Festetan, karriketan barrena, makina bat bider entzundako doinu eta musikek, txaranga, fanfarre edota udal bandek joak, iturria non duten jakitea askotxo litzateke, baina horietako asko Xut taldeak duela hogei urte kaleratutako diskoan jasoak daudela eta bertatik talde askok edan duela esatea ez da exagerazioa. Askok ezagutuko dituzte euren doinuak, gutxi batzuk euren izena.
Xut fanfarrea Iruñeko udal dantzari taldearen baitan sortu zen. Bertako bandan musikari gisa zebiltzan zenbait kidek, kasik nahi gabe, zenbait musika bildu eta Xoxoa argitaletxeak hauek grabatzeko proposamena luzatu zien. Hala jaio zen lehen disko hura. «

», dio Roberto Anzano kideetako batek. Festaz festa ibili ziren zenbait urtez, 1982an uztea erabaki zuten arte. Ordurako 15.000 disko salduak zituzten.
Alta, hamar-hamabi bat kidez osatua zegoen Xut hark sasoi hartan eskuratutako altxortxo bat gorde zuen: Miguel Angel Sagaseta apaizak «Luzaideko dantzak» liburuan jaso ez zituen 40tik gora doinuen partiturak. Roberto Anzano akordeoilariak euren eskuetara nola iritsi ziren kontatu du: «

» izan du.
Orduko lau kide elkartu, taldea beste zenbait musikariz hornitu eta altxor hori ezagutzera ematea erabaki zuten. Hala sortu da «Zahar Berri» diskoa. Iparraldean uzten arteko aroa bi hitz horiekin izendatzen da, eta badu horrek Xut-en esperientzia honekin nahikoa lotura, baita garai batean, duela mende bat gutxi gorabehera, Euskal Herrian dantzatzen ziren doinu zahar horiek berriro plazaratzearekin ere, alegia, berri bilakatzearekin. Harro ageri da Roberto: «

». Koldo Azkonak, garai hartan beste fanfarreetan aritutako taldekideak, ere badu honen inguruan zer esatekorik: «

». Sorrerako Xut-eko lau kideei, beste bederatzi juntatu zitzaizkien, eta hari laukote bat gehiago eliz barruko bi kanta, «Benedicamus» eta «Magnificat», interpretatzeko.

22 kanta bildu dituzte osotara, dantzatzekoak guztiak ere. Horietarik asko Besta Berriko aireak dira, Heletan eta Iholdin bildutakoak. Besta Berrik, Nafarroa Beherean Corpus egunean ospatzen den festak, iragan mendean du iturburua. Urtetan mantendu den ohitura honek herri bakoitzean du bere moldea, doinu mota, arropa eta itxura, baina ez da jatorrizkotik gehiegi bereizi. «

» dio Koldo Azkonak. Kutsu militarraren ildotik jarraitu dio Roberto Anzanok: «

».
Ez ditu aurkituko diskoaren entzuleak Besta Berri egunean dantzatzen diren doinuak soilik, edozein sasoitan plazaratzen diren martxak, polkak eta kontradantzak ere bai. Baita bere garaian modako abestiak izan ziren hiru doinu ere (Tonkinoise, Titi-Iantza/Le Spirou eta L' Atomic). «

». Diskoaren lehen kanta Gamarten (Donibane Garazi ondoko herriska) sortutako Galtxetaburu akordeoilari famatuari eskainitako omenaldi xumea da: «Galtxetaburia».
Arestian aipatutako jauziek beren jatorrizko izena zuten, eta hala mantendu dituzte, baina Miguel Angel Sagasetak bildutako kontradantza eta martxak zifra soil batekin zeuden izendatuak, ez zuten izen propiorik (garai batean izango zituzten arren). Egun badute, era honetan ezarriak: «

» azaltzen du Robertok. Era horretan «Tafernaberria», «Danzaenia», «Karrikartia», «Lakoenia»... bezalako izenak jaso dituzte.
Izenak aurkitzeko bezala, doinu hauek ezagun zituzten pertsonak topatzeko ere arakatu behar izan dute Xut-eko kideek. Sagaseta apaizak utzitako partituretan bi pentagrama baino ez zeuden kanta bakoitzeko, eta horiek oinarri hartuta kanta osatu behar zen. Serafin Zalba da orain mintzo dena: «

».

Nafarroa Beherean duela 100 urte dantzatzen ziren doinuok sortzez eta jatorriz Europa erdialdekoak izaten ahal dira, denborarekin hona ekarriak. Interesgarriena hala ere, «

» dio Koldo Azkonak. Dei bat luzatzen du gainera: «

». Robertok gai beroni heldu dio: «

».

Berezko interpretatzeko modu horri jarraiki, lana gogotik egin behar izan zuten diskoa prestatzerakoan. Nabarmentzekoa da armonizazio guztiak taldekoek eginak direla: «

». Armonizazio guztiak ordenagailuz egin dituzte eta taldekideen asmoa horren maketazioa egin eta partiturak ateratzea da, gero hauek zabaldu eta «

».
Musika tresna pila bat dago diskoan: akordeoia, arrabita, atabala, bonboa, txintak, bonbardinoa, klarinetea, tuba, tronpeta, txirula, zeharkako xirula eta txanbela (hari laukoteko bibola eta biolontxeloaz gain). Robertok sorrerako Xut-en berezitasuna fanfarrean txanbela sartzea izan zela argitzen du: «

».
Oraingo lana pieza hauen gainean zein nolako koreografiak, dantzak, egin daitezkeen ikertzea da eta badirudi bat edo beste (Donapaleuko Lujaintzi dantza taldea, kasu) hurbildu zaiela berreskuratzeko asmoarekin. Hala ere, «

»