«Industria indartsuek hondoa jo dute baina bide bukaera argitsua da»

1993ko urtarrilaren 10an

Jaurlaritzako Industria Saileko Xabier Retegiri elkarrizketa
«Industria indartsuek hondoa jo dute baina bide bukaera argitsua da»
XABIER RETEGI
Bere izendapenaren berri argitaratu zenean, «supersailburuordea» goitizena eman zioten, bere gain uzten baitzen Jaurlaritzako sailik zailenanetariko bat: Industria Saila. Lakuatik ezin dira Bizkaiko Labe Garaien ke hodiak edo Acenorreko langileen borroka ikusi, baina egoera ezagutzen duela dirudi, Azuaren buruhausteak eta Madril eta Brusselako haserreez ere askotxo dakien bezala.
ARGIA. Aurten bukatu dira 3-R izeneko dirulaguntzak eta hemendik aurrera Garapen Plangintza martxan jarriko da. Zein da zuk egingo zenukeen balantzea 3-R plangintzen gainean?
XABIER RETEGI. Behar beharrezkoak ziren, enpresa batzuen egoera larria zela eta. Hauetako batzuk ixtear zeuden eta beste batzuk indartu behar ziren. Baliabide propioak sortu eta hartzekodunekin akordio batzuetara helduz gero, enpresa hauen egoera nahiko `osasuntsua' izatea lortu dugu. Hau horrela egin izan ez balitz enpresen jausia etengabea zatekeen.
Oso programa positiboa izan da. Diputazioek zein sindikatuek eta patronalak oso hurbiletik jarraitu dute prozesu osoa. Abenduan izan genuen bileran patronalak eta hiru sindikatuek oso balorazio ona egin zuten 3-Rren gainean.
A. Dena den, sindikatuek aipatu dutenez, lanpostuak sortu baino langileen kaleratze gehiago suertatu dira programa honen pean.
X.R. Programa hau ez zen burutu lanpostuak sortzeko, larri zebiltzan enpresei laguntzeko baizik, enpresariei laguntzeko. Azken batean, ixtear dagoen enpresari laguntza eskaintzea lanpostuak mantentzea da. Ez da izan promozioa edo lanpostuak sortzeko, horretarako beste programa batzuk daude. Bestetik, 3-R hauek behin-behineko laguntzak izan dira, puntualak eta ezin diegu jarraipen bat eman, behin-behineko programa moduan sortu zelako.
A. Programa honek jaso duen beste kritika bat une zehatz bateko konponbidea edo adabakia izatetik datorkio.
X.R. Jakina 3-R-a adabakia izan dela. Gorputza gaixo dagoenean, botika ematea ala kirurgia egitea bezala. 3-R programa behin-behineko kirurgia izan izan da. Eta enpresak `antigorputzak' sortu ditu egoera larri honi aurre egiteko.
A. Baina Eusko Jaurlaritzatik ez al da erabili politika industrialaren ardatz moduan?
X.R. Ez. Politika industrialak hiru aurreoinarri behar zituen: altzairugintzaren berrindustrializazioa, hau da, Acenor eta Bizkaiko Labe Garaiak; larri zeuden enpresei laguntza, 3-Rak alegia; eta inbertsio berria erakartzea. Azken hau dugu aurten martxan jarriko dena, Garapen Plangintza. Hauek dira politika industriala martxan jartzeko behar genituen hiru zutabe, beraz, ez dira politika industriala, behin-behineko konponbideak baizik.
A. Bizkaiko Labe Garaiak aipatu dituzu. Zer gertatuko da Brusselan egingo den bileran? Zein jarrera hartuko duzue?
X.R. Eusko Jaurlaritzatik ahalegin guztiak egin ditugu altzairutegi txikia defenditzeko. Badakigu sindikatuek ez dutela onartu irtenbide hori baina Brusselan ezin da gehiago eskatu. Hori emanda ere, Brusselak onartzen badu, nahikoa izango litzateke. Indar guztiak jarri ditugu horretan. Azuak Erresuma Batuko Ekonomia ministroarekin hitz egin du eta gure irizpideak mantentzea nahiko genuke. Zaila izango da, baina itxaronpentsu gaude.
A. Zer gertatu zaio euskal altzairugintzari?
X.R. Europa osoan eman den krisia izan da. Produkzio ahalmena izugarri handitu da teknologia berriarekin, konpentitibitatea... eta kontsumoa gutxitu. AFORA eta PESAren arteko fusioa aurrera badoa, adibidez, lanpostu gutxiagorekin ekoizpen ahalmen berdina manten dezakete.
A. Bizkaiko Labe Garaietatik eta Acenorretik botako dituzten langileentzat badago lanpostu berria emateko azpiegiturarik edo programarik?
X.R. Gure borroka ez da langile horiei lanpostu berria ematea, jubilazioaren bidez doazelako kalera, baizik eta gutxitu diren herrietan lanpostuak sortzea. Lanpostuak sortu bai baina zonaldeka, zonaldea berrindartzeko. Horretarako Industriaren Sustapen eta Eraldaketarako Baltzuaren (ISEB) bitartez Sortu izeneko elkarteak martxan jarri ditugu. Elkarte hauen helburua bospasei urteen buruan zonaldean galdu diren lanpostuak bersortzea da. Ezkerraldea, Laudio, Legazpi, Azpeitia-Azkoitia, Hernani, eta mugaren inguruan Hondarribia berrindustrialtzea da Sortu elkarteen eginbeharra.
A. Zein sektore indartuko da? Nondik joko duzue?
