«Ez Nuke Buesa Gobernuan. Onartuko, Izaera Euskaldunaren Etsaia Bait Da"

1992ko martxoaren 29an

Ramon Labaien jeltzaleari elkarrizketa
Ramon Labaien
«Ez Nuke Buesa Gobernuan. Onartuko, Izaera Euskaldunaren Etsaia Bait Da"
Donostiako alkatea eta Eusko Jaurlaritzaren lehendabiziko Kultur Kontseilaria izan zen. Garai hartan ETB1 sortu zuen eta ETB2ren kontrakoa agertu da hasieratik. Aldizkarien diru laguntzak normalizatu zituen eta, esaten dutenez, Donostiako Alkatetzan bere ondorengoak baino oroimen hobea utzi du. Jeltzale historikoa, abertzaleen onespena lortu duen gizona dugu.
ARGIA. Lebendabiziko Eusko Jaurlaritzaren Kultura. Sailburua izan zinen. Garai hartan elkar hizketaren aldeko gizonaren ospea lortu zenuen.
R. LABAIEN. Beno, bai... Euskaldunok osatzen dugun euskal gizartean zer gertatzen den jakiteko, eta gobernatzearren behar den inforrmazioa eskuratzeko, tresna egokiena elkar hizketa da.
A. Joseba Arregik, aldiz, marmolezko gizonaren ospea du...
R.L. Ni ez naiz egokiena Joseba Arregi definitzeko. Bakoitzak bere liburua dauka. Nik neurea izan nuen eta Joseba Arregik, pentsatzen dut, berea izan duela, berak edo Ardanza lehendakariak...
A. Gaur egungo kultur munduan bi ekimen daude Eusko Jaurlaritzarekin elkar hizketan edota eztabaidan ari direnak. Batak Kezka da eta bestea "Euskaldunon Egunharia". Kultur Kontseilaria bazina, zein jarrera hartuto zenuke?
R.L. Nik diru laguntza emango nieke, dudarik gabe. Aldizkariei ematen bazaie, ez dago arrazoirik "Egunkaria"riz emateko. Prentsa euskaldunari diru laguntza ematen zaio euskalduna delako, eta ez ideologikoki honeIakoa edo bestelakoa delako.
Dena dén, ni ez naiz gaurko gobernuaren epaile. Ez dakit zein arazo dago edota zein joku ari diren egiten. Bizitza pribatura bueltatzen bazara, neurri batean guzti hori abazteko gogoa duzu. Gauza bat da eguneroko gestioa eta beste bat pentsatzea. Eguneroko gestio hori interes gutxikoa da.
A. Horrek, zer esan nahi du? EAJk gaur egun eta zure garaian bultzatzen zuen politika desberdina zela?
R.L. Ez nuke hori esango baina egia da alderdiak ere aldakorrak direla, arazo sinple batengatik: bizitza ere aldakorra delako. Logika hau erabiliz, zaila izango luke gaur egungo Eusko Jaurlaritzak duela 10-12 urteko Eusko Jaurlaritza bezalakoa izatea. Bestetik, garai hartan gobernuan gizon tipo bat geunden, beste mota batekoak...
A. .Sailburu zinela, ETB sortu zen. Lan handia izan al zen hara?
R.L. Bai. Guk telebista Euskaldun bat nahi genuen. Hizkuntz tresna izateko telebista nahi genuen, ikastolen osagarria, euskararentzat komunikabide azpiegitura . horretako egin zen.
A. Baina gaur egun. ETBk berregituraketa gogor bati aurre egin beharko dio. Zurrumurruek diotenez, Miramongo iharduera murriz daiteke. Nola ikusten duzu zuek hasitako lana eta oraingoa?
R.L. Guk hasitako proiektua orain arte mantendu da. Hori izan da azken 10 urteetan izan dugun teIebista. Miramoni dagokionez, nik uste dut ez dela inoiz erabili hasieran pentsatu zen bezala. Miramon telebistarako egin zen, baina euskal zine industriarako ere egin zen.
Eta berregituratzeari buruz, nik ez dakit zein izango den horren funtsa. Orain arte kritika koskor batzuk egon dira, PSOEtik eta PPtik, baina horiena ere, betiko kontua da. Nik ez nuen ETB2 egin eta, gainera, nik ez diot arrazoirik eta interesik ikusten. Nik ETB1ekin nuen euskaldun munduak bere berezitasunak dauzka ia pentsatuz, eta gure ardura euskaldun mundu hori sendotzea zela uste nuelako. Bestea bakarrik sendotuko da, besteak ez dauka arazorik. ETB2ren arrazoiak? denok zergapekoak garela? Guk ere telebista espainiarraren zergak ordaintzen ditugu kupoaren bitartez.
A. Sortu den beste eztabaida Buesak esandakoaren ingurukoa izan da. Zuk Buesa bezalako bat onartuko zenuke gobernukide bezala?
R.L. Ez, ezta bi minutu ere. Buesa da, argi eta garbi izaera euskaldunaren etsaia.
