«Katalunian independentzia berbari beldurra galdu dio gizarteak»

1993ko urtarrilaren 10an

Aureli Argemi, CIEMENeko zuzendariari elkarrizketa
«Katalunian independentzia berbari beldurra galdu dio gizarteak»
Aureli Argemi, CIEMENeko zuzendaria
Aurelik urte asko daramatza Europako herrien aldeko ur sakonetan murgilduta. Erbestean zegoela CIEMEN (Gutxiengo etniko eta nazioen aldeko zentroa) sortu zuen Italian, 1975ean, eta CONSEOren bultzagile nagusienetakoa da. Bretainiatik etorri berri zela hartu gaitu CIEMENeko Bartzelonako bulegoan, eta Nazioen Europa eta Kataluniako independentismoaz jardun dugu batik bat.
ARGIA. Europak bizi duen garai gatazkatsua nazionalismotik ei dator.
AURELI ARGEMI. Normala iruditzen zait Europan elkar bizitza oso gaitza izatea, oraindik giza eskubideak ez baitira bere osotasunean errespetatzen. Ez Europan ezta mundu osoan ere giza eskubideen alor kolektiboa ez da behar beste garatu, eta horiek garatzen ez diren bitartean ezin dugu elkar bizitzaren Europa ezagutu, Europa gatazkatsua bakarrik ikusi ahal izango dugu.
Maastricht kontraesan ezin handiagoa da. Eredu horrek ez du balio, estatuen barruan ere batzuk bai eta besteek ezetz diotelako, banaketa dakar. Areago, bere aldekoek Edinburghen bildu eta ez dira ados jartzen. `Behar' ekonomiko batzuen arabera sortutakoa da eta ez, aldiz, guztien ilusioa piztu dezakeen eredua. Horregatik borrokan jarraitu behar dugu, kontura daitezen eredu horrekin Europa humanoaz berba egitea ezinezkoa dela. Nazioen Europarena, ostera, egokia litzateke eta gainera Europaren eraikuntza bateraturako ilusioa pizteko ahalmena izango lukeela usten dut.
A.Nazioen Europaz asko egin da berba, baina nola eraiki beharko litzateke? Zer oinarriekin?
A.A.Lehenbiziko araua, nazioek zuzenki parte hartu ahal izatea Europa berriaren eraikuntzan, egungoa legez Europako Komunitatea dei genezakeena esaterako; hauteskundeetan herriak herri bezala ordezkatuta egon daitezela... Nazioen Europaren oinarriak lirateke, gero ikusi beharko genuke parte hartzea nola gauzatu. Ez dut Nazioen Europarako eredurik baina oso garbi dut zein gura ez dudan: egungo estatuena. Beraz, topatu egin beharko dugu.
A. Bide hasierarako argibiderik edo ikusten al duzu?
A.A. Proiektu komunean guztion parte hartzea errespetatzea, hori barik ezin da ezertaz hitz egin. Baina horrez gain erreferentzia batzuk sortu behar ditugu, eta hori proposatu nuen CONSEOren (Estatu Gabeko Nazioen Konferentzia) hasieratik. Alegia, herrien eskubideen aldeko agiri bat egitea. Bat egin zen 1976an, Algerren, baina garai haietako emaitza izan zen, herrien askapenerako prozesua... Herrien aldeko agiri hori funtsezkoa da Nazioen Europaren eraikuntzan.
A. Zein ikasgai atera beharko litzateke ekialdean herriekin gertatutakoaz?
A.A. SESB ohian existitzen ez den herri bat eraiki zuten, herri sobietarra, eta krisi sakona heltzean atera dena ez da herri hori izan, bere baitan zeuden herri guztiak baizik, benetakoak. Hori da mendebaldeko Europan gerta daitekeena.
Ekialdekotik mendebaldeak ikasi duen bakarra errepresioa da. Gaur egun, herrien errepresioa garai batekoa baino handiagoa da baina askotan ezkutukoagoa ere bai. Liga italiarrak, esate batera, horren adierazle dira, Italiako iparraldean nazio aldarrikapen kutsua eduki zezakeen edozein gauza estaltzeko balio dute Ligek.
A. Kataluniako errealitatera joz, independentismoaren gorakada egiazkoa da ala gehiago irudi kontua?
A.A. Independentismoaren gorakada nabarmena eta oso esanguratsua da. Orain arte independentzia bultzatu duten sektore herritarrak desagertzen ari dira baina, aldi berean, beste batzuk agertzen. Autonomiarekiko gogaitze handia dago eta Kataluniako gobernuan dauden alderdietako lerroetara ere iritsi da.
A. Baina Katalunia merkatari herria izan da beti, negoziantea, ekonomikoki aurreratua... Ez al dute independentzizaleek guzti hori galtzearen beldurrik?
A.A. Mamu hori egon badago, are gehiago egungo krisiarekin. Baina aldi berean krisiarekin frustrazio sentimendua ere zabaltzen ari da, ikusten delako Kataluniak aurrera egin dezakeela baina ezin duela estatuarekin dituen lotura ekonomiko estuengatik. Guzti horrek independentziaren mezua sustraitzen laguntzen duela uste dut, baina oraindik ez da bototan gauzatzen, manifestaldietan... Bestetik gizartean, oro har, independentzia berba normaltzen ari da eta dagoeneko ez du beldurrik sortzen, lehen bezala.
A. Mugimendua birsortzen ari dela diozu, baina oraindik intelektual eta pertsona esanguratsuen artean bakarrik, eta gainera oso sakabanatua, ez?
A.A. Hori egia da. Gainera herrikoiena zenak ere, Cridak, indar herrikoia galdu du. Hor daude Independentziaren Aldeko Konbentzioa, Subiranotasunari Bai mugimendua, Autodeterminaziorako Mahaia... Orain sortzen ari direnak dira baina beti moduan, Euskal Herrian bezala, bakoitzak bere mugimendua nahi du eta horrela ez da posible.
Horregatik uste dut CIEMEN moduko erakunde batek edo neu moduko pertsonek lan handia daukagula indarrak biltzeko ahalegin horretan. Gaitza izango da baina baikorra naiz, banaketaren aldetik une txarragoak egon izan dira eta.
A. Badirudi mugimendu independentista ERCren inguruan egituratzen ari dela.
A.A. Kasu horretan itxura errealitatea baino handiagoa da. Jende asko erakarri dute, baina uste dut beste askok ezin dutela jasan Esquerrak hartu gura duen `aberriaren salbatzaile' paper hori. Oraindik gorantz egingo du baina kutsu hori kentzen ez badute, ez dute izango eurek espero duten indarrik.
A. Independentisten artean ere, benetan egin al da gogor independentziaren alde?
A.A. Katalanaren izaerarekin lotua doa, baina eskuarki oraindik ez.
Xabier Letona
14-15

