"Katalunia,Valentziar Herria eta Baleareak nazio bakarra dira"

1995eko uztailaren 30an

Valentziar harrian sozialista eta PPren gorakadak Gobernua molda araz
"Katalunia,Valentziar Herria eta Baleareak nazio bakarra dira"
Eliseu Climent,editorea eta Accio Cultural del Pais Valenciako idazkaria
Accio Cultural del Pais Valenciako idazkaria eta Bloc de Procres Jaume I.eko bultzagileetakoa izateaz gain, bere herriaren etorkizunarekiko konpromezu sakonean murgildutako gizona da. 36ko gerraren garai beroenean Llombain sortua da editore eta liburu-saltzaile hau, eta 54 urte dituela Valentziar Herria eta, oro har, Katalan Herrien berreraikuntza nazionalaren alde egiteak merezi duelakoan dago. Horrexegatik, hain zuzen, bereganatzen ditu eskuin antikatalanaren gorroto sutsuak.
Zer uste duzu azken udal hauteskundeetan eta autonomikoetan PPk Valentziar Herrian lortutako garaipenaz?
Valentziar Herrian PPrekin gertatu dena, oro har Estatuan gertatutakoa da, garaipen itzela lortu duela hain zuzen. Zentzu honetan hemen ez da desberdintasun handirik izan. Dena den, zera azpimarratu gura dut: PPk 47.000 botoko desberdintasunarekin bakarrik irabazi dio. Garaipen hori egon den arren, indar aurrerakoiek emaitza onak izan dituzte.
Ez al diozu beldurrik Generalitate sozialistaren urteetan hizkuntza eta valentziar kulturaren eremuetan izandako aurrerakadek atzera egin dezaten?
Ni ez naiz PSOEren boto-emailea eta, beraz, ez dut alderdi horren defentsarik egin gura. PSOEk egin ditu gauza aurrerakoiren batzuk hizkuntza eta kulturaren alorrean, baina ez gehiegi ere. Baina azkenengo urtean ura lepoan ikusi du eta estrategia aldatu behar izan du, horren santutxoa izateari utzi behar izan dio. Zentzu honetan, sozialista valentziarrek beren jarduera zuzendu eta nazioaren aldekoagoa _nazio katalanaz ari naiz_ den politika egin behar izan dutela onartzen dut. PP, bidenabar, PSOE baino askoz gogorragoa da Espainiaren osaketari dagokionez; dena den, ez dut uste arazo gehiago sortzea gura izango duenik. Gutxieneko lasaitasunaz agindu gura badu, zenbait gairi negu eman beharko die, esate batera valentziar hizkuntza katalana den ala ez gaiari.
Horrek esan gura du Eduardo Zaplana, Valentziako Generalitateko lehendakari berriak eta Unio Valenciana bere kideak, gutxieneko egonkortasunaz gobernatzeko errealitatera egokitu eta elkarrizketatzen ikasi beharko dutela?
Zaplana moderatu egin beharko da, jakin ederto dakielako Valentziar Herrian berak zein bere alderdiak gustoko ez dituzten pertsona asko dauzkatela irakaskuntzan zein sindikatu eta kultura munduan. Baina Zaplana eta bera moduko beste batzuk moderatuak izan arren, ez dakigu zer egingo duen PPk alderdi moduan. Valentziako PP estatu osoko atzerakoienetakoa da. PPren sektore batzuk frankismotik datoz zuzenean, eskuin muturretik, eta ez dute zentrokoago politikarik egiten utziko. Opus Deirekin lotura estuak dituen sektorea ere badago eta hau ez da geldi geratuko. «Las Provincias» egunkaria ere hor dago, bere lerro ultraatzerakoiarekin eta katalanismoaren oso aurkakoa, honek ez die utziko nazionalismoa eta bloke aurrerakoiaren aurkako erasoei. Asko gura izanda ere, Zaplanak ez du samurra izango.
Testuinguru honetan, zein da Unio Valencianaren zeregina?
Iragan hauteskundeetan boto asko galdu dituzte eta jadanik ez dute horrenbeste indar Valentziako Udaletxean. PPk gehiengo nagusia lortu du eta ondorioz Unio Valenciana nahiko bigarren planoan geratu da. Antikatalanismo sutsuaren itzalean hazi den alderdia da, baina orain indar txikiagoa du eta irudi galera handi samarra jasan du.
Zer balorazio egiten duzu, azken hilabete hauetan valentziar hizkuntza eta kulturaren alde izan diren mobilizazio handiei buruz?
Mobilizazio oso baikorrak eta historikoak izan dira. Inoiz ez da, ez horren modu argian, nazio ezaugarrien alde horrenbeste jende mobilizatu. Poliziaren zenbait txostenetan 90.000 manifestariz egiten da berba, eta horietatik 60.000 gazteak. Kalera atera dena ez da bakarrik mundu aurrerakoia izan _nazionalista izan ala ez_, batez ere mundu sindikala, elkarteen mundua eta herritar eta kultur mundua atera dira. Jendea PPk egiten duenaren aurka atera da kalera eta hizkuntza moduko gaia arrazionalizatu gura du. Gaur egun, gaztelera eta katalanaren artean oraindik ematen ez den oreka gura dugu Valentziar Herrian. Gure eredua Euskal Herrikoa izan liteke.
Mobilizazio hauen oraina eta geroa izango al du Valentziako bizitza politikoak?
