"Ohizko argitaletxeetatik urrun, erakundeei laguntzeko gaude".

1995eko otsailaren 26an

Felix Marañak literatura eta argitaletxeei buruz hitzegiten
"Ohizko argitaletxeetatik urrun, erakundeei laguntzeko gaude".
Felix Maraña, Berminghan argitaletxeko partaidea
Literatur lehiaketen ondorengo argitalpenak nahiko kaskarrak zirela sumaturik, Felix Maraña, Felipe Juaristi, Carlos Aurtenetxe eta Jorge Arangurenek Bermingham argitaletxea sortu dute. Lanak era duinago batean kaleratzea dute helburu.
Bermingham argitaletxea sortu berri duzue. Zein xede du?
Orain hogei urte ingurutik hona, erakunde lokal gehienak (udal, aldundi, kultur elkarte...) lehiaketa literarioak deitzen hasi dira. Ondo dator, txalogarria da. Erakunde hauek, baina, beste eginbeharrak dituztenez, laguntzarik gabe sentitzen dira prozesuan. Horrek eragiten du lehiaketako lanak argitaratzen diren moduan argitaratzea. Egileek euren izenak azalean ikusi nahi dituzte, homologazioa izan dezan nahi dute.
Lehiaketen helburua ere bada hasi berriak edo idazle ezezagunak ezagutzera ematea, non egiten da orduan okerra?
Lehiaketetan sariak ematen dira eta pentsatzekoa da epaimahaia prestatua dagoela. Udaletxeak diru kopurua ematen du lehiaketak egiteko, epaimahaia izendatzen du baina kasu askotan honek ez du ia literaturaz ulertzen. Argitalpen kaskarrak kaleratzen dira eta batzuetan ez dira, gainera, argitaratu ere egiten. Askotan eskua edo saria ematearekin konformatzen dira.
Gainbehera horren aurrean zer zeregin izan dute idazleek?
Gainbeheraren erantzule ere badira neurri batean, bide hori bere horretan onartu dutelako. Beste erremediorik ez zegoela pentsatzen zutenez, konformatu egin dira. Guk ohartarazi nahi dugu, ordea, berdin kostatzen dela era egokian argitaratzea eta egun, askotan ateratzen den modu trakestan egitea.
Nolako harrera sumatu duzue erakundetan?
Pasaiako Udalak, esaterako, oso ondo ulertu du gure planteamentua eta baita beste zenbait erakundek ere. Euskarri duina behar da. Argi dago honek prozesu osoa hobetzea dakarrela. Lehiaketa hauetara aurkezten denak badaki dirua jasotzeaz gain, bere lana era egokian islatua ikusiko duela. Ziur naiz aurrerantzean jende gehiago aurkeztuko dela.
Argitaratzeaz gain beste eginkizunik hartu al duzue?
Argitaratu ostean banaketaren txanda dator. Udalak, kultur elkarteak... prozesu honetan parte har dezaten animatu nahi ditugu, horrela babes instituzionalak jasotzeko aukera dutelako. Alegia, Eusko Jaurlaritzak liburutegi guztietan banatzeko liburu sorta erosiz gero, hortik onura atera dezaketen erakundeak udaletxeaketa izango dira. Gure lana, arlo horretan, informatzea da, abantailen berri ematea. Ez dugu prozesua monopolizatzeko asmo. Ohizko argitaletxeekin ez dugu zerikusirik, erakunde eta aktore pribatuei laguntzeko gaude hemen.
Lehiaketetako lanez gain, bestelako lanik argitaratzea pentsatu al duzue?
Aldizka liburuak ere argitaratuko ditugu, merezi duela uste baitugu. Hasten den jendearenak zein oraindik baloratzeke dauden idazleenak. Bilduma garrantzitsua argitaratzekotan gara. Itzulpenak egin ditugu gaztelaniatik euskarara eta alderantziz. Honek hizkuntza batetik bestera mugitzea ezezik, egileen arteko komunikazioa bideratuko du.
Euskararekiko zein politika jarraituko duzue?
Gaztelaniaz eramango dugun sostengu politika bera. Ez dugu esango 23 euskaraz eta 23 gazteleraz editatuko ditugunik; ez dugu kantitateaz hitz egiten. Lehiaketa euskaraz bada euskaraz argitaratuko dugu. Beste urte batzuetan Pasaiako sarietan gaztelaniazko eta euskarazko liburuak batera argitaratu izan dira, eta neronek proposatu nien bereizketa, arrazoi sinple bategatik: bakoitzak baduelako bere irakurle esparrua. Oso ongi ulertu zuten. Praktikoak izan gaitezen: erakunde batek ez du gaztelaniaz argitaratzen euskarak duen laguntza sistemagatik. Jaso ditzala laguntzak euskarazkoak, beraz, gaztelaniazkoari ere lagunduko baitio.
Nola egingo da Berminghamen finantzaketa?
Erakundeei beraien prozesuetan laguntzen diegun jende multzoa gara. Pasaiako Udaletxeak, era zehatz batean argitaratzeko diru kopurua erabiliko baldin badu, esango diegu gure eskuetan lan hori utziz gero merkeago atera daitekeela. Inprentekin harremanak ditugu, beraz, merkeago irten daiteke eta kalitate hobeaz. Erakunde horien borondate onaren gestoreak gara.
Erraza dirudi...
Praktikoak gara eta badakigu gauzak egiteko baldintza ekonomikoak behar ditugula. Hala ere, ez gara mezenasak. Mezenas lana egiten dugu erakundeekin, gauzak zein eratara egin ditzaketen esanez, baina gu kulturaren langileak gara. Prezioak popularrak dira: atera berri ditugun liburuak, esaterako, 600 eta 400 pezetan jarri ditugu salgai. Gainera, beheraldera egingo dugu. Izan ere, urte honetan 20 argitalpen inguru egitea dugu buruan. Zenbait argitaletxerentzat, interes ekonomikoengatik egingo dugu, baina erakundeak beraiek dira onura handiena jasoko dutenak. Horrezaz gain, ez dugu argitaratuko erakundeek proposatzen duten guztia, kalitatezkoa dela iruditzen ez bazaigu bederen.
Egun zeren alde egiten dute apustu argitaletxeek?
Ohizko argitaletxeek interes eta diruaren alde. Guk, ordea, ez dugu plusbaliak sortzerik nahi. Ohizko argitaletxeak dirua irabazteko daude, baina dramatikoa da beste gauza batzuei ez begiratzea. Nire iritziz, prozesu hauetara begiratuko balute, beraiek ere ekonomia positiboa aterako lukete, bai eurentzat baita egileentzat ere. Euskal gizartean indar handia du pisatzen duen liburuak, argitaratzea asko kostatzen denak eta atez ate saltzen den liburuak.
ARTOLA, Maite
40-42

