«Espainian Ez Dago De Gaullerik, Beraz Ia Ezinezkoa Da Negozieketa»

1992ko martxoaren 01an

Miguel Castells abokatuari elkarrizketa
Miguel Castells
«Espainian Ez Dago De Gaullerik, Beraz Ia Ezinezkoa Da Negozieketa»
Sona handiko abokatua da Miguel Castells. Politika munduan asko ibilia, garai batean. Bere kontrako bi prozesu ditu zabalik. Gernikako Juntetxean Espainiako Erregeari kantatzeagatik bata, eta "Punto y Hora"n argitaratutako iritzi artikulu batengatik bestea. Azkenaldian Amedo eta Dominguezen epaiketa izan da bere lan nagusietariko bat.
ARGIA. Amedo eta Dominguezen kasua berrikustea eskatu duzue denek. Zer espero liteke horretatik?
MIGUEL CASTELLS. Hiru postura desberdin daude. Defentsak, Amedo eta Domínguez errugabetzat jo ditzaten nahi du. Salaketa partikularreko bi abokatuok, berriz, sententziari salaketa gehiago eranstearen aldekoak gara. Esate baterako, Garcia Goenaren hilketan parte hartu izana eta GAL erakunde armatua zela aitor dezaten lortu nahi dugu. Horretaz gain, Estatu espainiarra erantzule zibiltzat jotzea. Herri Ekintzak, arau-hauste handiak egin zirelako, epaiketa berriro egitea eskatzen du. Diru berezien inguruko ikerketarik ezin izan zen egin, esate baterako. Guk ez dugu epaikera atzera bota nahi. Epaiketa berri bat egin behar izanez gero uztailaren 13rako sententziak erabakita beharko luke egon. Gainerakoan Amedo eta Domínguez automatikoki kalean libre utziko lituzkete. Epaiketen abiada ikusita, ez dago horretarako denborarik, eta guk ez dugu arriskurik sortu nahi alde horretatik. Ihes egingo balute ezingo litzateke epaiketarik egin, epailearen eskuetan egon behar bait dute.
Bestalde, Blanca Balsategirekin gertatutakoa kontuan hartzekoa da. Sumarioan aitortutako guztia ukatu egin zuen epailearen aurrean, 15 egunen buruan. Ez da zaila bitarte horretan zer gertatu zen asmatzea. Fontesen aitorpena ezinbestekoa izan zen Amedo prozesatzeko. Epaiketa berri baten aurrean honek ere gauza bera egingo balu, zer? Prozesu guzti honetan, denbora gure kontra doa. Estatuak ederki lotzen ditu gauzak.
A. Zein haritatik tira liteke urrutiago jotzeko? Garai batean, Paesa enpresaria zen gauzak argitzeko esperantza. Gero ez zen horrela gertatu. Ba al da zertan izan esperantzaik?
M.C. Abokatuak ezer gutxi gara. Egiten duguna eskasa da. Orohar pertsonek ezin dugu gauza handirik egin gure bizitzan, nahiz eta guretzat egiten duguna handia izan.
Amedoren kasuan, espetxean egon dadin interesatzen zaigu guri. Ahalegin guztiak egin behar ditugu horrela izan dadin. Amedok eta bere nagusiek tratu bat egin zuten. Amedok, hitzik ez egiteko konpromezua hartu zuen eta trukean askatasuna agindu zioten. Askatasun hori modu askotan lor lezake: sententzia berrikusita, absolbituta (nahikoa zaila nere ustez, lotsagabeegia bait litzateke), Herri ekimenaren eskaerari jaramon eginda, (azken bide hau ere ez dut har ere garbi ikusten), edota bestalde, indulta dezakete. Honetarako horrenbesteko arazorik ere ez lukete izango, espainiarren iritzia horretarako ondo prestatu bait dute. Hain zuzen ere, sondeoen arabera, iritzi espainiarra Amedo aske uztearen aldekoa da. Aukera bat izan liteke espetxetik ihes egitea. Izan ere, bi hilabeteotan zazpi bat aldiz irten da bertatik ofizialki, hau da epaimahaiaren baimena eskatuta. Taktika bat izan liteke. Epaileek ez lukete parte hartuko, oharkabean ez bada, baina berdin da. Norbait egon liteke horretarako behar diren mugimenduak antolatzen. Guk, horren txiki eta mugatu garen izakiok, ez diogu espetxetik irteten utzi behar. Hitz egin dezala. bertan aspertzen denean.
Bestalde, zain egon beharra daukagu. GALek atentatu asko burutu zituen. Kalean daudenek, Amedo berriz inplika dezakete, eta beraz, beste epaiketarik egingo litzaioke. Espetxean dagoen bitartean posible da, bestela ez.
A. Tentsio handiko epaiketa izan zen Amedo eta Domínguezena. Zer ondorio duzu zuk honi buruz?
M.C. Bada gauza bat oraindik aztertu ez dena. Lau lerro nagusi jarri ziren agerian epaiketa bitartean. Fiskalarena, salaketa partikularrena, herri ekintzarena eta defentsarena. Salaketa partikularraren eta herri ekintzaren artean desberdintasun nabarmena zegoen. Herri ekimenak "El Mundo'' egunkariaren ildotik jotzen zuen, gutxi gora bebera. Ukalondoka aritzen zen etengabe. Ezkerrez, Gobernuari eraso egiten zion, eta eskubiez HBri edo ETAri. Baita neri ere, noizbait. Akaso, Gobernuak erasoa barka ziezion azaltzen zuen jokaera hori. Edota, akaso, espazio politikoaren bila zebilelako. "EI Mundo"ko kronistak, epaiketaren eguneroko jarraipena egiten zuenak, horrela biribiltzen zituen bere artikuluak: lehenik HBri eta ETAri egurra emanda, nahiz eta epaitu beharrekoak horiek ez izan kasu horretan. Herri ekimenak antzeko zerbait egiten zuen. Ez horren nabarmen, hala ere.