X.R. Ezin da zehaztu. Polita izango litzateke sektore berriak ekarriko ditugula esatea, baina hori ezinezkoa da bost urtean egitea. Jantzi zurien sektorea erakartzen saiatuko gara baina epe luzera. Ukaezina da Euskal Herriak tradizio industriala izan duela eta hori ezin dugu aldatu. Nire ustez, gabiltzan industriaren inguruko sektore horiekin jarraitu behar dugu. Sektore zaharrak berrituz etorkizun handia dugu. Bertan badauzkagu enpresa onak eta ondo funtzionatu eta kudeatzen direnak. Horiek indartu behar ditugu. Azken batean, gure helburua da euskal enpresak inbertsiorako duten ahalmena sendatzea, laguntzea, eta abar. Etorkizuna bertako indarretan oinarritu behar dugu, kanpotik ez da inor etorriko gure egoera konpontzera; irtenbidea ez dago atzerrian. Hemengo enpresek kanpoko enpresekin akordio batzuetara heldu eta horrelako tarteko irtenbideak bai, baina nik ez dut sinesten kanpotik etorritako irtenbideetan.
A. Mercedes Benz eta General Motors, kanpotik etorritako konponbideak dira.
X.R. Horrelako saioak ere egin behar ditugu. Eta une eta leku zehatz batean azterturik, lagungarriak dira, oxigeno bolada bat dira.
A. Zer gertatzen da General Motorsekin hasitako elkarrizketekin, etenduta daude.
X.R. Eusko Jaurlaritza ez dago elkarrizketa horietan, enpresa pribatuak baizik. Guk jarraipen bat egiten dugu. Ez da ezer aldatu azken hiruzpalau hilabeteetan. Horrelako inbertsioek elkarrizketa luzeak behar izaten dituzte eta bestetik, aztertu behar da General Motorsen egoera ere. General Motors ez dago momenturik onenean inbertsioak egiteko. Baina Euskal Herrira etortzeko lehengo aukera berdinak daude. Lehen aipatu duzun Merceds Benzek ere inbertsio garrantzitsua egingo du, 27.000 milioi pezeta ingurukoa.
Dena den, ezin gara horiei begira egon eta pentsatu horiek izango direla Euskal Herriko arazoak konponduko dituztenak. Konponbidea bertako enpresetatik dator.
A. Bertako enpresen inbertsioa sustatzeko Garapen Plangintza martxan jarri duzue. Zenbat lanpostu sortuko dira? Zenbateko inbertsioa espero duzue? Zenbat enpresak jasoko dute laguntza?
X.R. Hogei bat kontaktu ditugu, gehienak hemengoak, beste horrenbeste proiektu aurrera ateratzeko. 75.000 milioi pezetatik gorako aurrekontua dugu aurten, eta 3.200 lanpostu berri sortuko dira. Enpresa bakoitzeko egingo ditugun inbertsioak 2.000 milioi pezeta ingurukoak dira; beraz ez dira enpresa handiak, bat izan ezik. Hau da, enpresa bakoitzean 100 lanpostu berri gutxi gorabehera. Bospasei urteren buruan gure asmoa da 140.000 milioi pezetako inbertsioa egitea eta 7.000 lanpostu sortzea. Nik uste dut bete daitekeela, gainditu ere agian.
A. Baina programak soilik enpresa handiak babesten ditu. Enpresa txikiekin zer gertatuko da?
X.R. Horientzat beste programa batzuk daude. Gure arazoa zen enpresa handientzat ez zegoela ezer, eta Garapen enpresa handientzat da hain zuzen ere. 50 lanpostu sortzea ez da batere erreza.
A. Dena den, sindikatuek politika industrialaren falta salatzen dute. Azkenengo eztabaida Arzallus eta Elorrietaren artean horren ingurukoa izan da.
X.R. Guk hilero hiru sindikatuekin eta patronalarekin bilera iraunkorra egiten dugu, eta bilera horretan politika industriala aztertzen da. Martxan dauden politika guztiak aztertzen dira banan-banan. Politika industriala ez da 3-R, ez da Garapen, gauza asko dira: konpetitibitate programak, politika teknologikoa, kalitatezkoa, giza baliabideena, enpresen arteko harremanak eta fusioak bultzatzeko, herrialde bakoitzeko politika... asko dira eta 1993an hauek indartsu arituko dira. Gure helburua bertako inbertsioei lehentasuna ematea da. Orain arte gutxitan izan da kontuan sustapen industrialerako behar diren inbertsioak: industrialdeak, gune teknologikoak eta abar. Promozio industriala eta sozio-ekonomikoa bultzatu behar dugu. Beraz, politika industriala ez dagoela esaten duenak gure bileren berri ez duela esan nahi du, bilera hori politika industraialari jarraipena emateko baita.
A. Eusko Jaurlaritza zein puntutaraino mugatzen dute Brussela edota Madrileko gobernuek?
X.R. Zorte txarra izan dugu altzairugintzarekin. Gure planteamenduak eta euren interesak desberdinak ziren. Euskal Herria altzairuan oinarrituta dago eta bere garrantzia eman behar zaio. Eta pena izan da ez iristea Madrilekin Acenorren inguruko akordio zabal batera. Orain oso indartsu gabiltza AFORA eta PESArekin. Beraz, industria handiak hondoa jo dute baina bide bukaera argitsua da. Oso itxaropentsu gaude badakigulako Euskal Herrian oraindik enpresa indartsuak geratzen direla eta aurrera egingo dugula.
Myriam Gartzia
Myriam Gartzia
36-40