GaiezKulturaArgitalgintArgiteletxeBermingham
PertsonaiazMARAÑA1
EgileezARTOLA6Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Lagunak, adiskideak eta beste hainbat etsai

Gorka Bereziartua

Nola landu desirak, aniztasun sexuala edota identitatea 12-18 urteko ikasleekin?

Mikel Garcia Idiakez

Hezkuntza komunitateak protestara deitu du Palestinako haur eta nerabeen alde

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

2x11: Odei Barroso | Erabakiak hartzea

ARGIA

Hezkuntza publikoari buruz hitz txintik ere ez hauteskundeetan!

Nagore Iturrioz Lopez | Yolanda Porres García | Steilas sindikatua

Azkenak

2024-04-30 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Manifestazio eta aldarri ugari Maiatzaren Lehenerako

ELA sindikatuak mobilizazioak egingo ditu Bilbon eta Iruñean, eta LABek, berriz, Iruñean.

2024-04-30 | Euskal Irratiak

Ximun Fuchs: "Zorrez itorik peko errekara doan etxalde batean kokatzen da antzezlana"

"Isiltasuna oztopo eta elkartasuna lagun, egungo mundu gordina" kontatzeko erronkari lotu da Axut! antzerki konpainia.

2024-04-30 | Gedar

Pertsona afroamerikar bat erail du Poliziak AEBetan, belaunarekin lepoa estutu ostean

Istripu batetik ihes egin zuela aitzakiatzat hartuta, taberna batera sartu, lurrera bota eta buruz behera lotu zuten poliziek 53 urteko gizona. Zortzi minutuz izan zuten lurrean.

2024-04-30 | Mikel Aramendi

Aranetatarrak

2024-04-30 | Axier Lopez

Hinteligentzia

Eguneraketa berriak daude