Gizartea gaiztotuta dagoenean. ekonomikoki zein beste modu batean gaitzak jota dagoenean, gaitz guztien errudun gisa balioko duena aurkitu beharra dago, jendea benetako arazoaz kontura ez dadin. Ekintza parapolizial guztietan nabarmena da. Judutarrekin, edota Hirugarren Mundukoekin gertatu izan den bezala, sektore batentzat HB da kalte guztien erruduna. Hauxe da Amedo eta Domínguezek zabaldutako ideologia. Eta hauxe da hain zuzen ere, gizarte espainiarrean gehien zabaldutako pentsamoldea. Hauxe da denetan kezkagarriena. Nazien garaiko Alemanian, judutarren bat ezagutuz gero, akabo, zureak egin du. Epaiketan antzeko zerbait somatzen zen HB zela eta. Saiatu ziren behin baino gehiagotan bi zerbitzariren deklarazioei sinesgarritasuna murrizten, HBko abokaturen bat ezagutzen ote zuten galdetuta. Abokatu hari, galdezka ari zela, idatzizko ohartxo bat bidali nion, esanaz, HBko abokatuaren kategoria akademikerik ez zela existitzen.
A Gerra zikinari ateak zabaldu zaizkiola aipatu izan da egunotan. Sor al liteke horrelako gerra zikinik berriro?
- M .C. Botere publikoei galdetu beharko zaie, horiek bait dira antolatzaileak. Botereok ez dira erraiek hala agintzen dietelako aritzen. GAL oso arrazionala izan zen, eta baliagarria haientzat. Frantziako boterea zalantzan zegoen, eta erabakia har zezaten bultzatu nahi zituzten. Espainiarrek metodo asko erabili zituzten horretarako. GALek adibidez, helburu bat zuen eta hura, nere ustez, bete zuen. Beste GAL bat sortuko balitz beste helburu bat lortzeko izango litzateke. Sor liteke berriz, oso erraza bait da botere publikoentzat. Dena den, gaur egun bada gerra zikina. «Gainak kentzearen teoria'' aplikatzen dute, gutxi gora behera. HBko batzuen kontrako kanpaina gerra zikina da. Nere libururen batean aipatu izan dut. Mexikoko esperientzia adierazgarria da, zentzu honetan. Zapataren garaitik boterean zegoen alderdiak, eltzea irakiten zegoelarik, langile eta nekazarien artean liderrak sortzen saiatzen zen Nekazariek lider haien eskuetan uzten zuten indarra. Eltzeak irekiten zuenean, eta gaina, hau da liderrak sortzen zirenean eltzeari gainak kentzen zizkioten irakiteari utz ziezaion. Lider batzuk erosi egiten zituzten, besteak beldurtu eta menderaezinak zirenak hil. Eltzea bolada baterako lasai zegoen, eta berriro nahasiko balitz prozesu bera jarraitzen zuten. Horren tankerako zerbait aplikatu nahi dute hemen. Begira zenbat jende agertu eta desagertu den HBn. Batzuk hil egin dituzte, Muguruzá kasu. Beste batzuk beldurtu egin nahi dituzte, Muguruza kasu. Ez dut uste lortuko dutenik.
A. Duela urte batzuk senadore izan zinen HBren izenean. Ba al da desberdintasunik orduko HBren eta oraingoaren artean?
M.C. Dena aldatzen da. Lehen erresistentzia zen batik bat gure lana. Sinesmen guztiak mantendu nahi genituen, ezertan etsi gabe. Estuago jokatzen genuen. Baina hala behar zuen. Dena den, prozesamentu eta kondenak bazter guztietatik jartzen zizkiguten. Orain politikoagoak dira.
A. Posible ikasten al duzu negoziazioa?
Aspaldidanik iruditzen zait izugarri zaila horrelakorik gertatzea Errua ez da gurea, baizik eta botere espainiarrarena. Negoziazioa posible izan dadin, estadista on bat beharko genuke gure parean. Hortxe dago koska. Estatu espainiarrak ez du De Gaulle bezalako gizonik. De Gaulleren aurkariek, estadista izugarri on batekin topo egiteko zortea izan zuten. Hark argi ikusi zuen Aljeriako arazoak independentziarik gabeko konponbiderik ez zuela. Militarrak ziur ziren boterea De Gaulleren eskuctan utzita, erabat inperialista eta kontserbadorea izaki, Aljeriak beti frantsesa izaten jarraituko zuela. Hala izanda ere, konturatu zen ezin zuela horrela izan. Etorkizuna igartzeko erraztasuna zuen. Indar handiko gizon honek, boterearen jabe izendatu zutenen iritzien gainetik berea inposatzen asmatu zuen. Guk ez dugu horrelako zorterik. Felipe González ez da estadista ona, ez daki berea inposatzen. Horretarako ikuspegi historikoa behar duzu izan, etorkizuneko ikuspegi historikoa. Negoziazioak bakarrik konpon dezake arazoa, beste irtenbiderik ez dago. Eta definitutako pertsona hori gabe ez dago negoziaziorik. Orain arteko kontaktuetan helburu polizialak lortzeko izan dira, dutu polizialak lortzeko. Gustatuko litzaidake negoziatzea, baina ez da gertatuko, oso larri egon beharko dute horretarako.
A. Garai batean abokatuek arreta handia eskaintzen zioten giza eskubideen kontrato edozeri. Orain ordea, korporatibismoz ere ez dago horrelakorik. Zer iritzi duzu zuk?
- M .C. Nik, 60 urte izaki, urterik gehienak Francoren garaian bizi izan ditut. Nere ustez, etengabe aldatzen da dena. Baina badira gauzak, Francoren garaian ezagututakoak gogorarazten dizkidatenak. Horra adibide bat. 1964ean, Abokatuen Kolegioan frankismoaren kontrakoak aurkeztu ginenean, poliziak torturatu egiten zuenik edota botere publikoen kontrako kexu izpirik ere ez zuten aditu nahi izaten. Ni orduan ez nenbilen politika munduan. Giza eskubideen aldeko defentsa zen garai hartan argi ikusten nuen lan bakarra. Geroztik jabetu naiz gauzekin, denbora medio eta nere ofizioari esker. Abokatuen Kolegioko gobernu batzordea arras kontra agertzen zen beti horrelako salaketen aurrean. Gaur egun, Alvaro Reizabalen kasua azaldu dugunean orduko joera bera gailendu da. Azken aldi honetan, botere publikoen aldeko jende asko topatzen ari naiz, Francoren garaian bezalatsu. Beraz, batzuetan gaztetzen ari naizela iruditzen zait. HBren kontrako prentsa kanpaina honek ere, Fraga Iribarne Informazio eta Turismo ministroa zenekoa gogorarazten dit. Gaur egun, prentsari ez dio agintzen ministro batek zer idatzi, baina ondorioa bera da.
Garbiñe Ubeda