Nabarmen. Jende asko atera da kalera eta guztiak ez dira, zentzu hertsian, nazionalistak. Gazte jende askoren artean ezin da nazionalismoaz berba egin, ez behintzat Katalunia edo Euskal Herrian ikusten den moduan, baina bai espainiar ez izatearen sentimenduaz. Mobilizazio hauek mugimendu sozial askoz zabalagoaren izebergaren gaina dira, eta gazteek zeregin oso garrantzitsua izango dute mugimendu honetan.
Zer zeregin izan du mobilizazio hauetan Bloc de Progres Jaume I.ak?
Bloc de Progres 1994ko urrian sortu zen, Accio Cultural del Pais Valenciaren ekimenez eta eskuin atzerakoienak herria gehiago espainiartzeko ahalegina, Kataluniari eraso handiagoa egin eta Alacant komunitatetik gehiago aldentzeko saioei erantzun bateratua eman asmoz. Bloc de Progres izan da mobilizazio handi hauen antolatzailea eta bere baitan dozenaka herri mugimendu biltzen ditu, sindikatu guztiak, ezkerreko alderdi nazionalistak eta ez nazionalistak, intelektual aurrerakoiak, unibertsitate mundua, gerra zibil garaiko errepublikazale zaharrak... Nazionalismoa da mundu honen guztiaren gidari, baina guztiak ez dira nazionalistak. Herriak eta aurrerazaletasunak mugiarazten du jende hau dena. Bloc de Progres ez da mugimendu nazionalista, eskema espainiarrik ez duen mugimendu aurrerakoia baizik.
Honek guztiak nazionalismoa mesedetzen bide du, mobilizazio hauekin nazionalismoak jauzi koalitatiboa egin du, zer deritzozu?
Gertakizun hauek Valentziar Herria nazio berberaren zati bat dela _katalan nazioa_ uste duen nazionalismo aurrerakoiaren baloreekin zipriztindu dute gizarte osoa; hori bai, herri horrek baditu ezaugarri bereziak ere eta errespeta daitezen eskatzen du. Zentzu honetan oso aurrerapen garrantzitsuak izan dira Comisiones Obreras edo CGT moduko sindikatuetan, eta baita Izquierda Unida moduko alderdietan, baina ez Anguitazale sektorean. Oraindik nazionalista zehatzak ez diren asko Espainia ez dela egiazkoa ulertzen ari dira.
Egia al da, Katalunia eta Euskadin gertatzen ez den bezala, Valentziako burgesiak historikoki espainiarzale atzerakoienarekin bat egin izan duenez, nazionalismo valentziarra ezkerreko esparru politikoan geratu dela?
Joan Fusterrek zioen legez, Valentzia Herria izatekotan ezkerrekoa izango da, eta bestela ez da izango. Dena den, gure herrian zentzu manchesterianoan ulertzen den burgesiarik inoiz ez dela izan argitu gura dut. Oso jauntxo aberatsak izan dira eta ia beti gazteleraz mintzo izan diren lurjabeak ere bai, baina 70eko urteetan hau aldatzen hasi zen. Prozesu horrexegatik, hain zuzen ere, Valentziar Herrian nazionalista gehienak ezkerrekoak eta aurrerakoiak izan dira.
Zer harreman izan beharko lukete valentziar nazionalistek katalan nazionalistekin?
Nazio bakarra gara. Beraz, Valentziar Herria eta Kataluniako nazionalismoek, baina baita Balearetakoak ere, bat egin behar dugu, gure helburua bera delako: erabateko burujabetza eta Herri Katalanen batasuna lortzea; hori bai, kontuan hartuta nazio beraren barruan, herri bakoitzak bere ezaugarriak, bere erritmoa eta bere prozesua dituela. Ez dira gauzak indartu behar. Katalunia, Valentziar Herria eta Baleareak nazio bakarra gara.
Kultur ikuspuntutik, zer ekarpen egin diezaioke Valentziar Herriak, katalan nazioaren osotasunari?
Gauza asko eta maila askotan. Jadanik ekarpena egiten eta kultur espazioak irabazten ari gara. Valentziar Herria aldatzen ari da eta Printzerriko katalanak horren kontzientzia hartzen ari dira, baina ez guztiak. Komunikazioaren eremuan, katalan eta valentziarrek aurrera egin dugu, orain TV3 _Kataluniako telebista autonomikoa_ Valentziar Herrian ikus daiteke eta STV Kanala _Valentziako kanal autonomikoa_ Kataluniako hegoaldeko zenbait lekutan ikusten da. Berdin gertatzen da «El Tems» informazio orokorreko aldizkariarekin. Jordi Pujol eta Joan Lermaren _Valentziako Generalitateko lehendakari ohia, PSOEkoa_ harreman itxurosoak nahiko lagundu du. Tankeratsu gertatu da Baleareetan Gabriel Canellarekin.
Noizko Herri Katalanak burujabe eta batuak?
(Barre egiten du) Horretan ari gara lanean gutariko asko.
LETONA, Xabier
14-15,16,17

GaiezPolitikaNazioarteaEstatuak/NaKATALUNIA
GaiezGizarteaIdeologiakNazionalism
PertsonaiazCLIMENT1
EgileezLETONA1Politika

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Zapaterok dio Ostiral Santukoaren gisako akordio bat egon zela ETAren amaieran

Xabier Letona Biteri

Lurra taupaka hasiko da

Estitxu Eizagirre

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude