BI EUSKAL AMERIKAR AZPEITIAN


1989ko azaroaren 12an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Stefanie Thurman goikoetxea eta Toni Ansotegi Intxausti amerikarrei elkarrizketa.

Ameriketara joan nintzen xentimorik gabe (eta 9)
BI EUSKAL AMERIKAR AZPEITIAN
Azken aste hauetan argitaratu ditugun artikulu guztiek, euskaldunek Amerikan daramaten bizimoduaren berri eman digute. Gaurkoan, ordea, alderantziz izango da. Euskal Herrira etorritako amerikarrena izango dugu irakurgai. Uda honeten Idahoko Boisen topatu nituen dantzarien artean baziren bi, beste asko bezalexe, udazken honetan Euskal Herrira etortzeko asmotan zirenak.
Elkar ostera ikusi behar genuela erabaki genuenean, erabat betekaitza iruditu zitzaigun horren urruti zegoen Euskal Herrian handik hiru hilabetetara berriro topatzeko plana. Hala eta guztiz ere, Azpeitiko Eperra tabernan zita jarri eta txintxo asko azaldu zaizkigu Stefanie Thurman Goikoetxea eta Toni Ansotegi Intxausti euskal amerikarrak.
GALDERA.–Bi amerikar Azpeitian, zer dela eta?
ERANTZUNA.– Bi euskal amerikar, hobeto esanda. Ez gara, halere, Euskal Herrian gauden euskal amerikar bakarrak. Izan ere, urtero talde polita etortzen da handik honuntza, gehienak Reno eta Boiseko Unibertsitateko Ikasketa Programaren eskutik.
G.– Euskal amerikarrak zaretela diozue, bertan jaiotakoak noski...
E.–Halaxe da. Ni, Stefanie Thurman Goikoetxea naiz, eta hau, Toni Ansotegi Intxausti, eta gure deiturek salatzen dutenez, nik aita amerikarra eta ama euskalduna dauzkat, eta honek, biak euskaldunak. Boiseko euskal komunitateko partaide gara eta, besteak beste, Oinkari dantzataldekoak.
G.–Aurkezpen honen ondoren, segi dezagun. Ez da hau Euskal Herrira etortzen zareten lehen aldia, ezta?
E.- (Stefanie) 87an etorri nintzen eta Ikasketa Programaren barruan. Bertan, urtebete pasa, eta hurrengo urtean, ostera, itzultzea bururatu zitzaidan, ordukoan programatik kanpo, lanen bat aurkitu eta euskara hobetzeko asmoz.
(Toni) Ni, berriz, 83an etorri nintzen lehen aldiz, programaren barruan, eta oraingoan nire kontura etorri naiz lana aurkitu eta erabat menderatzen ez dudan euskara nereganatzeko intentzioarekin.
G.– Azal iezadazue zertan datzan Reno eta Boiseko Unibertsitateetako Ikasketa Programa.
E.–Renoko Unibertsitatea Nevada estatuan dago eta Boisekoa, aldiz, Idaho estatuan. Biek, gai honetan batipat, elkarrekin egiten dute lan. Unibertsitate hauek beka ematen diote Euskal Herrira euskara edota gaztelera ikastera etorri nahi duen unibertsitariari. Euskal amerikarrak honuntza etortzen hasi aurretik, baziren Boisen euskerazko klaseak Joe Eiguren irakasle nekaezinak emanak. Baina zer edo zer gehiago egin nahiak Ikasketa Programa hauek antolatzera bultzatu zituen. Oñatin hasi ziren orain dela hamabost bat urte, eta 83az geroztik Donostian egiten dira.
G.–Zer modukoak izaten dira?
E.–Gehienek ikastaro oso baten luzera dute, hau da, bederatzi hilabetetakoa. Esan bezala, euskara eta gazteleraren artean hautatu beharra dago. Datozen gehienek bata edo bestea hartu behar izaten dute, non eta ez duten lehendik, Iparrameriketan bertan ikasita, bietako bat menderatzen.
G.–Nork eskura ditzake beka horiek?
E.–Ez da Unibertsitatea bekak ematen dituen erakunde bakarra. Honezaz gain, Oinkari dantzataldea, Euskaldunak elkartea eta NABO (North American Basque Organitation) federakuntza ditugu. Reno eta Boiseko Unibertsitateek ematen dituztenak Estatu osoko edozein unibertsitarik eska ditzake. Egia aitortuz, onartu beharra dago ez zaiela publizitate handirik egiten, izan ere denontzako adina ez bait dago. Beraz, gehienetan euskal komunitateek indarra duten lekuetan bizi direnen ondorengoak euskaratzen dituzte.
G.–Eta unibertsitate izaera ez duten beste erakundeenak?
E.–Oinkari, Euskaldunak eta Nabo, hirurak, bakoitza bere esparruan, Amerikan euskal kulturaren alde diharduten erakundeak dira eta dituzten laguntzaileek ematen dieten diruaren bidez ordaintzen dituzte beka hauek.
G.–Nola daude egituratuta ikastaro hauek?
E.–Hizkuntza eta gai osagarriak dituzte. Egunean lau orduz jorratzen da hizkuntza, eta gai osagarriak oso bariatuak dira: ekonomia, antropologia, euskal dantzak, sukaldaritza...
G.–Zuek biok programaren partaide izan zarete, zer erizten diozue?
E.–Gu han jaioak gara eta gure guraso eta arbasoen sorterrira egonaldi luze baterako ia aukera bakarra dugu programak eman diguna. Pagotxa da. Hizkuntza eta kultura zureganatu, bertan bizi zarelarik giroan murgiltzea sekula ahazten ez den esperientzia da. Urterik urtera antolakuntza hobea da. Gure kasuan, esate baterako, Oinkari dantzataldeko partaide garelarik, beste ametsik ez dugu izan. Neska koxkorrak ginelarik, urtero topatzen genituen Euskal Herrian izandako dantzataldekideak eta beste nahikunderik ez geneukan: helduzeagoak izan, beka eskatu eta lortzea. Gaur ere, gauza bera gertatzen da, dantzataldeko gaztetxoenek ez dute besterik aditzen taldeko zaharrenengandik: Euskal Herria gora, Euskal Herria behera. Sekulako espektazioa sortzen du honek gaztetxoenengan.
G.–Renoko Unibertsitatean badute beren euskarako irakaslea eta gauza bera gertatzen da San Franciscoko Euskal Etxean. Zer dela eta ez dago Boisen, azken hau baldin bada Iparramerika osoan mugimendu gehien duen euskal gunea?
E.–Horixe bera da, guk geure buruari egiten diogun galdera. Bada, haatik, Boiseko Unibertsitatean klase batzu ematen dituenik. Hori dugu Pat Bieter irlandarraren kasua: Oñatin ikasi eta Boisen erakutsi. Dena dela hoberena, bertatik joandako bat edukitzea litzateke. Unibertsitatean ezezik, bertako Euskal Etxean ere erakutsiko lukeena.
G.–Ni Boisen nengoela, zer edo zer entzun nuen ikastolatxo bat zabaltzearen asmoaz.
E.–Guk ez dakigu ezer asko honetaz, baina aspaldiko ideia omen da. Boisen bertan ikastola jarriz gero, txikitatik ikasiko lukete euskara eskolan eta gure arbasoen hizkuntza mantentzeko plan ezin hobea da. Oraingoz egitasmoa besterik ez den arren, seguru gaude arreta ona izango lukeela.
G.–Boisen ezagutu nuen bizimodua eta hemengoa konparatuta, ordea, ba dago alderik bien artean.
E.- (Stefanie) Erabat desberdinak dira. Baina nik hiru urte segidan pasa ditut Euskal Herrian eta oso ondo moldatu naiz hemengo bizimodura. Ikaragarri gustatzen zait hemen bizi den parranda eta gau pasa giroa.
(Toni) Daramadan denbora apurrean, sekulako aldea nabari dut. Han askoz denbora gehiago ematen dugu etxean; hemen, berriz, egun guztia kalean igarotzen dute. Niri, berez, askoz etxekoiagoa izanik, ez zait horrenbeste gustatzen kalera irtetea. Dena dela, hemengo bizimoduak abantaila hori du: nahi duzunean etxean gera zaitezke, baina kalera irten nahi izanez gero, ez zara sekula bakarrik izango, jendez gainezka egongo baita.
G.–Luzaroan geratzeko asmorik al duzue?
E.–Ez dugu inoiz urte batzutarako planik egiten. Urtero erabakitzen dugu zer egin. Iparrameriketan lana nahi izanez gero, gaurtik hasi beharra dago datorren ikastarorako plaza eskatzen; eta oraingoz, ez batak ez besteak, ez dugu eskatu. Bertan gustora gauden seinale.
Ez dute bizitzeko leku makalik aurkitu. Azpeitia, kalean euskara barra–barra darabilen herria eta parrandarako plaza ezin egokia. Orain dakit nondik datorkion Boiseko euskal koadrilari parrandazale eta gautxori fama: asko eta asko Euskal Herrian izanik hemen gauez irteteko ohitura hartu eta bertara eraman dute. Nik neronek ikusi izan nuen azken uda honetan, gauero pote batzu hartzera irteten zen koadrila bakarra Euskal Herrian izandakoez osatutakoa zela.
FIRANKIE TAI
Stefanie Thurman Goikoetxea eta Toni Ansotegi Intxausti
22-23