GaiezPolitikaEuskal HerrErakundeakJaurlaritza
GaiezEkonomiaIndustriaBesteak
PertsonaiazRETEGI4
EgileezGARTZIA3Politika

Irakurrienak

Matomo erabiliz

"Elkarren berririk izan gabe lelo berdina hautatu dugu, 'Palestinako umeak gureak ere badira': esanguratsua da"

Zigor Olabarria Oleaga

Patinetefobia

Gorka Bereziartua

"Batasun estrategikoa lantzen ari gara Europako Alderdi Komunista sortzeko"

Xabier Letona Biteri

Hauxe da Gaza suntsitzeko Israelen eta AEBen plana

Jonathan Cook

Donibane Lohizuneko hilketa matxista "krimen basatia" izan dela dio prokuradoreak

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Kanpaldiak hasiko dituzte Hego Euskal Herriko unibertsitateetan ere Gazaren alde

Jon Hidalgo Gereñu

Azkenak

2024-05-07 | Axier Lopez

Lapurreta adimentsua

2024-05-07 | Axier Lopez

Bigarren aukera

2024-05-07 | Ordiziako Euskal Eskola Publikoaren komunitatea

Konponbiderik gabeko desoreka?

Ordizian orekara eramango gaituen interbentzio plan berezi bat behar dugu; urteroko matrikulazio lehia eta arriskutik atera, egonkortasuna eman eta herriko ikasleak modu orekatuan batzeko aukera emango digun plana.

2024-05-07 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Hauteskunde kanpainan isildutako makroproiektuei buruzko eztabaidak

Igande honetan egingo dira hauteskundeak Katalunian, maiatzaren 12an. Procésaren ondorenak eta Carles Puigdemonten balizko itzulerak estali ditu zenbait mintzagai. Baina abian dira bi proiektu erraldoi eta esanguratsu, biak ala biak turismoari estuki lotuak: Hard Rock... [+]

2024-05-07 | Euskal Irratiak

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

"Zenbat dugun kontatzeko!" mapa ilustratu bat sortu dute elkarlanean Ikas Bi, Biga Bai, Euskal Haziak, Seaska eta Euskal kultur Erakundeak.

Eguneraketa berriak daude