Euskal Herriko kulturaren bilaketa


1994ko uztailaren 03an
Euskal kulturari buruzkoak Eugenio Arraizarekin
Euskal Herriko kulturaren bilaketa
Eusko Kultur Gaiak saila zabaldu da UEUn Eugenio Arraizaren eskutik
Aspaldi sumatu zuen Eugenio Arraizak euskal kultura definitu beharrean zegoela. Hau dela eta, Udako Euskal Unibertsitatean berria izango den Eusko Kultur Gaiak saila bultzatu du, bere inguruan dauden datuak bilduz Euskal Herriko kulturaren definizio objetiboa egin asmoz.
DATORREN UEUko Iruñeko ikastaldian Eusko Kultur Gaiak izeneko ikastaroa ematea proposatu du Eugenio Arraizak. Horrela, hainbat gai aukeratu ditu _Historia, Geografia, Gizarte eta Ekonomi Zientziak, Zuzenbidea, Natur Zientziak eta Osasuna_ egitura honen bidez lantzeko: lehenik ikuspegi orokorra zehaztu, ondoren bibliografia banatu eta komentatu, eta azkenik gaiaren atalez ataleko azterketa sintetikoa egitea.
Eusko kultura definitzea da Arraizaren kezka nagusia.
«Filosofikoki definitu baino, mugatu eta zehaztu zertaz osaturik dagoen».
Bere ustez, kulturaren transmisioa apurtu egin da gure gizartean. Garai batean, kultura herrietan eta familietan igortzen zen; hiriak nagusi dituen gizarte honetan komunikabideak eta irakaskuntza dira igorleak.
«Hau dela eta, ez daukagu berezko kulturarik. Jasotzen dugu Espainia edo Frantziako kultura, eta gurea sentimenduan geratzen da ahantzita. Sentimenduak ezin dira transmititu, datuak bai».
Beraz, gure kulturaren berri izateko beharrezkoak dira datuak Eugenio Arraizarentzat. Saileko gai bakoitzean datuetan oinarritutako hausnarketak egitea proposatzen du. Medikuntza arloan, adibidez, zenbat mediku izan diren, zein botika erabiliak izan diren, nondik norakoa izan den antolaketa aztertzea izango litzateke lan metodoa.
Ikerlan izugarria
Horretarako, arlo bakoitzean protagonista izan diren izenak zehaztu behar dira, eskolak, baliabideak... Eginkizuna mardula dela onartu, eta aurten azterketa xumea egiteko asmoa du Arraizak, datuak kokatzen, sailkatzen, mailak zehazten, eta arloetan egon litezkeen hutsuneetan ikerketa eginez.
«Ikerlana izugarria dago. Arlo batzuetan ez dago bibliografiarik. artxibategiak daude baina bildumarik ez. Euskal Herriko kultura ez dago antolaturik».
Euskal Herriko kulturaren estatusa eta korpusa, Euskal Kultur Gaiak-en bi atal dira. Arlo bakoitzean Euskal Herriko kultura nola dagoen da estatusa. Historian aroak, garaiak, ikerlanak eta bildumak nahiko zehaztuta dauden bezala _Erdi Aroan euskaldun gutxi zudenez arazoak izan arren_, eta hizkuntzan ere, gainerako arlo gehienetan gorpuztu gabe dago euskal kultura. Geografian, esate baterako.
«Bere garaian ikasi genuen geografiak geografia fisikoa, politikoa eta ekonomikoa kontuan hartzen zituen. Orduan, gai bat lantzeko garaian ez dakizu geografia, ekonomia edo natur zientziari buruz ari zaren. Orduan, gure kulturaren berri emango badiogu norbaiti kokatu beharko dugu behintzat geologia natur zientzietan edo historian».
Beraz, arloren baten egoera ezagutzeko arloa gorpuztu egin behar da datuak bilduz eta atalez-atal antolatuz.
Unibertsitateak, azken batean, gizartean dagoen hutsuneari erantzuna emango lioke. Sailaren bultzatzailearen aburuz, UEUn ez da gure kultura arreta bereziz landu.
«UEUk beste unibertsitateetan, beste hizkuntzetan eman dena euskaratu egin du. Baina gure kultura ez da bakarrik munduko kultura euskaratzea. Horrek, neurri batean euskaldundu egiten du kanpoko kultura, baina gurea nola berpiztuko dugu?».
Datuen bilketa bitartez eusko kultura zehaztea da sail berriaren helburua, ikastetxeetan haurrei Euskal Herriko kulturaren berri emateaz gain komunikabideetan eusko kultura gaia behar bezala azter dezaten. Azken batean, Euskal Herriko kultura zein den jakin dezan gizarteak.
Joxi Goikoetxea
48-49