GaiezGizarteaEuskal dias
PertsonaiazANSOTEGI1
PertsonaiazTHURMAN1
EgileezTAI1Gizartea


Azkenak
Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Sektore publikoan gurasotasun baimena luzatu eta seme-alaba bakoitzeko diru laguntza handituko duela iragarri du Jaurlaritzak

Eusko Jaurlaritzaren Familia, Haur eta Nerabeen V. plana aurkeztu du Nerea Melgosa sailburuak asteazkenean. Hamazazpi "trakzio-neurri berritzaile" jaso ditu planak, baina ez dute zehaztu noiz jarriko diren indarrean.


CAFek giza eskubideak errespetatzen dituela “baieztatu” beharko du, Belgikako kontratu milioiduna eskuratzeko

Beasaingo enpresak 1.695 milioi euroko kontratua lortu du Belgikako SNCB-NMBS tren konpainia publikoarentzat 54.000 plaza dituzten bagoiak egiteko. Baina aurretik, belgikar konpainiak eskatu dio bere jarduerek nazioarteko zuzenbidea eta giza eskubideak errespetatzen dituztela... [+]


2025-07-24 | Gedar
Aurka kolektiboa
“Auzi politikoa da: zertarako egiten dugu musika?”

Musika-eszena antikomertzialean alea jartzeko asmoz sortu dute Aurka kolektiboa. Martin eta Katalin kideekin hitz egin dugu arlo horretako kolektiboen loraldiaz, musika politizatuaz eta musikaren potentzialitateez, industria musikalaz, makrojaialdiez eta beste.


Euskarafobia ari du beste behin Lizarrako Udalean

Lizarrako Udalak udarako antolatu dituen bost musika ikuskizunetan eta beste horrenbeste film emanaldietan bat bera ere ez da euskaraz izanen; datorren astean hasiko diren festen egitarauan haurrentzako ekitaldi bat dago euskaraz programatua, justu, erraldoi eta buruhandien... [+]


2025-07-24 | El Salto
Israelek Marwan Al-Hams doktorea bahitu du, Gazako kanpaina-ospitaleetako arduraduna

Abu Youssef Al-Najjar Ospitaleko zuzendari Marwan Al-Hams kanpainako ospitaleen arduraduna da eta Gazako Osasun Ministerioko bozeramailea. Uztailaren 21eko arratsaldean atxilotu dute Israelgo Indar Armatuek.


Eguneraketa berriak daude