Estibalitz

1965eko abenduaren 05an

Aita Baztarrikari elkarrizketa
Estibalitz
Araba'ko uririk nagusienak ikuskatu berri ditugu gure eus kaltzale ezagun Labaien eta Otaegi jaunekin batean, atsegiñaldi bat igarotzeko zoriederra idukirik Estibaliz'ko Lekaidetxe edo Monasterio zoragarrian.
Araba'ko Lekaidetxe ospetsu au, Silosko lekaide beneditarrak beren gain eukia zuten oraintsu arte, oraiñaldin Lazkao'ko beneditarren ardurapean aurtitzen dalarik.
Bertako buru egiten duana. orain, euskal_idazle ospetsua dan Baztarrika Aba, ezaguna degu, eta etxeratzerakoan egin dizkiogun galdera guztai atsegiñez erantzunaz, ona emen nolao berriak eman zizkigun, "ZERUKO ARGIA"ren irakurlentzat:
–Aita Baztarria: zerbait esan bear diguzu "ZERUKO ARGIA"ren irakurleentzat. Noiztik zaudete leku_zerukoi ontan?
–Oraintxe bi urte onutz etorri ginala. Lazkaiko beneditarren lekaidetxetik etortiak gera geientsuok. Batzuk, berriz, lendik emen zeudenak eta bertan gurekin geldituak
–Nortzuk ziran emen lendik zeuden lekaideak?
–Silos'ko Abatetxetik etorritako beneditarrak 1923'garren urtetik emen zeuden. Aiek jaso zuten Lekaidetxe edo Monasterio au. Gero, guti eskeini ziguten, berak naiko jenderik etzutela_ta.
–Ze asmakin jabetuak zerate Lekaidetxe onekin?
–Gure asmoa Estibaliz'ko Lekaidetxea aurrera ateratzea da. Aspalditik beneditarren bizitoki izan da muiño zoragarri au. Aiek jaso zuten Estibaliz'ko Andre Maria'ren izenean gaurko Eliz_eder eta bikain au, 12' garren mendean .Geroztik Estibalitz, mende asketan Euskal erriko fedeleku beroenetako bat izan da. Andra Mari onen aurrean aukeratzen zituzten, aratarrak, beren agintariak eta baita ere_berriak egin ere. Mendixka ontara etortzen ziran zazpi Euskalerri'etatik kristauak Andre Mariari fede biziz argizari anndiak eskeintzera. Gaurko egunez ere joera aundia dute euskaldunak toki_santu ontara, ta geroz geiago. Emen beneditarren Lekaidetxe batek on aundia egin dezake Euskalerria'ren fede, biziera ta kulturaren alde. Gure lenengo lana, beraz, anaidi on bat osatzea da. Asiak gera Araba ta inguruetan gazte billa, landara bila...
–Orain zandeten lekaide edo praillek, euskaldunak altzerate denak?
–Geienak bai, eta gipuzkoarrak. Ba'ditugu euskaldun berri batzuk ere: bat, Portugalete'tarra; bestea: Gazteiz'tarra.
–Nundarra zaitugu zu, Aita Baztarrika?
–Ataundarra, jaiotzez eta biotzez. Oso gazterik Lazkai'ko beneditarren etxean sartu nintzan lekaide_apaiz izateko asmoz.
–Apaiz _ ikaskizunak, nun egin zenduzen?
-Lazkao ko Lekaidetxean bertan Gero, bi urtez, Teolojia Erroma'n.
–Zu, euskal_idazle gain_gaiñekoa zaitugu. Noiz eta ze aldizkaritan asi ziñan euskeraz idazten?
–"Gain?gaiñeko" euskal_ idazlea, diozu. Ori uste det txapel aundiegia dala neretzat. 17_ 18 urtekin asi nintzan euskal_ lanetan. Lenbizi itzulpenak egiten Gero, "JAKIN"; "ZERUKO ARGIA" ta "LOINAZ" aldizkarietan zerbait idazten. Orain. Lazkao'n liturpi_gaietaz ateratzen duten "JAUNAREN DEIA"ra bialtzen det, tarteka, lantxo. ren det, tarteka, lantxoren bat.. Ba'ditut eskuartean beste eus. kal_lan batzuk, baiñan nai. aña astirik ez...
–Badakit, Aita Baztarrika' laister argitaldua izango dan_ "ORIXE' omen _ LIBURUAN zure bi idazlan guztiz irakur_ garri ta jakingarriak distiratsu azalduak izango dirala: "ORIXE" IDAZLE_MISTIKU' eta ORIXE JAINKO_BILLARI PURRUKATUA deritzaenak...
–Lotsatzen nazu, Zeleta, zure goraitapen oiekin; baiña ORIXE_ZALE bizia izan nazu eta nazu Lazkao'ko gure Lekaidetxean ezagutu nuan bera. Bati_ bat, ari zor diot nere euskaltzaletasuna ta zorra nolabait ordaindu bearrez, idatzi nitun zuk aipaturiko lantxo oiek. Orixeren JAINKO_LANA artu nuan gai liburu ortarako, bear bada gure artean gutxten ezagutua dalako, ta "JAINKOAREN BILLA" liburua Lazkao'n, gure etxean zualako. Nere ustez edo nere iritziz, "Orixe" euskal_idazlerik aundi ta bikaiñena izan degu.
–Bejundaizula! Eta... beste Imt arte... AGUR!!
Izketaldi jakingarriaren ondoren irten ginan gure etxeetarauntz, Urdiain'en egiñaz geratu_une atsegingarri bat. Euskaldu utsa baita, izaeraz eta izkuntzaz, Naparroa'ko uritxo polit eta garti au, bertak Erretre jau agurgarri Satrustegi euskaltzaña guzien gaidik dala. Berakin igaro genduzen ordu atsegiñak, etzaizkigu berealakoan aztuk. 800 biztanle ditu, erriak, eta guzien arte; bat bakarra, euskera ez dakienik... Jakte au izan zitzalgun benetan pozgarri ta ukigarri. Eleiza ta kaleak, oso txukunak; jendea, euskalduna; eta euskaltzale jaitun eta porroktua: Erretore jau! Orrela dezu, irakurlea, Otxoa barrakalari ospatsua izanikaren jaioterri polita!
Etxerakan, Lazkao'ko beneditarren legaiboru argia dan Aita Mauro agurtu gendon, gure atsegiña agertuaz Estitalitz' en bere menpeko lekide maitagarriak guretzak izan zituzten begirapen eskergarriengatik; eta orrenbstez buktu gendun gure Alaba_aldek ibilkn de gogoangarria
Zeleta
12

GaiezGizarteaErlijioaEliza katolApaizak
PertsonaiazBAZTARRIKA1
EgileezELETA1Gizartea

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Pastoral bat Iruñearendako

Amets Aranguren Arrieta

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

"Genero kontua da: osasun sistemak guztiz baztertzen eta erasotzen gaitu, ikusezinak gara"

Olaia L. Garaialde

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude