«Sentitzen ez dudan musikarik konposatzea ezinezkoa zait»
Zarautzen musika ikasten hasi zenean, inor gutxik espero zuen herriko bandan uniformea ere izateko txikiegia zen haur hura mende erdi beranduago maisutzat hartua izango zenik. Berak ere ez zuen espero, seguruenik. Musika barnean eraman eta guztiontzat kanporatzea hasieratik erabakia zuen arren. Urte luzez ahaztua egon ondoren, Donostiako Udalak hiriaren Zilarrezko Domina eman berri dio, eta Gipuzkoako Foru Aldundiak aspaldidanik merezia zuen omenaldia eskaini.
Hura ikasi ondoren akademia batean sartu nintzen, eta Bandako partaide ere egin nintzen. Flautatxoa jotzen nuen. Txikiegia nintzela eta ez zuten nere neurriko uniformerik. Kontzertu bakoitzaren ondoren negarrez itzultzen nintzen etxera, uniformea nahi nuen eta.
Behin baino gehiagotan entzun izan nion Pagolari: «Hemen dator totelen eskolakoa", hainbeste instrumenturen artean ez bait nuen asti gehiegirik hartzen pianoa jotzeko, eta inoiz ez nuen behar bezala egiten.
Horrek min eman zidan, eta horregatik orain nere ikasleei zuzenketa pila egiten dizkiet, konposizioa oso ona izan arren. Aukera desberdinak erakusten saiatzen naiz, neri horrelakorik ez zidatelako eman.
Guneko apaizarekin hitz egin zuen eta 50 urtetako ijito bataiatu gabe bati katixima irakasten hasi nintzen. Egunero joaten ginen elizara eta bertan ematen genituen orduak aitagurea eta agurmaria errepikatzen. Bataiatzean tabakoa oparituko zidala esan zidan ijitoak, eta egun batean, elkarrekin topo egitean, bataiatu zutela esan zidan. Pipa eskatu eta tabakoz gainezka bueltatu zidan. Birritan egin zuen gauza bera. Bere emazteak lurrean jasotako tabako hondarrak zirela esan zidan arte. Lasterka joan nintzen eritetxera, ahoa desinfektatzera.
Gero janari eta jantzi banaketaren arduraduna izan nintzen. Horri esker Mirandatik pasatzen ziren euskaldun gehienak ezagutu nituen. Beraiei laguntzen ere saiatzen nintzen, oinetako pare bat edota lata bat eman beharrean bi emanez. Gero Madrilera eraman ninduten eta handik laster atera nintzen libre, Barojatarren oso laguna zen mediku baten gomendioari esker. Hala ere ez dakit nola atera nintzen, oso osasun ona neukan arren guztiz ezgaitzat hartu bait ninduten.
Horregatik ikertu nituen gure betiko kantak, eta noten arteko egonaldiak neurtu, loturak eta balizko konbinaketak aztertu nituen, neure baitan ezarriz. Horrela konposatu nuen "Illeta'' oratorioa eta ondorengo lan guztiak. Ezinezkoa zait beste musika mota bat konposatzea euskaratik beste hizkuntza batera itzultzea. Nik neuk euskara asko galdu dudan arren hainbeste urte hemendik kanpo igaro ondoren.
Horrela sortu zen adinik gabekoa zen Gernika, bere etorkizuna aurrez ikusten zuen emakume gaztea. Bonben pean hil zen euskalduna. Heriotzarekin amaitzen da opera. Honegatik, oraindik ere, errespeto falta iruditzen zait ia funtzioaren amaieran jendeak jotzen dituen txaloak. Ez bait da txalogarria, negar egitekoa baizik.
Ikusleak, hasieran, ez dira txalotzera ere ausartzen ia entzuten ez den marmarra bezala sortzen da, tristea bait da bertan azaltzen dena.
Urte luzez ahaztua egon ondoren honek indar asko eman dizkit aurrera segitzeko. Ez dakit zergatik ahaztu ziren nitaz, baina 1965etik hona ez didate inolako kasurik egin. Hala ere, behingoz gogoratu dira eta hori eskertzekoa da.
Oso gogorra da baita zure musika nazioarte mailan ia guztiz ezezaguna dela ikustea, betidanik kutsu unibertsala ematen saiatu ondoren. Baina badirudi inor ez dela ausartzen nere lanak Italia, Alemania, Estatu Batuak... eta beste nazioetara eramaten. Enpresariek ez dute dirurik inbertitzen horrelako ikuskizunetan. Arrakasta ziurra izango duten lanak bakarrik kaleratzen dituzte.
Gehienetan hizkuntzaren zailtasuna jartzen dute aitzakia gisa, baina hori tontakeria da. Abeslari profesional hatek ez luke erreparurik jarri beharko berea ez den hizkuntza batean abesteko. Ea nola kantatzen duten bestela italieraz edota alemanieraz ingelesa soilik dakitenek!
Kontuan hartu behar da gure herria txikia dela, eta oso korapilotsua. Horrek aterabide gutxi eskaintzen dizkio bertako musikari. Baina izpiritu handiko herria izaten jarraitzen dugu, askok uste dutenaren aurka.
Bere bizitza guztia nere lanaren arabera antolatu du, eta hori oso emakume gutxik egingo lukete, oso bizitza gogorra bait da musikagileena. Inoiz ez dago ordurik ezertarako etorriarekin nagoenean.
Pianoz eta eskusoinuz interpretatu daitekeen kontzertua ere osatzeko proiektua daukat eta aurrera doa pixkanaka.
NORTASUN AGIRIA:
Donostian jaio zen, 1913ko abuztuaren 13an
Hamabost urte betetzerako armonia eta konposizio tituloak eskuratuak zituen
Zaroutzen hazia, Donostiara joaten zen egunero ikastera, eta bidaia horietako batean ezagutu zuen ondoren bere lagun handia bihurtu zen Jorge Oteiza eskultorea
Ezkontzera zihoala jakin arazterakoan, Aita Lekuonak azterketa bat egin zion emaztegaiari, emakume egokia zen ala ez jakiteko
Donostiako Kontserbatorioko zuzendaria urte luzez, bere gestioarekin txistua eta eskusoinuaren balio akademiko ofiziala lortu zuen
Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.
25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude.
Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]
Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.
Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak.
Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]
Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]
Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]
338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.
Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]
Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]
Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana.
Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia.
Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.
Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]