GaiezGizarteaIrakaskuntzUnibertsitaUEU
PertsonaiazARRAIZA1
EgileezGOIKOETXEA7



Azkenak
Aroztegiko epaiketaren kronika (bosgarren eguna)
Frogarik gabe, zigor eskaera gogorra auzipetuen gainean

Fiskalak eta akusazio partikularrak zazpi auzipetuen zigor eskaerak berretsi dituzte, 46 hilabeteko kartzela zigorra eta 56.000 euro enpresei egindako kalteen ordain gisa. Auzipetuen abokatuek absoluzioa eskatu dute. Epailearen eskuetan geratu da erabakia.


Arabako zentral fotovoltaikorik handienari baimena eman dio Espainiako Gobernuak

231.000 panel jarriko dituzte, Arabako hego-mendebaldeko ehun hektareatan zehar: Armiñonen. EUskal Herriko bigarren eguzki parke handiena izango da.


2025-05-23 | Gedar
Preso politikoei harrerak egitea debekatzen saiatuko dira berriz Espainiako Estatuan

PPk Senatuan proposatu du, gainera, euskal preso politikoek damua erakutsi behar izateko xantaia areagotzea.


2025-05-23 | ARGIA
Arantxa Tapia fitxatu duen enpresak diseinatuko du Jaurlaritzaren mila milioi euroko inbertsioa

Maiatzaren 22an EAEko Legebiltzarrak mila milioi euro zorpetzeko lege proiektua onartu du “zientzian, teknologian, enpresan eta industria sektorean eragiteko”. Naiz hedabideak jakitera eman duenez, Eusko Jaurlaritzak KPMG Asesores SL enpresari eskatu dio plana... [+]


2025-05-23 | Irutxuloko Hitza
Aldi baterako alokairu kontratuen “iruzurra” salatu du Donostiako Stop Kaleratzeakek

Donostiako Parte Zaharreko maizter batek 11 hilabeterako alokairu kontratua bost urterako legezko kontratu bihurtzea lortu du.


Netanyahuk dio ‘Palestina askatu’ dela gaur egungo ‘Heil Hitler’

Washingtonen Israelek duen enbaxadako bi langile tiroz hilda agertu eta gero egin ditu adierazpenak Netanyahuk. Israelgo Gobernuak zuzenean lotu ditu Washingtongo erasoak eta  Europako zenbait gobernuburuk Gazako sarraskiaren aurka egindako adierazpenak.


Seaskaren baliabideak emendatzeko eskatu diote Frantziako Hezkuntza ministroari Ipar Euskal Herriko parlamentariek

Maiatzaren 21ean bidali diote gutuna Elisabeth Borne Frantziako Hezkuntza ministroari Ipar Euskal Herriko sei parlamentariek. Dagoen ikasle kopurua ikusita, ikastoletarako aurreikusi dituzten lanpostuak "aise gutxiegi" direla deitoratzen dute gutunean. Kexua adierazteko... [+]


Eibarko Udalak jai batzordeari jarritako oztopoak salatu dituzte

Eibarko San Juanetara begira, Eibarko jai batzordeak udal-gobernuaren eta alkatetzaren aldetik jasotzen ari duen jarrera salatu du. JHH Jaixak Herrixak Herrixandakoak batzordeak luzatu proposamenak "arrazoirik gabe" errefusatu dituztela deitoratzeaz gain, Udalak... [+]


2025-05-23 | Elhuyar
Ipar globaleko konpainia gutxi batzuk dira baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazken arduradun nagusiak

Ehun konpainia multinazional baino ez daude baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazka guztien % 20aren atzean, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoak egin duen ikerketa baten arabera. Ikerketak agerian utzi du iparralde globaleko herrialdeetako konpainiak baliabideez... [+]


“Arau askorekin jaten ikasten badugu, agian ez ditugu gorputzaren beharrak nabarituko”

Mireia Centeno Gutierrez psikopedagogoak haurren elikaduraren inguruko zenbait gako eman ditu; hala nola jatera behartzeak eta jakiak debekatzeak dituen ondorioak aipatu ditu.


Aroztegiko epaiketaren kronika (laugarren eguna)
Taldean erabakita, dena era baketsuan egin zutela esan dute auzipetuek

Ostegunean auzipetuek deklaratu dute, eta haien adierazpenetatik honakoa laburbildu liteke: Lekarozko plazan edo akanpadan biltzen ziren herritarrek taldean erabakitzen zuten zer egin; oro har, obren eremura joan eta makinen aurrean era pasiboan jarri.


Eguneraketa berriak daude