«Ez Nuke Buesa Gobernuan. Onartuko, Izaera Euskaldunaren Etsaia Bait Da"


1992ko martxoaren 29an
Ramon Labaien jeltzaleari elkarrizketa
Ramon Labaien
«Ez Nuke Buesa Gobernuan. Onartuko, Izaera Euskaldunaren Etsaia Bait Da"
Donostiako alkatea eta Eusko Jaurlaritzaren lehendabiziko Kultur Kontseilaria izan zen. Garai hartan ETB1 sortu zuen eta ETB2ren kontrakoa agertu da hasieratik. Aldizkarien diru laguntzak normalizatu zituen eta, esaten dutenez, Donostiako Alkatetzan bere ondorengoak baino oroimen hobea utzi du. Jeltzale historikoa, abertzaleen onespena lortu duen gizona dugu.
ARGIA. Lebendabiziko Eusko Jaurlaritzaren Kultura. Sailburua izan zinen. Garai hartan elkar hizketaren aldeko gizonaren ospea lortu zenuen.
R. LABAIEN. Beno, bai... Euskaldunok osatzen dugun euskal gizartean zer gertatzen den jakiteko, eta gobernatzearren behar den inforrmazioa eskuratzeko, tresna egokiena elkar hizketa da.
A. Joseba Arregik, aldiz, marmolezko gizonaren ospea du...
R.L. Ni ez naiz egokiena Joseba Arregi definitzeko. Bakoitzak bere liburua dauka. Nik neurea izan nuen eta Joseba Arregik, pentsatzen dut, berea izan duela, berak edo Ardanza lehendakariak...
A. Gaur egungo kultur munduan bi ekimen daude Eusko Jaurlaritzarekin elkar hizketan edota eztabaidan ari direnak. Batak Kezka da eta bestea "Euskaldunon Egunharia". Kultur Kontseilaria bazina, zein jarrera hartuto zenuke?
R.L. Nik diru laguntza emango nieke, dudarik gabe. Aldizkariei ematen bazaie, ez dago arrazoirik "Egunkaria"riz emateko. Prentsa euskaldunari diru laguntza ematen zaio euskalduna delako, eta ez ideologikoki honeIakoa edo bestelakoa delako.
Dena dén, ni ez naiz gaurko gobernuaren epaile. Ez dakit zein arazo dago edota zein joku ari diren egiten. Bizitza pribatura bueltatzen bazara, neurri batean guzti hori abazteko gogoa duzu. Gauza bat da eguneroko gestioa eta beste bat pentsatzea. Eguneroko gestio hori interes gutxikoa da.
A. Horrek, zer esan nahi du? EAJk gaur egun eta zure garaian bultzatzen zuen politika desberdina zela?
R.L. Ez nuke hori esango baina egia da alderdiak ere aldakorrak direla, arazo sinple batengatik: bizitza ere aldakorra delako. Logika hau erabiliz, zaila izango luke gaur egungo Eusko Jaurlaritzak duela 10-12 urteko Eusko Jaurlaritza bezalakoa izatea. Bestetik, garai hartan gobernuan gizon tipo bat geunden, beste mota batekoak...
A. .Sailburu zinela, ETB sortu zen. Lan handia izan al zen hara?
R.L. Bai. Guk telebista Euskaldun bat nahi genuen. Hizkuntz tresna izateko telebista nahi genuen, ikastolen osagarria, euskararentzat komunikabide azpiegitura . horretako egin zen.
A. Baina gaur egun. ETBk berregituraketa gogor bati aurre egin beharko dio. Zurrumurruek diotenez, Miramongo iharduera murriz daiteke. Nola ikusten duzu zuek hasitako lana eta oraingoa?
R.L. Guk hasitako proiektua orain arte mantendu da. Hori izan da azken 10 urteetan izan dugun teIebista. Miramoni dagokionez, nik uste dut ez dela inoiz erabili hasieran pentsatu zen bezala. Miramon telebistarako egin zen, baina euskal zine industriarako ere egin zen.
Eta berregituratzeari buruz, nik ez dakit zein izango den horren funtsa. Orain arte kritika koskor batzuk egon dira, PSOEtik eta PPtik, baina horiena ere, betiko kontua da. Nik ez nuen ETB2 egin eta, gainera, nik ez diot arrazoirik eta interesik ikusten. Nik ETB1ekin nuen euskaldun munduak bere berezitasunak dauzka ia pentsatuz, eta gure ardura euskaldun mundu hori sendotzea zela uste nuelako. Bestea bakarrik sendotuko da, besteak ez dauka arazorik. ETB2ren arrazoiak? denok zergapekoak garela? Guk ere telebista espainiarraren zergak ordaintzen ditugu kupoaren bitartez.
A. Sortu den beste eztabaida Buesak esandakoaren ingurukoa izan da. Zuk Buesa bezalako bat onartuko zenuke gobernukide bezala?
R.L. Ez, ezta bi minutu ere. Buesa da, argi eta garbi izaera euskaldunaren etsaia.
