«Katalunian independentzia berbari beldurra galdu dio gizarteak»


1993ko urtarrilaren 10ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Aureli Argemi, CIEMENeko zuzendariari elkarrizketa
«Katalunian independentzia berbari beldurra galdu dio gizarteak»
Aureli Argemi, CIEMENeko zuzendaria
Aurelik urte asko daramatza Europako herrien aldeko ur sakonetan murgilduta. Erbestean zegoela CIEMEN (Gutxiengo etniko eta nazioen aldeko zentroa) sortu zuen Italian, 1975ean, eta CONSEOren bultzagile nagusienetakoa da. Bretainiatik etorri berri zela hartu gaitu CIEMENeko Bartzelonako bulegoan, eta Nazioen Europa eta Kataluniako independentismoaz jardun dugu batik bat.
ARGIA. Europak bizi duen garai gatazkatsua nazionalismotik ei dator.
AURELI ARGEMI. Normala iruditzen zait Europan elkar bizitza oso gaitza izatea, oraindik giza eskubideak ez baitira bere osotasunean errespetatzen. Ez Europan ezta mundu osoan ere giza eskubideen alor kolektiboa ez da behar beste garatu, eta horiek garatzen ez diren bitartean ezin dugu elkar bizitzaren Europa ezagutu, Europa gatazkatsua bakarrik ikusi ahal izango dugu.
Maastricht kontraesan ezin handiagoa da. Eredu horrek ez du balio, estatuen barruan ere batzuk bai eta besteek ezetz diotelako, banaketa dakar. Areago, bere aldekoek Edinburghen bildu eta ez dira ados jartzen. `Behar' ekonomiko batzuen arabera sortutakoa da eta ez, aldiz, guztien ilusioa piztu dezakeen eredua. Horregatik borrokan jarraitu behar dugu, kontura daitezen eredu horrekin Europa humanoaz berba egitea ezinezkoa dela. Nazioen Europarena, ostera, egokia litzateke eta gainera Europaren eraikuntza bateraturako ilusioa pizteko ahalmena izango lukeela usten dut.
A.Nazioen Europaz asko egin da berba, baina nola eraiki beharko litzateke? Zer oinarriekin?
A.A.Lehenbiziko araua, nazioek zuzenki parte hartu ahal izatea Europa berriaren eraikuntzan, egungoa legez Europako Komunitatea dei genezakeena esaterako; hauteskundeetan herriak herri bezala ordezkatuta egon daitezela... Nazioen Europaren oinarriak lirateke, gero ikusi beharko genuke parte hartzea nola gauzatu. Ez dut Nazioen Europarako eredurik baina oso garbi dut zein gura ez dudan: egungo estatuena. Beraz, topatu egin beharko dugu.
A. Bide hasierarako argibiderik edo ikusten al duzu?
A.A. Proiektu komunean guztion parte hartzea errespetatzea, hori barik ezin da ezertaz hitz egin. Baina horrez gain erreferentzia batzuk sortu behar ditugu, eta hori proposatu nuen CONSEOren (Estatu Gabeko Nazioen Konferentzia) hasieratik. Alegia, herrien eskubideen aldeko agiri bat egitea. Bat egin zen 1976an, Algerren, baina garai haietako emaitza izan zen, herrien askapenerako prozesua... Herrien aldeko agiri hori funtsezkoa da Nazioen Europaren eraikuntzan.
A. Zein ikasgai atera beharko litzateke ekialdean herriekin gertatutakoaz?
A.A. SESB ohian existitzen ez den herri bat eraiki zuten, herri sobietarra, eta krisi sakona heltzean atera dena ez da herri hori izan, bere baitan zeuden herri guztiak baizik, benetakoak. Hori da mendebaldeko Europan gerta daitekeena.
Ekialdekotik mendebaldeak ikasi duen bakarra errepresioa da. Gaur egun, herrien errepresioa garai batekoa baino handiagoa da baina askotan ezkutukoagoa ere bai. Liga italiarrak, esate batera, horren adierazle dira, Italiako iparraldean nazio aldarrikapen kutsua eduki zezakeen edozein gauza estaltzeko balio dute Ligek.
A. Kataluniako errealitatera joz, independentismoaren gorakada egiazkoa da ala gehiago irudi kontua?
A.A. Independentismoaren gorakada nabarmena eta oso esanguratsua da. Orain arte independentzia bultzatu duten sektore herritarrak desagertzen ari dira baina, aldi berean, beste batzuk agertzen. Autonomiarekiko gogaitze handia dago eta Kataluniako gobernuan dauden alderdietako lerroetara ere iritsi da.
A. Baina Katalunia merkatari herria izan da beti, negoziantea, ekonomikoki aurreratua... Ez al dute independentzizaleek guzti hori galtzearen beldurrik?
A.A. Mamu hori egon badago, are gehiago egungo krisiarekin. Baina aldi berean krisiarekin frustrazio sentimendua ere zabaltzen ari da, ikusten delako Kataluniak aurrera egin dezakeela baina ezin duela estatuarekin dituen lotura ekonomiko estuengatik. Guzti horrek independentziaren mezua sustraitzen laguntzen duela uste dut, baina oraindik ez da bototan gauzatzen, manifestaldietan... Bestetik gizartean, oro har, independentzia berba normaltzen ari da eta dagoeneko ez du beldurrik sortzen, lehen bezala.
A. Mugimendua birsortzen ari dela diozu, baina oraindik intelektual eta pertsona esanguratsuen artean bakarrik, eta gainera oso sakabanatua, ez?
A.A. Hori egia da. Gainera herrikoiena zenak ere, Cridak, indar herrikoia galdu du. Hor daude Independentziaren Aldeko Konbentzioa, Subiranotasunari Bai mugimendua, Autodeterminaziorako Mahaia... Orain sortzen ari direnak dira baina beti moduan, Euskal Herrian bezala, bakoitzak bere mugimendua nahi du eta horrela ez da posible.
Horregatik uste dut CIEMEN moduko erakunde batek edo neu moduko pertsonek lan handia daukagula indarrak biltzeko ahalegin horretan. Gaitza izango da baina baikorra naiz, banaketaren aldetik une txarragoak egon izan dira eta.
A. Badirudi mugimendu independentista ERCren inguruan egituratzen ari dela.
A.A. Kasu horretan itxura errealitatea baino handiagoa da. Jende asko erakarri dute, baina uste dut beste askok ezin dutela jasan Esquerrak hartu gura duen `aberriaren salbatzaile' paper hori. Oraindik gorantz egingo du baina kutsu hori kentzen ez badute, ez dute izango eurek espero duten indarrik.
A. Independentisten artean ere, benetan egin al da gogor independentziaren alde?
A.A. Katalanaren izaerarekin lotua doa, baina eskuarki oraindik ez.
Xabier Letona
14-15

