginikoak.


ESTANDARRARI EKARPENAK.

Liburuan konklusio nagusia, gerra zibilaren etena izan ez balitz, orain, agian, hiri-hizkera bizi eta harreman guztietarako egokia izango litzatekeela da. Hala ere, konturatzen da Narbaiza garai haiek, nahiz eta hizkuntza baten bizitzarekin alderatuz atzo goizekoak izan, oso urruti gelditzen direla.
Berebiziko garrantzia ematen dio idazleak hizkuntzaren erabilgarritasunari, bere esanetan «

erabiltzen ez delako da euskara pobrea, euskara ez bada funtzio guztietan erabiltzen, euskara pobretu egingo da
». Euskalki guztietako hiztunek euskara estandarrari ekarpenak egin beharra behin eta berriz aipatzen du, norberaren euskalkiarekin aberastu behar baita euskara estandarra


Azkenak
2025-07-30 | Sustatu
Tea app: emakumezkoen online segurtasunerako behar zuen tresna desastre bilakatu da

Tea App edom Tea Dating Advice delakoa ustez emakumeak online sortutako zitetan babesteko sortutako app bat da (edo izan da). Bere funtsa zen emakumezkoek online ligatzeko plataformetan ageri diren gizonezkoak etiketatzea hitzordu edo topaketa txar, susmagarri edo ez... [+]


2025-07-30 | Ahotsa.info
Eskuin muturreko talde sektario batek ‘Nabarro’ren omenaldia oztopatu du Abarzuzan

Eskuin muturreko sekta erlijioso bateko kideek, Deierrin bizi direnek, 1986an erbesteratuen aldeko ekintza batean Hernanin hil zen Fernando Ros Abartzuzako gaztearen omenezko ekitaldiko bidea oztopatu zuten igandean.


Milaka juduk Palestinaren askapenaren alde lan egiteko konpromisoa berretsi dute, “sionismoaren krimenen aurka”

Milaka lagun bildu ziren Vienan ekainaren 13tik 15era, lehen edizioa izan zuen Judu Antisionisten Kongresuan. Hiru egunez eztabaidatu eta hausnartu ostean, ohar bat argitaratu dute Israel palestinarren aurka egiten ari den genozidioaren eta garbiketa etnikoaren aurrean ahotsa... [+]


Uribarrin urperatutako herrietatik bota zituztenak omendu dituzte

Ur azpian utzitako herrietatik joan behar izan ziren 600 pertsonen omenez jarri dute oroigarria urtegiaren begiratokian, "ez ditugu inoiz ahaztuko urperatutako bizitzak", adierazi du Arabako ahaldun nagusiak.


2025-07-29 | Gedar
609 langile kaleratuko dituzte Ezkirozko BSHn

Plantillak baiezkoa eman dio aurreakordioari, eta, printzipioz, urte hau amaitzean itxiko dute fabrika.


Gasteizko lorezainek lau hilabete bete dituzte greban, Jaurlaritza eta Enviser enpresa aurrean manifestazioa eginda

Gasteizko lorezainen grebak lau hilabete bete ditu, langileek salatu dute Enviser enpresak eta Gasteizko Udalak blokeatu dutela auzia, bilera berririk ez dutelako egin uztailaren 7tik. 


Álvaro Uribe Kolonbiako presidente ohia errudun jo dute iruzurra eta eroskeriagatik

2002 eta 2010 artean Kolonbiako presidente izan zenari gutxienez lau eta zortzi urte arteko espetxe zigorra ezarri diezaiokete. Auzitegi Gorena 2018an hasi zen ikertzen Uribe, Ivan Cepeda senatari ezkertiarrak jarritako salaketa batean lekuko ziren hainbat paramilitarri... [+]


Israeldar kolono batek ‘No Other Land’ dokumentala grabatzen lagundu zuen aktibista palestinar bat hil du Zisjordanian

Yinon Levi izeneko kolonoak Odeh Hadalin aktibista hil du Zisjordania hegoaldean. 'No Other Land' dokumentala grabatzen lagundu zuen Hadalin, dokumental onenaren Oscar saria irabazi zuen martxoan. Kolono hiltzailea palestinar lurraldeak okupatzeagatik AEBetako zigor... [+]


2025-07-29 | Mikel Aramendi
Analisia
Kanbodia eta Thailandia, gerra-plantak egiten?

Arma astunekin elkarri erasoka lau egun eman ondoren, baldintzarik gabeko su-etena adostu dute Kanbodiak eta Thailandiak, Malaysiaren bitartekaritzarekin, Kuala Lumpurren egin duten aurrez aurrekoan. Ezingo dute akabera hori ikusi bonbardaketetan, alde batean zein... [+]


Euskal diaspora elkartuko da Boisen, eta jendetsua izatea espero dute

AEBetako Idaho estutako Boise hiriburuan ospatuko dute euskal kultura ezagutarazteko, eta euskal diaspora batzeko. Hainbat ekitaldi egingo dituzte uztailaren 29tik abuztuaren 3ra arte.


Gurasotasun baimena 16 astetik 17ra luzatuko du Espainiako Gobernuak, eta 32 aste gurasobakarrentzat

Astearte honetako gobernu bileran onartuko dute PSOEk eta Sumarrek, akordioa iragarri baitute. Neurria "berehala" ipiniko dela indarrean jakinarazi dute.


Astebeteko liskarren ondoren, Thailandiak eta Kanbodiak su-eten akordio bat sinatu dute

Duela astebete, bien arteko mugan Thailandiako eta Kanbodiako tropak elkarri eraso egiten hasi ziren, Frantziaren kolonizazio aldian jatorria duen gatazka berpiztuta. Bi herrialdeek "berehalako eta baldintzarik gabeko" su-etena ezartzea adostu dute astelehenean, 35... [+]


Zuzenean eta zeharka 434.000 palestinar hil ditu Israelek 2023ko urritik, Gazako biztanleriaren %20, kalkulu baten arabera

The Lancet aldizkari ezagunak iazko uztailean eginiko "aurreikuspen zuhurraren" ondoren, zuzenean eta zeharka Gazan hilda egon daitezkeen palestinarren kopurua eguneratu du Steven Donziger abokatu entzutetsu estatubatuarrak, The Lancet-en formula... [+]


Europa makurrarazi du Trumpek
AEBek Europako produktuei %15eko muga-zergak ipiniko dizkie, eta alderantziz ezer ere ez

Horrez gain, Europa behartu egin du gasa AEBei erostera, 750.000 milioi euro xahutu beharko ditu horretan datozen hiru urteotan; beste 600.000 milioi euro gehiago inbertitu beharko ditu han, "inbertsio estrategikoetan"; eta, "ehunka milioi euro", zehaztapen... [+]


Eguneraketa berriak daude