A. Nola ikusten duzu EAJ-PSOEren arteko gobernu koalizioa?
R.L. Horretaz gauza asko esan behar dira. Alde batetik kontuan hartu behar dugu EAJren banaketa, barne haustura, eta bestetik, ETAk dhrtzen dituen arazoak. Nolabait prespektiba galtzen ari gara eta posible egiten dira horrelako aliantza harrigarriak. Hori desastre bat da baina kalte txikienaren izenean hartzen diren neurriak dira.
A. EAJren banaketa aitatu duzu. Garai hartan EAra pasatuko zinela esan omen zen.
R.L. Nik ez dut inoiz ikusi EAren beharrik. Gauza bat da alderdian korronte kritiko bat egotea... baina zenbait desberdintasun pertsonalen izenean beste alderdi bat sortzeak pena eta tristura besterik ez du ekarri.
A. Donostiako alkate ere izan zinen. Gaur egun sozialisten eskuetan dago...
R. L. Begira. Donostiaren euskalduntasuna Donostiako jendearen eskuetan dago. Euskara euskaldun jendearen ardura da eta ez administradoreena. Guk geuk, euskadunok bat egiten badugu eta presioa egiteko gai garenean, euskarak ez du arazorik izango.
Azken finean, euskararen arazoa euskaldunengan dago. Euskaldunok noizbait oinarrizko gauzetan bat egiteko gai garenean, PSOEk ezer gutxi esango du. Euskaldunon artean ematen den enfrentamendua gure artean konpondu behar dugu. Bestela, gerra zibil baterantz abiatuko gara. Ertzaintza eta ETAren arteko enfrentamendua, euskaldunen arteko enfrentamendua da.
Andaluziatik datorren edozein txantxangorri botoarekin dator. Horren ondorioz. Euskal Herrian hiru maila daude: euskaldunak, baskoak eta edozein gauza. Edozein gauza hori Euskal Herrira datorrenean baskoa da, eta basko batzuk euskaldun bihurtzen dira. Integrazio maila desberdina da, baina euskaldunak gara gure herriaren norabidea aukeratu behar dugunak. Herrien Europa eratzen ari da, baina nik uste dut benetan Estatuen Europa izango dela. Hortxe euskaldunok aukera paregabea dugu, eta barne eztabaidan ari gara denbora galtzen. Euskal Herria gara ala ezer ez. Edozein elkarte autonomo baino, nahiago dut Estremadurako edozein basko izatea.
A, "Bai Independentziari" elkartearen inguruan nolabaiteko batasuna gertatu da. Zer deritzoza honi?
R,L, Independentzia edozein herrik duen eskubidea da. Eskubide bat da.
A, Eta agintariek ez dute hori aldarrikatu behar? Herriak aldarrikatu behar du?
R,L, Eskubide horrek pisua har dadin, prestigioa behar da. ARGIAn esan nuen behin euskarak zuen irudia ez zela ona, nolabait kalapitarekin indentifikatzen zelako. Independentziaekin berdin. Nik ez dakit gaur egun erreferendum batek zein emaitza emango lukeen... kanpotik etorritako edozein txantxangorri botoarekin datorrelako. Lizarrako Estatutuan erreserba garrantzitsua egin zen, 15j urteko erresidentzia beharrezkoa bait zen hemen botoa emateko.
A. Euskal Hemak bizi duen beste eztabaida bat intsumisioaren ingurukoa da.
R.L. Bai, badago. Nire ustez, estatutuaren testuinguruan pena bat izan zen gai militarra ez perfilatzea. Adibidez, 1928ko estatutuaren arabera Eusko Jaurlaritzak konpetentzia militarrak zituen. Nere ustez Euskal Herrian lurraldeko zenbait unitate militar finkatu behar ditugu, gure jendeaz osatutakoak, gure erakundeen kontrolpean. Eta hala ere, onartuko nuke euskal gazteak horren aurka azaltzea. Ez dago naziorik bere buruaren defentsa onartu ez duenik. Gaur egun, defentsa dimentsio hori beharrezkoa da, eta neurri hori mespreziatzea, guk mespreziatu dugun bezala, zorakeria bat izan da.
A. Esan didate oso erretorika oneko gizona zarela, edonor komenzitzeko gai.
R. L. Ez naiz apaiz izan, hala ere. Badirudi horixe herri honetako berezitasuna dela. Gogoratzen dut Amatino HABEko zuzendari bezala jarri nuenean, honela esan niola: "HABEko zuzendaria edo Erlijio Gaietako zuzendaria jarriko zaitut", HABEn orden guztietako erlijio gizon ohiak bait zeunden.
Myriam Gartzia