NORTASUN AGIRIA
Hamairu urte zituela «lliada» bertsio originalean irakurri zuen; gaur egun, autore grekoek eta latinoek ditu gogokoenak. Telebista maiz ikusten du, eta polizien filmeak eta westernak gustatzen zaizkio gehien. Matematikekin asmatzen ez zuelako da abokatua. Orain dela gutxi arte footing egiten zuen, baina sendagileak debekatu egin dio. Bizirik dagoen bitartean nahiko luke GAL trama argitzea, ikusi ahal izateko. Ametsik handiena: Euskal Herri libre batean bizitzea. Bigarren amets handiena: abokatu eskubitarrak gartzeletan beren bezeroak bisitatzen ikustea «Animaliekin harreman onak dituela» dio, batik bat zakurrekin
30-34

GaiezPolitikaEuskal HerrGatazka
GaiezPolitikaEuskal HerrNegoziazioa
PertsonaiazCASTELLS1
EgileezUBEDA1Politika

Irakurrienak

Matomo erabiliz

"Badira hartzea merezi duten arriskuak, genozidioa gelditu behar dugu"

Zigor Olabarria Oleaga

EAJk Mundakako bere alkatea presionatzen zuen, udaleko idazkariaren gainetik aritzeko

Xabier Letona Biteri

Sionismoaren kontrako juduak jazartzen ari dira Alemanian

Gedar

"40 landare mota ditugu oihan baratzean, urte osoan bertatik jateko eta tresna xinpleekin lantzeko"

Estitxu Eizagirre

Ez da zapalkuntza? Orduan, asimilazioa

Ane Ablanedo Larrion

Azkenak

2024-04-22 | Garbiñe Larrea Iturralde

Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]

2024-04-22 | Eneko Bachiller Otamendi

Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]

2024-04-22 | Jakoba Errekondo

Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.

2024-04-22 | Garazi Zabaleta

Txaramela

Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]

2024-04-21 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

'Cristóbal Balenciaga' telesaila

"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]

Eguneraketa berriak daude