GaiezHizkuntzaKatalana
GaiezPolitikaNazioarteaEstatuak/NaKATALUNIA
PertsonaiazARGEMI1
EgileezLETONA1Politika

Irakurrienak

Matomo erabiliz

"Elkarren berririk izan gabe lelo berdina hautatu dugu, 'Palestinako umeak gureak ere badira': esanguratsua da"

Zigor Olabarria Oleaga

Patinetefobia

Gorka Bereziartua

"Batasun estrategikoa lantzen ari gara Europako Alderdi Komunista sortzeko"

Xabier Letona Biteri

Hauxe da Gaza suntsitzeko Israelen eta AEBen plana

Jonathan Cook

Jauzi Ekosoziala eragilea aurkeztu dute, sistema ekozidaren aurrean "erantzun bateratua" emateko

Estitxu Eizagirre

Lagunak, adiskideak eta beste hainbat etsai

Gorka Bereziartua

Azkenak

2024-05-07 | Axier Lopez

Lapurreta adimentsua

2024-05-07 | Axier Lopez

Bigarren aukera

2024-05-07 | Ordiziako Euskal Eskola Publikoaren komunitatea

Konponbiderik gabeko desoreka?

Ordizian orekara eramango gaituen interbentzio plan berezi bat behar dugu; urteroko matrikulazio lehia eta arriskutik atera, egonkortasuna eman eta herriko ikasleak modu orekatuan batzeko aukera emango digun plana.

2024-05-07 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Hauteskunde kanpainan isildutako makroproiektuei buruzko eztabaidak

Igande honetan egingo dira hauteskundeak Katalunian, maiatzaren 12an. Procésaren ondorenak eta Carles Puigdemonten balizko itzulerak estali ditu zenbait mintzagai. Baina abian dira bi proiektu erraldoi eta esanguratsu, biak ala biak turismoari estuki lotuak: Hard Rock... [+]

2024-05-07 | Euskal Irratiak

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

"Zenbat dugun kontatzeko!" mapa ilustratu bat sortu dute elkarlanean Ikas Bi, Biga Bai, Euskal Haziak, Seaska eta Euskal kultur Erakundeak.

Eguneraketa berriak daude