NORTASUN AGIRIA:
1928an Tolosan jaio arren, saratar bezala definitzen du bere burua, bertan hazi bait zuten. Donostiako alkatea izatea izan da gustokoen izan duen agintea. Berunezko soldadutxoak egiten ditu, historiazalea delako. Zeharkako txirula jotzen du
30-34

GaiezPolitikaEuskal HerrErakundeakJaurlaritza
GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakEAJ
EgileezGARTZIA3Politika

Azkenak
2025-06-07 | ARGIA
Euskara hutsezko plaza bete dute Ziburuko Azokan

1.000 euskaltzale eta kulturazale baino gehiago giro goxoan ibili dira Ziburuko liburu eta disko azokan, eta larunbat goiz eta arratsaldez gozatu dute hitzaldi, kontzertu eta liburu aurkezpenez. 33 argitaletxe eta 10 diskoetxeren lanak ezagutzeko eta erosteko aukera probestu... [+]


EAEko euskaltegietan A2 mailan matrikulatzea oraingoaren laurdena kostako da

Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei. 


Guardia Zibilak “hemendik fan egiteko” eskatuko dute ekainaren 14an Oñatin

Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
 


Gure haurrak ere badira ekimenak mobilizazioa egingo du ekainaren 12an, Gasteizen

Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.


Bake Bideak eta Bakegileak bide amaierara iritsi dira

Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.


2025-06-06 | Gedar
EAEko kartzelariak greba egitera deitu ditu ELAk

Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.


Idoia Asurmendi
Bihotzetik berriz pasatzea

IDOIA ASURMENDI
Non: Bilboko Kafe Antzokian.
Noiz: maiatzaren 29an.

----------------------------------------------------
 
Termometroak 30 gradutik gora markatzen ditu, uda giroa nagusi da eta Bilboko kaleak herritar aztoratuz beteta daude. Horrelako egun... [+]

Torturaren 21 biktima berri aitortu ditu Nafarroako Gobernuak

21 pertsona “giza eskubideen urraketen biktima” gisa aitortu dituzte ofizialki. Espainiako Estatuko funtzionarioek eta eskuin muturreko taldeek torturatutako pertsonak dira eta biolentzia horren lagin txikia baino ez direla dio Egiaren Garaia Da ekimenak.


111 Akademiak banatuko duen azken saria jaso du Miren Amurizak

Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.


Non daude kaparrak?

Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]


“Zaurgarritasun Indizea”, Jaurlaritzak nahi duena egiteko koartada

Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?

Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]


GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak

Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.


Eguneraketa berriak daude