GaiezHizkuntzaKatalana
GaiezPolitikaNazioarteaEstatuak/NaKATALUNIA
PertsonaiazARGEMI1
EgileezLETONA1Politika

Azkenak
“Gaza militarki okupatzeko plana berehala gelditu behar du Netanyahuk”, esan du nazioarteak

Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.


Pazienteek 25 egun itxaron behar dituzte, batez beste, Osasun Mentaleko Zentruetan arta jasotzeko

25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude. 


Non dago Maider?

Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]


Oñatiko egoitza batera mugituko dituzte Donostian kale egoeran bizi ziren migratzaile maliarrak

Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.


“Intentsitate altuko” bi sexu eraso salatu ditu Gasteizko Mugimendu Feministak ostegun gauean

Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak. 


Gaza Hiria okupatzeko plana onartu du Israelgo Segurtasun Kontseiluak

Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]


Oholtza denontzat?
Feminista izango da, edo ez da izango

Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]


2025-08-08 | ARGIA
GOMENDIOAK | Sei liburu uda honetarako

Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde

Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]


Errusiak baieztatu du Putin eta Trump datozen egunetan bilduko direla

Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]


Boubacar Diouf: “‘Manteroa’ izatea ez da delitua; bakean bizi nahi dugu, diskriminaziorik gabe”

Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]


Nafarroako suteak nekazaritzako makina batek sortu zituela baieztatu du gobernuak

338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.


ChatGPT psikologo bezala erabiltzearen arriskuez mintzatu da Mireia Centeno Gutierrez psikologo eta psikopedagogoa

Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


Miren Agur Meabe
“Zalantza askorekin idatzitako liburua da, baina zalantzek bultzatzen gaituzte aurrera”

Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]


‘Stabat mater’ borobila

Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana. 

Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia. 

Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.

Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]


Eguneraketa berriak daude