A. Nola ikusten duzu EAJ-PSOEren arteko gobernu koalizioa?
R.L. Horretaz gauza asko esan behar dira. Alde batetik kontuan hartu behar dugu EAJren banaketa, barne haustura, eta bestetik, ETAk dhrtzen dituen arazoak. Nolabait prespektiba galtzen ari gara eta posible egiten dira horrelako aliantza harrigarriak. Hori desastre bat da baina kalte txikienaren izenean hartzen diren neurriak dira.
A. EAJren banaketa aitatu duzu. Garai hartan EAra pasatuko zinela esan omen zen.
R.L. Nik ez dut inoiz ikusi EAren beharrik. Gauza bat da alderdian korronte kritiko bat egotea... baina zenbait desberdintasun pertsonalen izenean beste alderdi bat sortzeak pena eta tristura besterik ez du ekarri.
A. Donostiako alkate ere izan zinen. Gaur egun sozialisten eskuetan dago...
R. L. Begira. Donostiaren euskalduntasuna Donostiako jendearen eskuetan dago. Euskara euskaldun jendearen ardura da eta ez administradoreena. Guk geuk, euskadunok bat egiten badugu eta presioa egiteko gai garenean, euskarak ez du arazorik izango.
Azken finean, euskararen arazoa euskaldunengan dago. Euskaldunok noizbait oinarrizko gauzetan bat egiteko gai garenean, PSOEk ezer gutxi esango du. Euskaldunon artean ematen den enfrentamendua gure artean konpondu behar dugu. Bestela, gerra zibil baterantz abiatuko gara. Ertzaintza eta ETAren arteko enfrentamendua, euskaldunen arteko enfrentamendua da.
Andaluziatik datorren edozein txantxangorri botoarekin dator. Horren ondorioz. Euskal Herrian hiru maila daude: euskaldunak, baskoak eta edozein gauza. Edozein gauza hori Euskal Herrira datorrenean baskoa da, eta basko batzuk euskaldun bihurtzen dira. Integrazio maila desberdina da, baina euskaldunak gara gure herriaren norabidea aukeratu behar dugunak. Herrien Europa eratzen ari da, baina nik uste dut benetan Estatuen Europa izango dela. Hortxe euskaldunok aukera paregabea dugu, eta barne eztabaidan ari gara denbora galtzen. Euskal Herria gara ala ezer ez. Edozein elkarte autonomo baino, nahiago dut Estremadurako edozein basko izatea.
A, "Bai Independentziari" elkartearen inguruan nolabaiteko batasuna gertatu da. Zer deritzoza honi?
R,L, Independentzia edozein herrik duen eskubidea da. Eskubide bat da.
A, Eta agintariek ez dute hori aldarrikatu behar? Herriak aldarrikatu behar du?
R,L, Eskubide horrek pisua har dadin, prestigioa behar da. ARGIAn esan nuen behin euskarak zuen irudia ez zela ona, nolabait kalapitarekin indentifikatzen zelako. Independentziaekin berdin. Nik ez dakit gaur egun erreferendum batek zein emaitza emango lukeen... kanpotik etorritako edozein txantxangorri botoarekin datorrelako. Lizarrako Estatutuan erreserba garrantzitsua egin zen, 15j urteko erresidentzia beharrezkoa bait zen hemen botoa emateko.
A. Euskal Hemak bizi duen beste eztabaida bat intsumisioaren ingurukoa da.
R.L. Bai, badago. Nire ustez, estatutuaren testuinguruan pena bat izan zen gai militarra ez perfilatzea. Adibidez, 1928ko estatutuaren arabera Eusko Jaurlaritzak konpetentzia militarrak zituen. Nere ustez Euskal Herrian lurraldeko zenbait unitate militar finkatu behar ditugu, gure jendeaz osatutakoak, gure erakundeen kontrolpean. Eta hala ere, onartuko nuke euskal gazteak horren aurka azaltzea. Ez dago naziorik bere buruaren defentsa onartu ez duenik. Gaur egun, defentsa dimentsio hori beharrezkoa da, eta neurri hori mespreziatzea, guk mespreziatu dugun bezala, zorakeria bat izan da.
A. Esan didate oso erretorika oneko gizona zarela, edonor komenzitzeko gai.
R. L. Ez naiz apaiz izan, hala ere. Badirudi horixe herri honetako berezitasuna dela. Gogoratzen dut Amatino HABEko zuzendari bezala jarri nuenean, honela esan niola: "HABEko zuzendaria edo Erlijio Gaietako zuzendaria jarriko zaitut", HABEn orden guztietako erlijio gizon ohiak bait zeunden.
Myriam Gartzia

NORTASUN AGIRIA:
1928an Tolosan jaio arren, saratar bezala definitzen du bere burua, bertan hazi bait zuten. Donostiako alkatea izatea izan da gustokoen izan duen agintea. Berunezko soldadutxoak egiten ditu, historiazalea delako. Zeharkako txirula jotzen du
30-34

GaiezPolitikaEuskal HerrErakundeakJaurlaritza
GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakEAJ
EgileezGARTZIA3Politika

Irakurrienak

Matomo erabiliz

"Batasun estrategikoa lantzen ari gara Europako Alderdi Komunista sortzeko"

Xabier Letona Biteri

Efemeridea: Euskararen aurkako ortografia arauak inposatu zituzten Hego Euskal Herrian

ARGIA

Infiltratutako beste polizia bat atzeman dute Madrilgo hainbat kolektibotan

Gedar

Garaipen gazi-gozoak

Arkaitz Zarraga Azumendi

Batzuen aberastasuna, gehiengoaren miseria, biodibertsitatearena barne

Nagore Zaldua | Eneko B. Otamendi

4x16: Sarasua bueyeroa da

Beranduegi | ARGIA

Azkenak

2024-05-06 | Mattin Jauregi | Inaxio Arin | Balerdipeko erleak

Lan banaketak

Gizakiok ez bezala, erlauntzako hiru partaideek jaiotzetik dituzte eginkizunak argi.

2024-05-06 | Nagore Zaldua

Arrosarioa, sexu-estrategia aurrerakoiaren adierazle

Itsaso zabalean bada izaki lirdingatsu bat, gorputz gardenekoa, bitxi bezain ezezaguna. Aitzitik, ezin esan genezake ezohikoa denik, haren banaketan munduko itsaso gehienetara zabaltzen baita, Kantauri itsasoa barne. Batzuetan bakarka topatu daitezke, besteetan aldiz lepoko edo... [+]

2024-05-06 | Jakoba Errekondo

Intsusa lore edariak

Edanari emateko prest? Uda atari hau aproposa da gero berokoak etortzean ez lehortzeko edariak destilatzeko. Hezetasunari eustea garrantzitsua da gorputzari bere onenean atxikitzeko, eta etxean sortutako mamarekin bada zer esanik ez.

2024-05-06 | Garazi Zabaleta

Erlauntzako airea arnastearen onurak

Eladi Balerdi erlezainaren eta Jose Manuel Atxaga erleen zale sutsuaren arteko elkarlanetik egitasmo berritzailea sortu da duela gutxi. "Arnastu erlauntzaren airea" eta "Erleen sauna" jarduerak proposatu dituzte, konbentzituta baitaude onuragarri direla... [+]

2024-05-05 | Jenofa Berhokoirigoin

Adimen artifizialaren esku utzi du palestinarren hilketa Israelek

Titularra irakurri eta baten batek pentsatuko du esajerazio bat dela, neurriz kanpoko orokortze bat egin duela kazetariak. Israelgo informazio zerbitzuetako sei langile ohien lekukotasunetan oinarrituriko 'Lavender': The AI machine directing Israel's bombing spree in... [+]

Eguneraketa berriak daude